აგარა (დაბა)

აგარა^[4] — დაბა ქარელის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფელი: ქვენატკოცა). მდებარეობს მტკვრისა და ძამის შესართავთან, ასევე მტკვრის და ფცის შესართავთან. თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ მთისწინეთში. ზღვის დონიდან 640 მ-ზე. ჩრდილოეთით ესაზღვრება - ქვენატკოცა, სამხრეთით - სამწევრისი და ახალსოფელი, აღმოსავლეთით - დოღლაური, დასავლეთით - მოხისი და ხაშურის მუნიციპალიტეტის საზღვარი. იგი მდებარეობს ქარელიდან 6 კმ-ის, ხოლო თბილისის ჩრდილო-დასავლეთით 100 კმ დაშორებით. დაბის სტატუსი მიენიჭა 1934 წელს. აგარა ცნობილია თავისი შაქრის კომბინატით (შპს „ქართული შაქარი“). აქ არის აგრეთვე კვების და გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოები, განათლების და კულტურის ობიექტები, რკინიგზის სადგური.

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ აგარა (მრავალმნიშვნელოვანი).

დაბა
აგარა
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარეშიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ქარელის მუნიციპალიტეტი
თემი	აგარა
კოორდინატები	42°02′10″ ჩ. გ. 43°49′30″ ა. გ.
ამჟამინდელი სტატუსი	1934
ცენტრის სიმაღლე	640 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	3364[1] კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 85,9 % აზერბაიჯანელები 8,4 % ოსები 1,9 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995 369[2]
საფოსტო ინდექსი	4500[3]
საქართველო შიდა ქართლის მხარე ქარელის მუნიციპალიტეტი

სულხან-საბა ორბელიანს სიტყვა „აგარა“ განმარტებული აქვს, როგორც „სადგური საზაფხულო“, მაგრამ მოჰყავს მისი სხვა სინონიმიც - „ადგილი საყანური, გინა სავენახე, გინა დაბა“. დაბა აგარის სახელი ალბათ უფრო ამ უკანასკნელის შესატყვისია, ვინაიდან ნაკლებ სარწმუნოა, რომ გაშლილ ვაკეზე ოდესმე საზაფხულო აგარაკი ყოფილიყო. აღსანიშნავია, რომ უწინ დაბა აგარის მახლობლად მდებარე სოფელი დოღლაური აგარად იწოდებოდა. ასევე, ქარელის რაიონში (მდ. ძამის ხეობაში) ყოფილა სოფელი აგარა, რომელიც დღეს გაუქმებულია.

აგარას საფუძველი ჩაეყარა 1931 წ. შაქრის ქარხნის მშენებლობასთან დაკავშრებით. ის დაბად გადაკეთდა 1934 წ. XX ს. 90-იან წლებამდე აგარაში თავმოყრილი იყო ქარელის რაიონის მრეწველობის 70-80 %. მათ შორის იყო არა მხოლოდ შაქრის კომბინატი, არამედ საკონსერვო მრეწველობა, სარემონტო-მექანიკური ქარხნები და სხვ.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით დაბაში ცხოვრობს 3364 ადამიანი.

ეროვნული შემადგენლობით 85,9 % - ქართველია; 8,4 % - აზერბაიჯანელია; ხოლო 1,9 % - ოსი.

	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1989[5]	4521	-	-
2002[5]	3545	-	-
2014[1]	3364	1607	1757

ლიტერატურა

• ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 41.
• ომარ კილასონია. „ქარელი ისტორიის ანალებში“. თბ. 1996 წ.

რესურსები ინტერნეტში

• უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი
• საქართველოს პარლამენტის ბიბლიოთეკაში დაცული დაბა აგარის სამრეწველო და კულტურული ყოფა-ცხოვრების ამსახველი ფოტომატიანე

სქოლიო

1. მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
2. საქართველოს სატელეფონო კოდები — „სილქნეტი“. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-06. ციტირების თარიღი: 2011-07-26.
3. საქართველოს საფოსტო ინდექსები — „საქართველოს ფოსტა“
4. საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 13.
5. საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგბი, ტომი I. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2003). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-09-28. ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.