რომის წესდება
From Wikipedia, the free encyclopedia
სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს რომის წესდება (ასევე ცნობილი, როგორც რომის წესდება ან რომის სტატუტი; ინგლ. Rome Statute of the International Criminal Court) — ხელშეკრულება, რომელმაც დააარსა სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო (ICC).[5] იგი მიღებულ იქნა დიპლომატიურ კონფერენციაზე რომში, იტალიაში, 1998 წლის 17 ივლისს[6][7] და იგი ძალაში შევიდა 2002 წლის 1 ივლისს. 2019 წლის ნოემბრის მდგომარეობით, 123 სახელმწიფოა წესდების მხარე.[8] სხვა საკითხებთან ერთად, წესდება ადგენს სასამართლოს ფუნქციებს, იურისდიქციასა და სტრუქტურას.
რომის წესდება | |
---|---|
სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს რომის წესდება | |
მომზადდა | 17 ივლისი, 1998 |
ხელი მოეწერა | 17 ივლისი, 1998[1] |
ადგილი | რომი, იტალია[1] |
ძალაში შევიდა პირობები |
1 ივლისი, 2002[2] 60 რატიფიკაცია[3] |
ხელი მოაწერეს | 139[2] |
მხარეები | 123[2] |
მეანაბრე | გაეროს გენერალური მდივანი[1] |
ენები | არაბული, ჩინური, ინგლისური, ფრანგული, რუსული და ესპანური[4] |
რომის წესდებამ დაადგინა ოთხი ძირითადი საერთაშორისო დანაშაული: გენოციდი, დანაშაულები ადამიანურობის წინააღმდეგ, ომის დანაშაულები და აგრესიის დანაშაულები, რომლის დეფინიციაც განისაზღვრა 2010 წლის განხილვის კონფერენციაზე კამპალაში, უგანდაში, და ამ დანაშაულზე იურისდიქცია აქვს 2018 წლის 27 ივლისიდან. ეს დანაშაულები „არ ექვემდებარება ხანდაზმულობის ვადას“.[9] რომის წესდების მიხედვით, ICC-ს შეუძლია გამოიძიოს და განახორციელოს ოთხი ძირითადი საერთაშორისო დანაშაული მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სახელმწიფოებს თავად „არ შეუძლიათ“ ან „არ სურთ“ ამის გაკეთება; სასამართლოს იურისდიქცია ავსებს შიდასახელმწიფოებრივი სასამართლოების იურისდიქციას. სასამართლოს აქვს იურისდიქცია დანაშაულებზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი ჩადენილია მონაწილე სახელმწიფოს ტერიტორიაზე ან თუ ჩადენილია მონაწილე სახელმწიფოს მოქალაქის მიერ; ამ წესის გამონაკლისი არის ის, რომ ICC-ს შეიძლება ასევე ჰქონდეს იურისდიქცია დანაშაულებზე, თუ ის უფლებამოსილი იქნება გაეროს უშიშროების საბჭოს მიერ.