რეჰანი

რეჰანი (ლათ. Ocimum) — ბუჩქბალახოვანი ან ბუჩქოვან მცენარეთა გვარი ტუჩოსანთა ოჯახისა. ველურად იზრდება სუბტროპიკულ და ტროპიკულ ქვეყნებში. ზომიერი ჰავის პირობებში ზოგი სახეობა ერთწლოვანია.^[1] ცნობილია 160-ზე მეტი სახეობა, რითაც ქმნის ტუჩოსანთა უდიდეს ოჯახს, საიდანაც რეჰანის მკვიდრი სახეობაა დაახლოებით 65, ხოლო დანარჩენები განიხილება როგორც სინონიმები.^[2] რეჰანის დარგვის საუკეთესო ვადაა აპრილის ბოლოდან მაისის ბოლომდე.

რეჰანი
ბოსტნის რეჰანი
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები განყოფილება:  ფარულთესლოვნები კლასი:  ორლებნიანნი ოჯახი:  ტუჩოსანნი გვარი:  რეჰანი
ლათინური სახელი
Ocimum
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში ITIS   32626 NCBI   39173 EOL   60515 IPNI   21070-1

საქართველოში ძირითადად მოჰყავთ სამი სახეობა: ბოსტნის რეჰანი (ლათ. Ocimum basilicum), ევგენოლის რეჰანი (ლათ. Ocimum gratissimum) და ქაფურის რეჰანი (ლათ. Ocimum canum).^[3] საქართველოში რეჰანი ერთწლოვანი კულტურაა.

მრავლდება თესლით. იყენებენ პარფიუმერიასა და კვების მრეწველობაში, მედიცინაში — სამკურნალო საშუალებად. მისგან იღებენ ვანილს. მორფოლოგიური ნიშნებით, ფოთლებისა და ღეროების ფერით, არომატითა და გემური თვისებებით რეჰანის სახეობები მკვეთრად განსხვავდება ერთმანეთისგან. მცენარის მიწისზედა ნაწილები დიდი ოდენობით შეიცავს ეთერზეთებს, ვიტამინებს: А, С, В2, РР, შაქარს, კაროტინს, რუტინს, ფიტონციდებს და მთრიმლავ ნივთიერებებს. რეჰანის არაერთი სახეობა, მისი თვისებების გამო, კულტივირებულია როგორც სანელებელი, სამკურნალო და დეკორატიული მცენარე. ასევე იყენებენ როგორც ბურნუთს. სანელებლად ყველაზე ფართოდ გამოიყენება ბოსტნის რეჰანი.^[4]

სქოლიო

1. რეჰანი (Ocimum) – თესვა, რგვა, გამოყენება
2. P. Pushpangadan, B.L. Bradu K.L. Chadha, R. Gupta (Eds.), Advances in Horticulture, Malhotra Publishing House, New Delhi (1995)
3. ეთერზეთოვანი კულტურები
4. „სამეფო სანელებელი“, რომელიც ინდოელთა რწმენით სულებს სამოთხეში გადასვლაში ეხმარება