Indhèks Pamegaran Manungsa

Indèks Pangyasa Manungsa (IPM) / Human Development Index (HDI) iku pangukuran perbandingan saka pangarep-arep urip (harapan hidup), melèk aksara, pendhidhikan lan baku urip tumrap kabèh nagara saindenging donya. IPM kanggo klasifikasi apa sawiji nagara minangka nagara maju, nagara tumuwuh utawa nagara kari lan uga kanggo ngukur prabawa saka kawicaksanan ékonomi marang kualitas urip.^[2]

World map representing the inequality-adjusted Human Development Index categories (based on 2018 data, published in 2019).^[1]

0.800–1.000 (very high)      0.700–0.799 (high)      0.550–0.699 (medium)

0.350–0.549 (low)      Data unavailable

Sajarah

Indèks iki ing taun 1990 dikembangaké déning pamenang nobel India Amartya Sen lan ékonom Pakistan Mahbub ul Haq, sarta dibantu déning Gustav Ranis saka Yale University lan Lord Meghnad Desai saka London School of Economics. Wiwit dina iku indèks iki dianggo déning Program pangyasa PBB sajeroning lapuran IPM tahunané.

Amartya Sen nggambaraké indèks iki minangka "pangukuran vulgar" amarga watesané. Indèks iki luwih fokus marang bab-bab sing luwih sènsitif lan migunani tinimbamng mung saukur pametu perkapita sing salawasé iki dianggo. Indèks iki uga migunani minangka kreteg tumrap paneliti sing serius kanggo meruhi bab-bab sing luwih rinci sajeroning lapuran pangyasa manungsa.

IPM ngukur pencapaian rata-rata sawiji nagara sajeroning 3 dimènsi dhasar pangyasa manungsa:

• urip sing séhat lan dawa umuré, sing diukur nganggo pangarep-arep urip nalika lair
• Kawruh sing diukur nganggo angka tingkat waca tulis ing wong diwasa (boboté rong protelon) lan kombinasi pendhidhikan dhasar, menengah, dhuwur gross enrollment ratio (bobot sakprotelon).
• standard kauripan sing layak diukur nganggo logaritma natural saka prodhuk dhomèstik bruto per kapita ing paritasi daya beli.

Saben taun Pratélan nagara miturut IPM diumumaké miturut panilaian ing dhuwur. Pangukuran alternatif liya ya iku Indèks Kemiskinan Manungsa sing luwih fokus marang kemiskinan.

Metodhologi

trend IPM antara 1975 dan 2004

OECD      Éropa lan CIS      Amérika Latin lan Karibia      Asia Wétan

Nagara Arab      Asia Kidul      Afrika Sub-Sahara

Lumrahé kanggo ngowahi sawijining variabel awal, umpamané ${\displaystyle x}$, tumrap sawiji index bébas antara 0 lan 1 (sing ngéntukaké indèks sing béda kanggo ditambahaké minangka siji kesatuan), formula sing dianggo ya iku:

• ${\displaystyle x}$-index = ${\displaystyle {\frac {x-\min \left(x\right)}{\max \left(x\right)-\min \left(x\right)}}}$

ing ngendi ${\displaystyle \min \left(x\right)}$ lan ${\displaystyle \max \left(x\right)}$ wujud variabel angka maksimum lan minimum ${\displaystyle x}$sing bisa diasilaké.

IPM nggambaraké telu indhikator umum:

• Indèks Pangarep-arep Urip = ${\displaystyle {\frac {LE-25}{85-25}}}$
• Indèks Pendhidhikan = ${\displaystyle {\frac {2}{3}}\times ALI+{\frac {1}{3}}\times GER}$
  • Angka melèk aksara diwasa (ALI) = ${\displaystyle {\frac {ALR-0}{100-0}}}$
  • Gross Enrollment Ratio (GER) = ${\displaystyle {\frac {CGER-0}{100-0}}}$
• Indèks PDB = ${\displaystyle {\frac {\log \left(GDPpc\right)-\log \left(100\right)}{\log \left(40000\right)-\log \left(100\right)}}}$

LE: Angka pangarep-arep urip

ALR: Angka melèk aksara

CGER: Combined gross enrollment ratio

GDPpc: PDB perkapita miturut PPP sajeroning USD

UNDP wis nyiptakaké cathetan tèknis pangitungan IPM (pirsani pranala ing ngisor).

Indonésia

Angka IPM Indonésia^[3][4]

1. taun 1980 = 0,522
2. taun 1985 = 0,562
3. taun 1990 = 0,624
4. taun 1995 = 0,658
5. taun 2000 = 0,673
6. taun 2003 = 0,709
7. taun 2004 = 0,714
8. taun 2005 = 0,723
9. taun 2006 = 0,729
10. taun 2007 = 0,734

cathetan: Tanggal 18 December 2008 diluncuraké sistem pangitungan anyar marang IPM kanthi nglebokaké GDP PPP sing anyar. Bab iki duwé akibat marang owahing angka IPM saben nagara lan rangkingnya ing donya. Miturut pratélan sing anyar, IPM indonésia ing taun 2007 ya iku = 0,734 ^[5]

Lapuran 2006

Lapuran iki diumumaké ing Cape Town, Afrika Kidul tanggal 9 November 2006.^[6]

30 paling dhuwur IPM (0.965 nganti 0.885)

1.  Norwegia 0.965 ()
2.  Èslan 0.960 ()
3.  Ostrali 0.957 ()
4.  Republik Irlandia 0.956 ( 4)
5.  Swedia 0.951 ( 1)
6.  Kanada 0.950 ( 1)
7.  Jepang 0.949 ( 4)
8.  Amérika Sarékat 0.948 ( 2)
9.  Walanda 0.947 ( 2)
10.  Swiss 0.947 ()
    1.  Finlandia 0.947 ( 2)
    2. Cithakan:LUX 0.945 ( 8)
    3.  Belgia 0.945 ( 4)
    4.  Austria 0.944 ( 3)
    5.  Denmark 0.943 ( 1)
    6.  Britania Raya 0.942 ( 1)
    7.  Prancis 0.940 ( 1)
    8.  Italia 0.940 ( 3)
    9.  Spanyol 0.938 ( 2)
    10.  Selandia Baru

0.936 ( 1)

1. 1.  Jerman 0.932 ( 1)
   2. Cithakan:HKG 0.927 ()
   3.  Bosnia lan Hércegovina 0.927 ()
   4.  Yunani 0.921 ()
   5.  Singapura 0.916 ()
   6.  Koréa Kidul 0.912 ( 2)
   7. Cithakan:SVN 0.910 ( 1)
   8.  Libya

0.904 ( 1)

1. 1.  Israel 0.903 ()
   2.  Portugal 0.885 ( 1)

3 gedhé dhéwé / 3 paling cilik per wewengkon

Afrika 047. Cithakan:Country data SEY 0.842 ( 4) 063. Cithakan:Country data MRI 0.800 ( 2) 064.  Libya 0.798 ( 6) ... 175.  Mali 0.338 ( 1) 176. Cithakan:Country data SLE 0.335 () 177. Cithakan:Country data NIG 0.311 ()	Asia 007.  Jepang 0.949 ( 4) 022.  Hongkong 0.927 () 023.  Israèl 0.927 () ... 138.    Népal 0.527 ( 2) 142.  Timor Wétan 0.512 ( 2) 150.  Yemen 0.492 ( 1)	Éropa 001.  Nurwègen 0.965 () 002.  Èslan 0.960 () 004.  Irlandia 0.956 ( 4) ... 097.  Géorgia 0.743 ( 3) 099.  Azerbaijan 0.736 ( 2) 114.  Moldhova 0.694 ( 1)
Amérika Lor 006.  Kanadha 0.950 ( 1) 008.  Amérika Sarékat 0.948 ( 2) 031.  Barbadhos 0.879 ( 1) ... 117.  Hondhuras 0.683 ( 1) 118.  Guatémala 0.673 ( 1) 154. Cithakan:Country data HAI 0.482 ( 1)	Oséania 003.  Ostrali 0.957 () 020.  Niu Sélan 0.936 ( 1) 055. Cithakan:Country data TGA 0.815 ( 1) ... 119. Cithakan:Country data VAN 0.670 ( 1) 128. Cithakan:Country data SOL 0.592 () 139.  Papua Niu Guinéa 0.523 ( 2)	Amérika Kidul 036.  Argèntina 0.863 ( 2) 038.  Cilé 0.859 ( 1) 043.  Uruguay 0.851 ( 3) ... 091.  Paraguay 0.757 ( 3) 103.  Guyana 0.725 ( 4) 115. Cithakan:Country data BOL 0.692 ( 2)

Nagara sing ora kalebu pétungan

Afrika  Libèria Cithakan:Country data SOM  Sahrawi

Asia  Afghanistan  Irak Cithakan:Country data MAC[7]  Koréa Lor  Taiwan[7]

Éropa  Andhorra  Lihtenstèn Cithakan:Country data MON  Giri Cemeng Cithakan:Country data SMR  Sèrbi   Vatikan

Oseania Cithakan:Country data KIR  Kapuloan Marsyal Cithakan:Country data MIC Cithakan:Country data NRU Cithakan:Country data PLW Cithakan:Country data TUV

Para juwara kapungkur

Nagara-nagara kanthi IPM nomer siji ing pratélan taun-taun kapungkur.

• 2006- Nurwègen
• 2005- Nurwègen
• 2004- Nurwègen
• 2003- Nurwègen
• 2002- Nurwègen
• 2001- Nurwègen
• 2000- Kanadha
• 1999- Kanadha
• 1998- Kanadha
• 1997- Kanadha
• 1996- Kanadha
• 1995- Kanadha
• 1994- Kanadha
• 1993- Jepang
• 1992- Kanadha
• 1991- Jepang
• 1990- Kanadha
• 1985- Kanadha
• 1980-  Switserlan

Rujukan

1. "Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"" (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. kc. 22–25. Dibukak ing 9 December 2019.
2. "Davies, A. and G. Quinlivan (2006), A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, Journal of Socioeconomics" (PDF). Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2008-04-13. Dibukak ing 2011-09-26.
3. http://hdr.undp.org/en/médhia/HDI2008Tables.xls
4. http://hdrstats.undp.org/en/indicators/81.html
5. http://hdrstats.undp.org/en/indicators/87.html
6. http://hdr.undp.org/hdr2006/
7. Pirsani pratélan nagara miturut IPM.
   

Uga delengen

• Pratélan nagara miturut Indèks Pangyasa Manungsa
• Pratélan provinsi Indonésia miturut Indèks Pangyasa Manungsa
• Freedom House
• Nagara donya katelu
• Nagara maju

Pranala njaba

• 2009 UNDP Human Development ReportPDF (0.739 MiB)
• Human Development Report Office
• 2006 UN Human Development Index ReportPDF (7.88 MiB)
• 2005 UN Human Development Index ReportPDF (1.31 MiB)
• Technical note explaining the definition of the HDIPDF (598 KiB)
• List of countries by HDI at NationMaster.com Archived 2009-03-05 at the Wayback Machine.