Magnús Erlingsson (konungur)

Magnús Erlingsson eða Magnús 5. (1156 – 1184) var konungur Noregs á árunum 1161-1184 en fyrsta árið var Hákon herðabreiður einnig konungur. Frá 1177 gerði Sverrir Sigurðsson tilkall til valda og eru þeir báðir taldir konungar á þeim tíma.

Magnús konungur hylltur. Myndskreyting við Magnúsar sögu Erlingssonar, útg. 1899.

Magnús var sonur höfðingjans Erlings skakka Ormssonar og konu hans, Kristínar dóttur Sigurðar Jórsalafara, sem var konungur 1103-1130. Þar sem hann var ekki konungssonur drógu ýmsir tilkall hans til krúnunnar í efa en hann naut hins vegar stuðnings kirkjunnar þar sem hann var fæddur í hjónabandi og móðir hans var konungsdóttir fædd í hjónabandi, en margir Noregskonunga á 11. og 12. öld voru frillubornir. Ingi krypplingur hafði komið báðum bræðrum sínum og meðkonungum fyrir kattarnef en féll árið 1161 fyrir mönnum Hákonar herðabreiðs, frilluborins bróðursonar síns. Erlingur skakki hafði verið annar helsti ráðgjafi Inga konungs og fékk nú stuðningsmenn Inga til kjósa fimm ára gamlan son sinn til konungs. Hann fékk til þess stuðning Eysteins erkibiskups í Niðarósi, sem krýndi hinn unga konung, en féllst í staðinn á að setja fram ný erfðalög þar sem kirkjan hefði meiri áhrif á val nýs konungs.

Hákon herðabreiður féll fyrir mönnum Erlings skakka og Magnúsar þegar árið 1162 og eftir það ríkti Magnús einn. Birkibeinakonungurinn Eysteinn meyla, sonur Eysteins konungs Haraldssonar, gerði tilkall til krúnunnar en féll í bardaga 1177. Sama ár kom Sverrir Sigurðsson frá Færeyjum, lýsti því yfir að hann væri sonur Sigurðar munns og tók við leiðtogahlutverkinu hjá birkibeinum. Hann naut stuðnings Þrænda og Erlingur skakki féll í bardaga á Kálfsskinni við Niðarós 1179. Magnús varð að flýja til Danmerkur en sneri þó aftur og næstu árin gekk á með skærum og bardögum. Að lokum féll Magnús í bardaga árið 1184 ásamt tvö þúsund manna liði sínu. Hann var ókvæntur og barnlaus.

Heimildir

• Fyrirmynd greinarinnar var „Magnus V“ á norsku útgáfu Wikipedia. Sótt 2. janúar 2010.
• „Heimskringla“.

Fyrirrennari: Ingi krypplingur

Noregskonungur með Hákoni herðabreiða (til 1162) og Sverri Sigurðssyni (frá 1177) (1161 – 1184)

Eftirmaður: Sverrir Sigurðsson