Ódysseifskviða

Ódysseifskviða (forngríska: Ὀδύσσεια, Odysseia) er annað tveggja sögukvæða sem eignað er forngríska skáldinu Hómer. Kvæðið er talið vera frá síðari hluta 8. aldar f.Kr. Það fjallar um heimför grísku hetjunnar Ódysseifs frá Tróju að Trójustríðinu loknu til heimabyggðar sinnar á eynni Íþöku.

John William Waterhouse, 1891

Ódysseifskviða er um 12 þúsund ljóðlínur og því styttri en Ilíonskviða sem er tæplega 15.700 línur. Venjulega er Ódysseifskviða talin vera yngra verk en Ilíonskviða.

Ritun kvæðisins

Enginn veit með vissu hver orti Hómerskviður. Frá fornöld og allt fram á 18. öld voru kvæðin eignuð blinda kvæðamanninum Hómer. Ekki er vitað hvenær hann var uppi né hvar hann hélt sig en allmargar jónískar borgir hafa gert tilkall til þess að vera fæðingarstaður skáldsins. Fræðimenn skeggræða enn í dag spurningar sem upp komu er menn fóru að rannsaka kviðurnar á gagnrýninn hátt fyrir u.þ.b. 200 árum og ekki eru menn sammála um hver Hómer hafi verið eða hversu mikið af kviðunum komi frá honum. Aðrir taka enn dýpra í árinni og velta því fyrir sér hvort kviðurnar séu eftir sama höfund, hvort þær hafi orðið til hvor í sínu lagi og margir efast jafnvel um tilvist Hómers sjálfs. Margt er því á huldu um tilurð Hómerskviða. Flestir fræðimenn eru þó á þeirri skoðun að Hómerskviður hafi verið ortar seint á 8. öld f.Kr.

Bragur

Hómerskviður eru ortar undir hexametri sem á íslensku hefur verið nefndur sexliðaháttur. Eins og nafnið ber með sér, má þekkja bragarháttinn á því að í hverri ljóðlínu eru sex bragliðir og í hverjum braglið eru yfirleitt eitt langt atkvæði og tvö stutt. Hexametur var vinsælt meðal Grikkja en þeir ortu ljóð sín ósjaldan undir þeim hætti. Rómverjar tóku hexametur síðar upp og t.a.m. orti Virgill Eneasarkviðu sína og Óvidíus Myndbreytingar sínar undir þessum sama hætti.

Heimildir

• Kviður Hómers. II. bindi. 1948. Odysseifskviða. Sveinbjörn Egilsson þýddi. Kristinn Ármannsson og Jón Gíslason bjuggu til prentunar. Reykjavík. Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
• Hómers Odysseifs-Kvæði Kaupmannahöfn: gefið út af hinu íslenzka bókmenntafélagi, 1854. (Sveinbjörn Egilsson íslenzkaði).
• Fyrsta og ønnur [-tuttugasta og fjórða] bók af Homeri Odyssea á íslenzku útlegð af Sveinbirni Egilssyni. Viðeyjar Klaustri, 1829. Prentaðar af Fakt. og Bókþryckjara Schagfjord, á kostnað Bessastaða Skóla.

Tenglar

• Odysseifskviða á Rafbókavefnum.
• Ilíonskviða á Rafbókavefnum.
• „Hver var Hómer og eru til einhverjar traustar heimildir um hann?“. Vísindavefurinn.
• „Um hvað fjalla Hómerskviður?“. Vísindavefurinn.

  Þessi fornfræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.