![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/J%25C3%25B3zef_Brandt_-_Potyczka_Kozak%25C3%25B3w_z_Tatarami.jpg/640px-J%25C3%25B3zef_Brandt_-_Potyczka_Kozak%25C3%25B3w_z_Tatarami.jpg&w=640&q=50)
ყირიმ-ნოღაის მონების რეიდები აღმოსავლეთ ევროპაში
From Wikipedia, the free encyclopedia
ყირიმ-ნოღაის მონების რეიდები აღმოსავლეთ ევროპაში მიმდინარეობდა დაახლოებით სამი საუკუნის განმავლობაში და ხორციელდებოდა ყირიმის სახანოს და ნოღაის ურდოს მხედრობის მიერ. თავდაპირველად, ეს ხდებოდა რუსეთისა და პოლონეთ-ლიტვის კონტროლირებად, ხოლო მოგვიანებით, ოსმალეთის იმპერიის სხვა ტერიტორიებზე.
ყირიმ–ნოღაის რეიდები აღმოსავლეთ ევროპაში | |||
---|---|---|---|
რუსეთ–ყირიმის ომების ნაწილი | |||
![]() | |||
თარიღი | 1441–1774 წწ. | ||
მდებარეობა | აღმოსავლეთ ევროპა, კერძოდ, ველური მინდვრები. რეიდების მიზანი ასევე იყო კავკასია და ცენტრალური ევროპის ნაწილები. | ||
შედეგი |
| ||
მხარეები | |||
|
მათი მთავარი მიზანი იყო ადამიანების შეპყრობა და შემდგომი მონათმფლობელობა,[1] რომელთა უმეტესობა გააგზავნეს ოსმალეთის მონების ბაზარზე კონსტანტინოპოლში ან ახლო აღმოსავლეთის გარკვეულ ნაწილებში შავი ზღვის მონების ვაჭრობის მეშვეობით. გენუისა და ვენეციელი ვაჭრები აკონტროლებდნენ ყირიმიდან დასავლეთ ევროპაში მონების ვაჭრობას. რეიდები ასუსტებდა ადამიანურ და ეკონომიკურ რესურსებს აღმოსავლეთ ევროპაში. მათი უმთავრესი სამიზნე იყო „ველური მინდვრები“ – სტეპები და ტყე-სტეპების მიწები, რომლებიც გადაჭიმული იყო დაახლოებით 800 კილომეტრზე შავი ზღვის ჩრდილოეთით და რომელიც ამჟამად მოიცავს თანამედროვე სამხრეთ-აღმოსავლეთ უკრაინისა და სამხრეთ-დასავლეთ რუსეთის მოსახლეობის უმეტესობას. ლაშქრობებმა, ასევე მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა კაზაკების განვითარებაში.[2][3]
ხალხის რაოდენობა, რომელზეც ამ მოვლენებმა გავლენა მოახდინა: პოლონელი ისტორიკოსი ბოგდან ბარანოვსკი ვარაუდობდა, რომ მე-17 საუკუნის პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობამ (თანამედროვე პოლონეთი, ლიეტუვა, ლატვია, ესტონეთი, უკრაინა და ბელარუსი) დაკარგა საშუალოდ 20 000 ადამიანი წლიურად და იმდენივე, რამდენიც ჯამურად 1474-დან 1694 წლამდე.[4] მიხაილ ხოდარკოვსკი ვარაუდობს, რომ 150 000-დან 200 000-მდე ადამიანი მოიტაცეს რუსეთიდან მე-17 საუკუნის პირველ ნახევარში.
1468 წელს შედგა პირველი ძირითადი რეიდი და მიმართული იყო პოლონეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთ საზღვარზე.[1] პირველი რეიდი უნგრეთში განხორციელდა 1717 წელს.[5] 1769 წელს, თათართა უკანასკნელი ძირითადი რეიდი, რომელიც განხორციელდა რუსეთ-ოსმალების ომის დროს, 20 000 ადამიანის შეპყრობით დასრულდა.