Latneskt stafróf

Latneskt stafróf eða latnesk stafgerð sem einnig er stundum nefnt rómverskt stafróf, er algengasta stafróf sem notað er í heiminum. Í því eru 26 meginbókstafir, en notast er við ýmsa viðbótarstafi í flestum málum í Evrópu, Norður- Mið- og Suður-Ameríku, Afríku sunnan Sahara, og í Eyjaálfu.

Þegar talað er um nútímalatneskt stafróf á það við eftirfarandi stafaröð:

a

b

c

d

e

f

g

h

i

j

k

l

m

n

o

p

q

r

s

t

u

v

w

x

y

z

Upprunalega samanstóð latneska stafrófið af eftirfarandi 21 bókstaf í þessari röð:

a

b

c

d

e

f

z

h

i

k

l

m

n

o

p

q

r

s

t

v

x

Gríski bókstafurinn gamma varð að C í latnesku letri, en sá stafur táknaði bæði /g/ og /k/. Síðar var G notað til að tákna /g/ og C notað fyrir /k/. Bókstafurinn K var sjaldan notaður og jafngilti bókstafnum C. Einnig voru bókstafir Y og Z teknir í notkun í latnesku til að skrifa tökuorð úr grísku. Þegar leið fram á miðaldir innihélt latneska stafrófið eftirfarandi 23 bókstafi:

A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z

Voru þeir kallaðir:
ā [[aː]], bē [[beː]], cē [[keː]], dē [[deː]], ē [[eː]], ef [[ɛf]], gē [[geː]], hā [[haː]], ī [[iː]], kā [[kaː]], el [[ɛl]], em [[ɛm]], en [[ɛn]], ō [[oː]], pē [[peː]], qū [[kuː]], er [[ɛr]], es [[ɛs]], tē [[teː]], ū [[uː]], ex [[ɛks]], ī Graeca [[iː 'graɪka]], zēta [['zeːta]]

Enn seinna á miðöldum var bókstafurinn W tekinn upp til að tákna hljóð frá germönskum tungumálum (upprunalega var W samansett úr tveimur V) sem voru ekki til í latínu.

Tengt efni

Afbrigði latneska stafrófsins