Konstantín 1. Grikkjakonungur

Konstantín 1. (gríska: Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας; 2. ágúst 1868 – 11. janúar 1923) var þriðji konungur nútímaríkisins Grikklands og annar Grikkjakonungurinn af Lukkuborgarætt. Hann var konungur frá 1913 til 1917 og aftur frá 1920 til 1922 með titlinum „konungur Hellena“.

Konungur Grikklands Lukkuborgarætt
Konstantín 1.
Ríkisár	18. mars 1913 – 11. júní 1917 19. desember 1920 – 27. september 1922
Skírnarnafn	Κωνσταντῖνος Διάδοχος
Fæddur	2. ágúst 1868
	Aþenu, Grikklandi
Dáinn	11. janúar 1923 (54 ára)
	Palermo, Ítalíu
Gröf	Tatoi-höll, Grikklandi
Konungsfjölskyldan
Faðir	Georg 1. Grikkjakonungur
Móðir	Olga Grikkjadrottning
Drottning	Soffía af Prússlandi
Börn	Georg, Alexander, Helena, Páll, Írena, Katrín

Konstantín var erfingi Georgs 1. Grikklandskonungs og hlaut hermenntun þegar hann var mjög ungur, bæði í heimalandi sínu og í Þýskalandi. Konstantín átti því eftir að gegna herþjónustu og ýmsum stjórnarembættum í gríska hernum. Árið 1897 var hann foringi gríska hersins í stríði við Tyrkland og var kennt um ósigur Grikkja í stríðinu af almenningi. Konstantín varð mjög óvinsæll og neyddist til að láta af flestum embættum sínum eftir Goudi-valdaránið árið 1909 og yfirgaf Grikkland um hríð. Þessi útlegð hans entist ekki lengi og Konstantín sneri brátt aftur til landsins og tók allar gamlar skyldur sínar að sér á ný árið 1911 að beiðni Elevþeríosar Venízelosar forsætisráðherra. Eftir að hafa endurskipulegt herinn stýrði Konstantín her Grikklands árin 1912 og 1913 í Balkanstríðunum tveimur þar sem Grikkland lagði undir sig Þessalóníku, grísku Makedóníu og hluta af Epírus. Með þessum hernaðarsigrum tvöfaldaðist fjöldi þegna Grikkjakonungs. Í lok stríðsins var faðir Konstantíns, Georg konungur, myrtur þann 18. mars í Þessalóníku. Konstantín tók þar með við krúnunni.

Í fyrri heimsstyrjöldinni varð ágreiningur milli Konstantíns og Venízelosar um það hvort Grikkland ætti að taka þátt í stríðinu og með hvorri fylkingunni. Venízelos aðhylltist bandamenn en Konstantín, sem var Þýskalandsvinur, studdi Miðveldin. Venízelos fékk að endingu sínu framgengt og Grikkir börðust með bandamönnum í stríðinu. Þessi ágreiningur leiddi til hinnar svokölluðu „þjóðarsundrungar“ (εθνικός Διχασμός) Grikklands sem átti eftir að skilja eftir sig djúp sár í þjóðarímynd landsins. Árið 1915 reyndi konungurinn að neyða Venízelos til að segja af sér en að endingu var það Konstantín sem þurfti að láta af embætti árið 1917 eftir að bandamenn hótuðu að varpa sprengjum á Aþenu. Konstantín sagði því af sér og eftirlét krúnuna syni sínum, Alexander, og settist sjálfur að í Sviss. Alexander lést hins vegar fyrir aldur fram árið 1920. Sama ár tapaði Venízelos í þingkosningum og kosið var í þjóðaratkvæðagreiðslu að leyfa Konstantín að snúa aftur og gerast konungur á ný. Á seinni valdatíð Konstantíns galt Grikkland afhroð í öðru stríði við Tyrkland og því sagði konungurinn af sér í annað og síðasta sinn árið 1922 og fór í útlegð til Ítalíu, þar sem hann lést fáeinum mánuðum síðar. Við honum tók annar sonur hans, Georg 2. Grikkjakonungur, en hann sagði sjálfur af sér eftir stutta valdatíð.

Heimild

• Fyrirmynd greinarinnar var „Constantin Ier (roi des Hellènes)“ á frönsku útgáfu Wikipedia. Sótt 3. maí 2018.

Fyrirrennari: Georg 1.	Konungur Grikklands (18. mars 1913 – 11. júní 1917)	Eftirmaður: Alexander
Fyrirrennari: Alexander	Konungur Grikklands (19. desember 1920 – 27. september 1922)	Eftirmaður: Georg 2.