![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Whiskyhogmanay2010.jpg/640px-Whiskyhogmanay2010.jpg&w=640&q=50)
ვისკი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ვისკი (ინგლ. whisky ან whiskey)[1] — ძლიერ ალკოჰოლიანი, არომატული, შოტლანდიურ-ირლანდიური (ასევე ამერიკული) ტრადიციული სასმელი,რომელიც მარცვლეულის (ქერი, სიმინდი, ჭვავი, ხორბალი), წყლისა და საფუარისგან მზადდება.მარცვლეულისაგან ან ალაოსგან მიღებული სპირტი,დაძველების და არომატის მიღების მიზნად, ვარგდება ამერიკულ და ევროპულ მუხის კასრებში (იშვიათად იაპონური:მიზუნარა), რომლებშიც ძირითადათ ძველდებოდა ამერიკული ბურბონი ან ევროპული ჰერესი (იშვიათად ღვინის,რომის,კონიაკის და.აშ.). არსებობს ვისკის 5 სახეობა: 1)ერთ-ალაოიანი (Single malt — კლასიკური შოტლანდიური), 2)შერეულ ალაოიანი (blended malt), 3) ერთი დისტილერიის მარცვლეულის (single grain — ითვლება შედარებით დაბალი კატეგორიის, ვიდრე Malt-ი), 4)შერეულ მარცვლოვანი (Blended Grain) და შერეული (blended — რომელშიც უმეტესი წილი არის მარცვლეულის ვისკის სპირტები, ხოლო მცირე კონცენტრაციით ალაოს). ასევე ქვე-კატეგორიებათ შეგვიძლია გამოვყოთ: ერთი კასრიდან ჩამოსხმული (single Cask) და კასრის ალკოჰოლური სიმძაფრის, (Cask strength) რომელშიც ალკოჰოლის კონცენტრაცია 70%-მდეც კი აღწევს). მსოფლიოში, ყველაზე გავრცელებულ და გაყიდვად ვისკებათ ითვლება ისეთი შერეული ვისკები (ბიუჯეტური ფასის გამო), როგორებიცაა: J& B, Grant's, Ballantine's, Johnnie Walker Red და ა. შ. მაგრამ აგრეთვე არსებობს მაღალი ხარისხის, დაძველებული და ელიტარული რელიზების შერეული ვისკებიც, რომლებშიც არის ალაოს სპირტების მაღალი კონცენტრაცია და ეგეთ ვისკებს მიეკუთვნება: Chivas Regal (18–25-წლიანი), Johnnie Walker (Gold-Blue), Islay Mist და ა. შ.
ამ სტატიას ან სექციას ვიკიფიცირება სჭირდება ქართული ვიკიპედიის ხარისხის სტანდარტების დასაკმაყოფილებლად. იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, თუ რა არის ვიკიფიცირება, იხ. დახმარების გვერდი. სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:ვიკიფიცირება/info|ვისკი}} |
ამ სტატიაში არ არის მითითებული სანდო და გადამოწმებადი წყარო. |
ვისკი ასევე იწარმოება: აშშ-ში, კანადაში, ავსტრალიაში, ინდოეთში, იაპონიაში და რამდენიმე ქვეყანაში. აშშ-ში, ისევე როგორც შოტლანდიაში არსებობს ვისკის რამდენიმე სახეობა და მათ შორის ყველაზე ცნობილია: Tennessee Whiskey (მაგ.: Jack Daniel’s) და Bourbon whiskey (მაგ.: makers mark, Jim Beam). კასრში ჩასხმამდე, ტენესი ვისკი, სპეციალურად მომზადებულ,3 მეტრი სიღრმის ნეკერჩხლის ნახშირზე,გადის მაღალი დონის წვეთოვანი ფილტრაციის ეტაპს, და სპირტი ხდება ბევრად უფრო რბილი და გაწმენდილი ისეთი მავნე ნივთიერებებისაგან, როგორიცაა: ეთერ-ზეთები, ალდეჰიდები,აცეტონი და ა.შ. განსხვავებით შოტლანდიური (single malt) ვისკებისა,რომლებიც იყენებენ ქერის ალაოს,ამერიკული ბურბონი და ტენესი შეიცავს, მინიმუმ 51% სიმინდის დისტილატს. მაგალითად, ყველასათვის ცნობილი Jack Daniel’s-ში არის 80% სიმინდის, 12% ქერის ალაოს და 8% ხორბლის დისტილატი,ასევე ა.შ.შ აწარმოებს ერთ-ალაოიან და ჭვავის ვისკისაც,რომელიც ისტორიულად ითვლება ყველაზე ადრინდელ სპირტად,რადგანაც ევროპელი კოლონიზატორები თავიდან ესტუმრნენ ამერიკის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროებს,სადაც უმეტესად ხარობდა ჭვავი,ხოლო სიმინდის შესახებ გაიგეს,როდესაც შევიდნენ კენტაკის შტატში. რაც შეეხება დაძველების ეტაპს, 1920-იანი წლების რეგულაციის და ახალი კანონმდებლობის შედეგად, ისინი ძველდება ახალ, ამერიკული მუხის, გამომწვარ თეთრ კასრებში. ამერიკელები, როგორც ირლანდიელები, თავიანთ სასმელს აწერენ WHISKEY (თუ არ ჩავთვლით რამდენიმე გამონაკლისს, მაგ: makers mark-ს, რომელსაც აწერია WHISKY და ასევე რამდენიმეს) ბოლო წლებში დიდი აქტუალურობა მოიპოვა იაპონურმა ვისკებმა, რომლებმაც ძალიან ბევრ საერთაშორისო ფესტივალზე მოიპოვეს გამარჯვება. მათი დამზადების ტექნოლოგია არის ისეთივე, როგორიც შოტლადიაში (masataka taketsuru-უმ გაემგზავრა შოტლანდიაში, შეისწავლა ტექნოლოგია, გაავრცელა იაპონიაში და დააარსა დღეს უკვე ყველასათვის ცნობილი Yoichi-ის დისტილერია). დისტილატს ღებულობენ ქერის ალაოდან და შემდეგში აშრობენ შოტლანდიაში შეძენილი ან ადგილობრივი ტორფით, რაც სასმელს ანიჭებს იმ არომატს, რომელი არომატითაც ფასობს კუნძულოვანი შოტლანდიური ვისკები. რაც შეეხება კანადურ ვისკებს, ძირითადად იყენებენ ჭვავის დისტილატს (ასევე ხორბალს და სიმინდს), რადგანაც კლიმატური პირობების გამო,კანადაში,ისეთი მარცვლოვანი კულტურა, როგორიც ქერია იშვიათად ხარობს. კანადაში ძირითადათ აწარმოებენ კუპაჟირებულ (blended) ვისკებს, რაც შეეხება დაძველებას, ის რეგლამენტით არის განსაზღვრული და უნდა იყოს დაძველებული მინიმუმ 3 წლით, გამომწვარ მუხის კასრებში.