Leikfélag Reykjavíkur

Leikfélag Reykjavíkur er leikfélag sem stofnað var 11. janúar 1897 í þeim tilgangi að standa fyrir leiksýningum í Reykjavík. Leikfélagið er það elsta á Íslandi sem hefur starfað án hlés frá stofnun.^[1] Félagið rekur Borgarleikhúsið við Listabraut í Reykjavík en frá upphafi og til ársins 1989 starfaði það í Iðnó við Tjörnina.

Saga félagsins

Fyrsta opinbera leiksýningin á Íslandi var haldin árið 1854 í Reykjavík þegar gamanleikurinn Pak eftir Thomas Overskou var frumsýndur.^[2] Í kjölfari var stofnaður Kúlissusjóðurinn en hann leigði út leikmuni, búninga og tjöld.^[3] Við stofnun fékk Leikfélag Reykjavíkur eignir Kúlissusjóðsins en leiksýningar félagsins voru haldnar í hinu nýbyggða Iðnaðarmannahúsi (Iðnó).

Leikfélag Reykjavíkur var áhugamannaleikfélag til ársins 1963 þegar Sveinn Einarsson varð fyrsti atvinnuleikhússtjóri félagsins. Leikarar fengu laun fyrir að taka þátt í sýningarkvöldum en starf félagsins fór fram utan dagvinnutíma því flestir meðlimar unnu annað aðalstarf.^[1]

Þegar Þjóðleikhúsið var stofnað árið 1949 voru margir félagar Leikfélags Reykjavíkur ráðnir þangað. Þjóðleikhúsið fékk jafnframt flestar eignir félagsins. Þetta hafði neikvæð áhrif á starfsemi félagsins til skamms tíma en leiddi til ákveðinnar endurskipulagningar á starfseminni til lengri tíma.

Leikfélagið var alla tíð leigjandi í Iðnó en eftir að það varð atvinnuleikhús var leitað að stærri sýningarrýmum. Leikið var í Tjarnarbíói, í Austurbæjarbíói og í vöruskemmu við Grandaveg.^[1] Ákveðað var að byggja nýtt húsnæði fyrir starfsemi LR í samvinnu við Reykjavíkurborg. Húsið reis við Listabraut í Reykjavík og var nefnt Borgarleikhúsið og var tekið í notkun í október 1989.

Leikhússtjórar Leikfélags Reykjavíkur frá 1963

• Sveinn Einarsson 1963–1972
• Vigdís Finnbogadóttir 1972–1980
• Stefán Baldursson og Þorsteinn Gunnarsson 1980–1983
• Stefán Baldursson 1983–1987
• Hallmar Sigurðsson 1987–1991
• Sigurður Hróarsson 1991–1996
• Viðar Eggertsson 1996
• Þórhildur Þorleifsdóttir 1996–2000
• Guðjón Pedersen 2000–2008
• Magnús Geir Þórðarson 2008–2014
• Kristín Eysteinsdóttir 2014–2020^[1]
• Brynhildur Guðjónsdóttir 2020-

Tilvísanir

1. Leikfélag Reykjavíkur. Ágrip af sögu Leikfélags Reykjavíkur og Borgarleikhússins. Geymt 30 ágúst 2015 í Wayback Machine, Skoðað 30. ágúst 2015.
2. „1854: Fyrsta opinbera leiksýning á Íslandi“. Afrit af upprunalegu geymt þann 5. mars 2016. Sótt 31. ágúst 2015.
3. „1866: Kúlissusjóður stofnaður“. Afrit af upprunalegu geymt þann 5. mars 2016. Sótt 31. ágúst 2015.

Heimildir

• Sveinn Einarsson, Leikhúsið við Tjörnina, Almenna Bókafélagið, 1972
• Sveinn Einarsson, Níu ár í neðra, Almenna bókafélagið, 1984.
• Þórunn Valdimarsdóttir og Eggert Þór Bernharðsson, Leikfélag Reykjavíkur, Aldarsaga, Leikfélags Reykjavíkur og Mál og menningar, 1997.
• Íslensk leikhús eftir Jón Viðar Jónsson; grein birt á vef Leikminjasafns Íslands Geymt 19 september 2013 í Wayback Machine, skoðað þann 19. nóvember 2013.

Tenglar

• Á hundrað ára afmæli LR; Lesbók Morgunblaðsins 1997
• Leikhúsið Iðnó; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1972
• Leikfjelag Reykjavíkur 40 ára; grein í Fálkanum 1937