ედემი

ედემი, ედენი, ედემის ბაღი (ებრ. גַּן עֵדֶן, Gan Eden; არაბ. جنة عدن, Jannat ‘Adn) — ბიბლიურ წარმოდგენებში ფიზიკური სამოთხე დედამიწაზე.

ლუკას კრანახი. ადამი და ევა ედემში. 1530. ვენა

ბიბლიური გადმოცემით ედემი მდებარეობდა ოთხი მდინარის სათავეში:

10. მდინარე მოედინება ედემის ბაღის მოსარწყავად, მერე იტოტება და იქმნება ოთხი ნაკადი.

11. ერთის სახელია ფიშონი; იგი გარს უვლის ხავილას ქვეყანას, სადაც ოქროა.

12. კარგია იმ ქვეყნის ოქრო. იქ არის ანთრაკიც და ზურმუხტის ქვაც.

13. მეორე მდინარის სახელია გიხონი; იგი გარს უვლის მთელს ქუშის ქვეყანას.

14. მესამე მდინარის სახელია ხიდეკელი; იგი ჩაუდის აშურს. მეოთხე მდინარეა ფერათი.

— დაბადება, თავი II, 10-14

მცხეთური ხელნაწერის მიხედვით ტექსტი გამოიყურება შემდეგნაირად:

10. ხოლო მდინარე გამოვალს ედემით მორწყვად სამოთხისა, მიერ განიყოფვის ოთხად თავად.

11. სახელი ერთისა - ფისონ. ესე არს, რომელი გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ევლატისასა, მუნ, სადა-იგი არს ოქროჲ.

12. ხოლო ოქრო მის ქვეყანისაჲ კეთილ, მუნ არს ანთრაკი და ქვაჲ იგი კაპოეტი.

13. და სახელი მდინარისა მეორისა - გეონ. ესე გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ეთიოპიისასა.

14. და მდინარე მესამე - ტიგრისი. ესე ვალს წინაშე ასურეთსა, ხოლო მდინარე მეოთხე ევფრატი..

— დაბადება, თავი II, 10-14

ბიბლიური ედემის მდინარეებთან და მის ადგილმდებარეობასთან დაკავშირებით არსებობს სხვადასხვა მოსაზრება.

მდინარე ფიშონი

პლატონ იოსელიანის სიტყვებით ფიშონი იგივე კოლხეთის სამეფოს მდინარე — ფაზისია^[1], რომელიც ძველებრაულში ოქროს აღმნიშვნელად გამოიყენებიდა^[2]. კავკასიაში კი სახელწოდება ფაზისით ცნობილია არაერთი მდინარე მათ შორის არაქსის სათავე, რომლის ხეობას ქართულ მატიანეში ბასიანად მოიხსენებენ.

მდინარე გიხონი

მდინარე გიხონი მცხეთურ ხელნაწერში წარმოდგენილია, როგორც ეთიოპიის მდინარე: „და სახელი მდინარისა მეორისა - გეონ. ესე გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ეთიოპიისასა“. თუმცაღა არსებობდა ორი ეთიოპია: პირველი ეს იყო აფრიკის კონტინენტზე არსებული ქვეყანა, ხოლო მეორე ეთიოპიად მოიხსენებდნენ — პონტოს სამეფოს ქვეყანას.

მდინარე ფერათი

მდინარე ფერათი მცხეთურ ხელნაწერში წარმოდგენილია მდინარე ევფრატის სახელით.

მდინარე ხიდეკელი

მდინარე ხიდეკელი მცხეთურ ხელნაწერში გაიგივებულია მდინარე ტიგროსთან.

რესურსები ინტერნეტში

• ძველი აღთქმა, დაბადება

სქოლიო

1. 	„Основываяс на указаниях пророков Исаии и Эзекеля на распути догадок, только с любопитством останавливаемся на том новеишем обяснении Фисона, одрой из рек рая, которого находят в Фазисе или Рионе Колхидском. Такаво и мнение Розенмюллера. Так понимали и древные Евреи. Так именует его в Колхиде Прокопий, писатель времен Юстиниана — clarisimus Ponti flavius Phasis.“
   	(«Путевые записки от Тифлиса до Мцхеты» 1871. გვ. 11)

2. 	„Золото в этой реке по Моисею считавшееся наилучшим обясняется и самим названием золота на евреиском языке уфаза или офаза у пророка Иеремия (Иер. X. 9.) злато светраго у Соломона (пес. пес. V. 15.) и Иова (22. 24.) где упоминается о золоте Фаза.“
   	(«Путевые записки от Тифлиса до Мцхеты» 1871. გვ. 12)