Húðkeipur

Húðkeipur^[1] er bátur úr skinni sem er (oftast) róinn af einum manni. Húðkeipur er til dæmis haft um grænlenska kajakinn og er að mestu haft um báta karlmanna á Grænlandi. Húðskútan (umiak) (líka stundum nefnd konubátur eða kvennabátur á íslensku) er stærri en húðkeipurinn og er selskinn þanið á öllu opnari trégrind. Húðkeipur er þó einnig haft um báta skrælingja á Vínlandi í Eiríks sögu rauða og stundum um kajaka almennt.

Inúíti á húðkeip

Húðskútan var hér áður fyrr mikið notuð til að bera vörur og til flutninga á veiði. Hún er gerð úr skinni og flýtur vel á öldunum. Í fylgd með hverri húðskútu voru oft veiðimenn á húðkeipum. „Húðkeiparnir voru sem tundurbátar, kvennabáturinn hið mikla orustuskip“, þannig lýsir Peter Freuchen þessum bátum.^[2] Veiðimenn eru fljótir í förum á húðkeipunum og af þeim er auðvelt að skutla seli ef færi gefst. Komi mikil kvika, er húðkeipunum róið á vindborða við húðskúturnar og þær notaðar sem bárufleygar.

Í Eiriks sögu rauða er þessi lýsing á skrælingjum á húðkeipum:

Og einn morgunn snemma er þeir lituðust um sáu þeir níu húðkeipa og var veift trjánum af skipunum og lét því líkast í sem í hálmþústum og fer sólarsinnis.

Í seinna Íþróttabindi Alfræði Menningarsjóðs er húðkeipur haft almennt um kajak: „Kænuróðraíþróttir (e. canoeing; þ. Kanusport) er heildarheiti á róðri á þremur mismunandi kænutegundum: húðkeip (kajak), kanadískri eikju (canadian) og sambrotseikju“. ^[3]

Tilvísanir

1. Beygingarlýsing íslensks nútímamáls
2. Æskuár mín á Grænlandi, Peter Freuchen, Helgafell 1957, bls. 22
3. Alfræði Menningarsjóðs, 1976, 2. bindi, bls. 34