Lúxemborg
land í Vestur-Evrópu / From Wikipedia, the free encyclopedia
Lúxemborg (lúxemborgska: Lëtzebuerg; þýska: Luxemburg; franska: Luxembourg), formlega Stórhertogadæmið Lúxemborg, er landlukt smáríki í Vestur-Evrópu. Það á landamæri að Frakklandi í suðri, Þýskalandi í austri og Belgíu í vestri og norðri. Lúxemborg hefur í aldanna rás tilheyrt ýmsum konungs- og keisaradæmum en fékk ásamt Belgíu sjálfstæði frá Hollendingum að loknum Napóleonsstyrjöldunum árið 1815. Landið öðlaðist þó ekki viðurkenningu á alþjóðavettvangi fyrr en árið 1838. Lúxemborgarbúar þurftu að þola hernám Þjóðverja í bæði fyrri og seinni heimsstyrjöld. Lúxemborg gerðist stofnaðili að bæði Sameinuðu þjóðunum og NATO og síðar Efnahagsbandalagi Evrópu.
Stórhertogadæmið Lúxemborg | |
Grand-Duché de Luxembourg Großherzogtum Luxemburg Groussherzogtum Lëtzebuerg | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Mir wëlle bleiwe wat mir sinn (þýðir bókstaflega: Við viljum vera það sem við erum; Raunveruleg merking: við viljum vera sjálfstæð) | |
Þjóðsöngur: Ons Heemecht | |
Höfuðborg | Lúxemborg |
Opinbert tungumál | lúxemborgska, franska og háþýska |
Stjórnarfar | Þingbundin konungsstjórn |
Stórhertogi | Hinrik |
Forsætisráðherra | Luc Frieden |
Sjálfstæði | |
• Yfirlýst | 1835 |
• Viðurkennt | 11. maí 1867 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
167. sæti 2.586,4 km² 0,23 |
Mannfjöldi • Samtals (2021) • Þéttleiki byggðar |
168. sæti 633.622 242/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2020 |
• Samtals | 66,848 millj. dala (99. sæti) |
• Á mann | 112.045 dalir (2. sæti) |
VÞL (2019) | 0.916 (23. sæti) |
Gjaldmiðill | Evra (€) |
Tímabelti | UTC+1 (UTC+2 á sumrin) |
Þjóðarlén | .lu |
Landsnúmer | +352 |
Tollabandalag Lúxemborgar, Hollands og Belgíu, svokallað BeNeLux-samband, var vísir að Kola- og stálbandalagi Evrópu, sem seinna varð Efnahagsbandalag Evrópu og loks Evrópubandalagið, en það er nú uppistaðan í Evrópusambandinu. Í Lúxemborg hefur smám saman vaxið upp ein öflugasta fjármálamiðstöð heims, en sú starfsemi er helsta tekjulind landsmanna auk nokkurra stálsmiðja í norðanverðu stórhertogadæminu.
Lúxemborg lék stórt hlutverk í sögu Loftleiða þegar ríkið var næstum hið eina sem leyfði Loftleiðavélum að lenda á flugvelli sínum en í landinu var ekkert ríkisflugfélag starfandi sem hefði getað tapað á samkeppni við Loftleiðir í Ameríkufluginu. Loftleiðir settu aftur á móti stórt strik í reikning flugfélaga á borð við SAS, Lufthansa og önnur ríkisrekin flugfélög í Evrópu með því að bjóða flugferðir til Norður-Ameríku á mun lægra verði en áður hafði þekkst.