Uwuh

Uwuh utawa larahan (Basa Indonésia: sampah, Basa Sundha: runtah), iku barang turah kang wis ora dikarepaké manèh utawi barang kang sengaja utawa ora sengaja diguwan sumberé saka prosès manungsa lan ngalam jagad, kang durung ana aji kang migunani lan dadi regedan.

Uwuh numpuk ing Dalan Pasteur, Bandhung, Mèi 2006

Jinis uwuh

Miturut sumber

Werna-warna larahan miturut sumberé, ana 6:

• Larahan Alam
• Larahan Manungsa
• Larahan Konsumsi
• Larahan Industri (limbah)
• Larahan Tambang

Miturut sipaté

Larahan miturut sipaté ana 2 cacahé

• Larahan Organik ya iku larahan kang bisa ajur (terurai)
• Larahan Anorganik larahan kang ora bisa ajur

Miturut wujud

Larahan miturut wujudé Larahan ya iku barang kang padhet utawa èncèr kang wis ora dipigunakaké manèh lan bebucalé manungsa, kéwan,pipis lan larahan èncèr bisa uga awujud larahan rumah tangga.

• Larahan pawon
• Larahan kebon
• Larahan Plastik
• Metal
• Kaca

Miturut bahan

Miturut bahane Larahan iku di kelompokake dadi larahan organik lan anorganik

• Larahan organik ya iku larahan kang asalé saka barang ana kandhutan unsure bahan organik, koyoto sisa-sisa janganan (sayuran), kéwan, deluwang, petilan-petilan kayu saka piranti rumah tangga, petilan-petilan kayu, suket lan sak panunggalipun.Sajatiné prosès pangolahe larahan ora winates diayahi déning pabrik utawa perusahaan gedhé. Para warga lumrah uga bisa ngayahi utawa nglakoni dewe.Umpamane larahan organik sisa-sisa rumah tangga saka sisané para ibu masak saka janganan (sayuran) apa dhene gegodhongan bisa dirajang-rajang kanggo campuran pakan ingon-ingon bangsane pitik, bèbèk, menthok, lan banyak, utawa dipakakake raja kaya
• Larahan anorganik ya iku larahan kang ora bisa ajur utawi lebur karo lemah lan bisa ngrusak kasuburane lamah utawa nuwuhaké polusi kaya ta gendul plastik, tilas ban mobil, rongsokan omplong, tong, gabus lan sakpiturute. Larahan anorganik ora bisa lebur ing lemah.

Cara ngolah larahan

• Larahan organik tumprape larahan sayuran, kayu lan gegodhongan, bisa di budidayake digawé rabuk kompos kang diarani uga pupuk organik. Carane larahan dirajang-rajang banjur diwadhahi èmbèr utawa talam banjur diingoni salah sawijiné jinis cacing kang gelis anggoné mangan cacahan utawa obat kang bisa dilebur marang larahan, saéngga bisa dadi kompos. Marang tuwuhan rabuk kompos iki luwih unggul dibandhingaké pupuk kimia, ramah karo lingkungan saubengé lan dodolané kompos iki luwih payu tinimbang kompos saka tléthong amarga njijiki
• Larahan anorganik tumprape botol plastik, tilas ban, rongsokan omplong, tong, gabus. Ora bisa diolah manungsa kajaba karo mesin olah kang canggih, nanging ana carané ngolah ya iku digawé utawa di manfaate kanggo dolan-dolanan anak-anak, prayata dolanan iku ora mung digawé saka bahan kang anyar lan bisa mingunake barang bekas lan digathuk-gathukake saka gabus, plastik, seng kerdus lan liya-liyané.Dolanan kang kaya mangkono kalebu aslie olahan larahan anorganik.Thulada larahan anorganik kang diolah uga kaya déné tilase ban mobil dienggo pot tuwuhan lan bak sampah/adah larahan. Bakune kang diarani ngolah larahan anorganik kang kaya mangkono iku dijupuk mumpangaté kanthi cara langsung lan ora nganggo diolah ing mesin utawa nganggo bahan kimia.

Kagunan ngolah larahan

• Ngolah larahan saliyané nyengkuyung programing pamaréntah lan njaga keresikan
• Nyengkuyung keséhatan lingkungan, kang tegesé lingkungane dhéwé dadi resik lan séhat
• Bisa nambahi ulu pametu kulawarga yèn anggoné makarya diniyati minangka pakaryan tambahan

Sumber

• Pirsani uga sejarah Archived 2007-09-26 at the Wayback Machine. saka artikel asalnya Archived 2006-02-24 at the Wayback Machine.. Artikel asli dibabar kanthi lisènsi GFDL v 1.2.
• Sektor-sektor sing ngasilaké larahan ing nagara-nagara EEA 1992-1997 Archived 2005-04-04 at the Wayback Machine., European Environmental Agency, 2005/01/05 ing URI ybs.

Pranala njaba

• Jala-sampah Archived 2005-03-05 at the Wayback Machine.
• "Mengelola Sampah, Mengelola Gaya Hidup" Archived 2005-03-02 at the Wayback Machine., WALHI
• blog tentang sampah Bandung
• Pernik-pernik Sampah, Blog Sampah

Topik-topik sing magepokan karo larahan

Daur ulang | E-waste | Greywater | Insinerasi | Karusakan lingkungan | Kompos | Pananganan selokan | Pengelolaan sampah | Pengurugan | Polusi | Sampah nuklir | Kalèn | Scrap | Larahan mawa racun | Truk larahan