Hið íslenska fornritafélag
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hið íslenska fornritafélag – eða Fornritafélagið – er félagasamtök sem var stofnað í Reykjavík árið 1928 til þess að gefa út íslensk fornrit í vönduðum útgáfum. Félagið er enn starfandi og hefur gefið út 31 bindi íslenskra fornrita, auk nokkurra smárita.
Fornritafélagið nýtur mikillar virðingar fyrir útgáfur sínar, sem eru að jafnaði lagðar til grundvallar við útgáfu á einstökum ritum, svo sem Íslendingasögum, konungasögum og biskupasögum, og þýðingu þeirra á önnur mál. Fyrir útgáfunum eru ítarlegir formálar, orða- og vísnaskýringar eru neðanmáls og aftast nafnaskrár. Bækurnar eru myndskreyttar og þeim fylgja ættaskrár, kort o.fl.
Félagið var stofnað 14. júní 1928. Jón Ásbjörnsson hæstaréttarlögmaður átti frumkvæði að stofnun þess og var forseti til dauðadags (1966). Aðrir í fyrstu stjórn voru Matthías Þórðarson þjóðminjavörður ritari, Pétur Halldórsson bóksali gjaldkeri, og Ólafur Lárusson og Tryggvi Þórhallsson meðstjórnendur. Meðal fyrirmynda að útgáfunni var þýska ritröðin Altnordische Saga-Bibliothek, sem kom út á árunum 1892–1929, en einnig var höfð hliðsjón af öðrum vönduðum útgáfum. Segja má að stofnun félagsins hafi verið yfirlýsing um að Íslendingar ætluðu sér að taka forystu í útgáfu á hinum forna menningararfi þjóðarinnar, en áður hafði miðstöð þeirrar starfsemi verið í Kaupmannahöfn. Sigurður Nordal prófessor var ráðinn útgáfustjóri, en Einar Ólafur Sveinsson var einna mikilvirkastur við útgáfustörfin fyrstu árin.
Fyrsta útgáfurit félagsins, Egils saga, kom út árið 1933 í útgáfu Sigurðar Nordal, sem 2. bindi í ritröðinni Íslenzk fornrit. Með þeirri bók var allt fyrirkomulag útgáfunnar ákveðið í megindráttum. Í seinni tíð hefur það verið aðlagað nútímakröfum, t.d. með ítarlegum ritaskrám.
Þann 27. desember 2011 var gerður samstarfssamningur milli Fornritafélagsins og Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum til að færa í fastara form samskipti félagsins og stofnunarinnar.
Forseti félagsins (2019) er Halldór Blöndal.