Hawaii

Hawaii, eða Hawaiieyjar (stundum skrifað Havaí eða Havæ og sjaldnar Hawaí eða Hawaj), er eyjaklasi í Kyrrahafinu og eitt af 50 fylkjum Bandaríkjanna. Hawaii er einnig stærsta eyjan í Hawaii-eyjaklasanum og gengur oft undir nafninu „Stóra eyjan“ (The Big Island). Íbúafjöldi Hawaii er rúmlega 1,44 milljón (2022).

Hawaii Hawaiʻi (hawaiíska)
Fylki
State of Hawaii Mokuʻāina o Hawaiʻi (hawaiíska)
Fáni Innsigli
Viðurnefni:  The Aloha State (opinbert), Paradise of the Pacific, The Islands of Aloha, The 808 State
Kjörorð:  hawaiíska: Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono
Staðsetning Hawaii í Bandaríkjunum
Land	Bandaríkin
Varð opinbert fylki	21. ágúst 1959; fyrir 65 árum (1959-08-21) (50. fylkið)
Höfuðborg (og stærsta borg)	Honolulu
Stærsta sýsla	Honolulu
Stjórnarfar
• Fylkisstjóri	Josh Green (D)
• Varafylkisstjóri	Sylvia Luke (D)
Þingmenn öldungadeildar	Brian Schatz (D) Mazie Hirono (D)
Þingmenn fulltrúadeildar	Ed Case (D) Jill Tokuda (D)
Flatarmál
• Samtals	28.311 km2
• Land	16.638 km2
• Vatn	11.672 km2  (41,2%)
• Sæti	43. sæti
Stærð
• Lengd	2.450 km
Hæð yfir sjávarmáli	920 m
Hæsti punktur (Mauna Kea)	4.205,0 m
Lægsti punktur (Kyrrahaf)	0 m
Mannfjöldi  (2020)[1]
• Samtals	1.455.271
• Sæti	40. sæti
• Þéttleiki	82,6/km2
• Sæti	13. sæti
Heiti íbúa	Hawaiian
Tungumál
• Opinbert tungumál	Enska Hawaiíska
Tímabelti	UTC−10:00
Póstnúmer	HI
ISO 3166 kóði	US-HI
Stytting	H.I.
Breiddargráða	18°55'N til 28°27'N
Lengdargráða	154°48'V til 178°22'V
Vefsíða	hawaii.gov

Orðsifjar

Á frummáli eyjaskeggja, hawaiísku, nefnist eyjan „Hawai‘i“, en úrfellingamerkið ('Okina á hawaiísku) táknar skyndilegt stopp eins og í miðri upphrópuninni „Oh-ó“ (Ritað ʔ í Alþjóðlega hljóðstafrófinu). Honolulu er stærsta borgin og höfuðborg fylkisins. Næststærsta eyjan er Maui.

Seint á 19. öld og í upphafi 20. aldar voru Hawaiieyjar kunnar undir nafninu Sandwich Islands, og nefndust þá á íslensku Sandvíkureyjar. Halldór Laxness kallar Hawaii í einu verka sinna Háeyju sem er hljóðlíking.

Jarðfræði

Hawaiieyjar eru austasti og jafnframt yngsti hluti Hawaii-Emperor eyjaklasans. Heiti reiturinn, sem er undir Stóru eyjunni, myndaði Hawaii-Emperor eyjaklasann þar sem Kyrrahafsplatan færðist yfir hann. Slóðin sem heiti reiturinn skilur eftir sig á Kyrrahafsflekanum kallast eyjaröð. Eftir því sem eyjarnar færast fjær heita reitnum verða þær útrænu öflunum auðveldari bráð og hafið sverfur þær smátt og smátt niður. Oft byggjast upp kóralrif á þeim neðansjávarfjöllum sem eyjarnar eru.

Þær átta eyjar sem teljast til Hawaiieyja eru, talið frá vestri til austurs, Ni'ihau, Kauai'i, O'ahu, Moloka'i, Lana'i, Kahoʻolawe (óbyggð), Maui og Hawai'i.

Eldfjöll eru á eyjunum, gjarnan dyngjur, þekktust þeirra er Mauna Kea. Önnur þekkt eldfjöll eru Mauna Loa og Kīlauea.

Langás eyjaklasans liggur norðvestur-suðaustur og má af því sjá að Kyrrahafsplatan hefur verið og er að færast til norðvesturs (að því gefnu að heiti reiturinn sé ekki að hreyfast).

Tilvísanir

1. „Historical Population Change Data (1910–2020)“. Census.gov. United States Census Bureau. Afrit af upprunalegu geymt þann 29. apríl 2021. Sótt 1. maí 2021.

Tenglar

• Opinber vefsíða
• Ferð til Hawaji; grein í Sjómannablaðinu Víkingi 1950
• Picha ya Hawaii Geymt 9 ágúst 2011 í Wayback Machine

  Þessi Bandaríkja-tengda grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.