From Wikipedia, the free encyclopedia
Siklus karbon minangka siklus biogeokimia, perputeran karbon ing wilayah biosfer, pedosfer, geosfer, hidrosfer, lan atmosfer Bumi. Karbon minangka komponén utama senyawa biologis uga komponén utama akèh mineral kayata watu gamping. Bebarengan karo siklus nitrogen lan siklus banyu, siklus karbon kalebu urutan kedadéyan sing dadi kunci supaya bumi bisa urip. Iki nggambaraké gerakan karbon amarga didaur ulang lan digunakaké manèh ing saindenging biosfer, uga prosès jangka dawa karbonisasi lan mbebasaké saka karbon kependhem. Karbon kependhem ing daratan lan samodra saiki njupuk udakara seperempat emisi karbon antropogenik saben taun. Manungsa wis ngganggu siklus karbon biologis nganti pirang-pirang atus taun kanthi modifikasi panggunaan lahan,[1] lan malih karo penambangan karbon fosil skala industri (batu bara, èkstraksi minyak bumi lan gas, lan pabrik semen) saka geosfer.[2] Karbon dioksida ing atmosfer mundhak meh 52% tinimbang level pra-industri ing taun 2020[3], meksa panas lan permukaan bumi luwih gedhé dening srengéngé.[4] Peningkatan karbon dioksida uga nambah asem ing permukaan sagara udakara 30% amarga karbon dioksida larut[5], asem karbonat lan senyawa liyané, lan dhasar bisa ngganti kimia laut.[6] Mayoritas karbon fosil wis diekstrak sajroné setengah abad kepungkur, lan béya sansaya akèh kanthi cepet[7], nyumbang kanggo owah-owahan iklim sing disebabaké dening manungsa.[8] Konsekuensi paling gedhé kanggo siklus karbon, lan biosfer sing kritis nyebabaké peradaban manungsa[9], isih bisa diwiwiti amarga inersia gedhé ing Bumi sing durung diwatesi.[10] Balèkné keseimbangan sistem alam iki minangka prioritas internasional, sing dijlentrehaké ing Perjanjian Iklim Paris lan Ancas Pambangunan Berkelanjutan 13.
Siklus karbon pisanan diterangaké dening Antoine Lavoisier lan Joseph Priestley, lan dipopuleraké dening Humphry Davy.[11] Siklus karbon global saiki biasané dipérang dadi tadhah utama karbon ing ngisor iki sing gegandhengan karo jalur ijol-ijolan:[12]
Pertukaran karbon ing antarané waduk kedadéyan amarga macem-macem prosès kimia, fisik, geologis, lan biologis. Samodra ngemot kolam aktif karbon paling gedhé cedhak lumahing Bumi.[13] Aliran karbon alami ing antarané atmosfer[14], sagara, ekosistem darat, lan endhepan cukup imbang saéngga kadar karbon stabil kira-kira tanpa pengaruh manungsa.[15]
Sanajan siklus karbon jero durung dingertèni kaya gerakan karbon liwat atmosfer, biosfer terestrial, samodra, lan geosfer, nanging kalebu prosès sing penting.[16] Siklus karbon jero gegandhengan karo gerakan karbon ing permukaan lan atmosfer Bumi. Yèn prosès kasebut ora ana, karbon bakal tetep ana ing atmosfer, mula bakal saya akèh nganti suwé banget.[17] Mula kanthi ngidini karbon bali menyang Bumi, siklus karbon jero nduwèni peranan penting kanggo njaga kahanan terestrial sing dibutuhané supaya urip terus.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.