From Wikipedia, the free encyclopedia
Aronia er ættkvísl lauffellandi runna, í rósaætt, ættaðir frá austurhluta Norður-Ameríku og finnast oftast í rökum skógum og mýrum.[1][2][3] Í ættkvíslinni eru yfirleitt tvær[4] eða þrjár[3][5] tegundir, og er ein þeirra ílend í Evrópu.[6] Fjórða gerðin sem hefur löngum verið ræktuð sem Aronia[5] er nú talin ættkvíslablendingur, Sorbaronia mitschurinii.
Aronia | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aronia ber | ||||||||||||
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||
| ||||||||||||
Species | ||||||||||||
| ||||||||||||
Samheiti | ||||||||||||
|
Plönturnar eru ræktaðar til skrauts og til matar (ávextir). Súr berin er hægt að borða beint af runnanum, en eru oftar unnin, til dæmis í sultu.[7]
Blöðin eru stakstæð, aflangt egglaga með mjúktenntum jaðri; að hausti fá blöðin kröftugan rauðan haustlit. Blómin eru smá, með 5 krónublöð, og 5 bikarblöð,og eru í klasa um 10-25 saman.
Aronia hefur verið talin náskyld Photinia, og hefur stundum verið talin til hennar,[8] en grasafræðingurinn Cornelis Kalkman sýndi fram á að hún ætti að vera undir eldra nafninu Aronia.[9] Sameinaðar ættkvíslirnar telja um 65 tegundir.[10] Kalkman lýsti yfir efasemdum 2004, um sameininguna, og nýlegar sameindarannsóknir styðja það.[11][12] Þessar tvær ættkvíslir eru ekki taldar saman lengur, eða nálægt hvorri annarri.
Blóm | Ber | Fræðiheiti | Enskt heiti | Lýsing | Útbreiðsla |
---|---|---|---|---|---|
Aronia arbutifolia (Photinia pyrifolia) | Red chokeberry | verður 2–4m hár, sjaldan að 6 m og 1–2 m breiður. Blöðin eru 5–8 sm breið og þétthærð að neðan. Blómin eru hvít til fölbleik, 1 sm breið, með kirtlum á bikarblöðum. Berin eru rauð, 4–10 mm breið, og haldast fram á vetur. | Austur Kanada og til austur og mið Bandaríkjanna, frá austur Texas til Nova Scotia inn til Ontario, Ohio, Kentucky, og Oklahoma | ||
Aronia melanocarpa (Photinia melanocarpa),[1] | Black chokeberry | er yfirleitt minni, sjaldan yfir 1 m há og 3 m breið, og breiðist auðveldlega út með rótarskotum. Blöðin eru minni, ekki meir en 6-sm breið, slétt neðra borð. Blómin eru hvít, 1.5 sm breið, með sléttum bikarblöðum. Berin eru svört, 6–9 mm breið, og haldast ekki fram á vetur. | Austur Kanada og til og mið Bandaríkjanna, frá Nýfundnalandi vestur til Ontario og Minnesota, suður til Arkansas, Alabama, og Georgíu. | ||
Aronia prunifolia (Photinia floribunda)[2] | Purple chokeberry | virðist hafa upöphaflega komið fram sem blendingur hinna tveggja en er nú líklega orðin sjálfstæð tegund.[10] Blöðin eru nokkuð hærð að neðan. Fáir eða engir kirtlar á bikarblöðum. Berin eru dökk purpuralit til svört, 7–10 mm breið, haldast ekki fram á vetur. Það eru stofnar af þeim sem virðast haldast við óháð foreldrategundunum; þar á meðal einn ílendur í norður Þýskalandi þar sem hvorug foreldrategundin er til staðar; sem hefur fengið grasafræðinginn Alan Weakley til að líta á hann sem fullgilda tegund en ekki blending.[10] Útbreiðslan er svipuð og hjá logalaufi.[13] | Austur Kanada og til austur og mið Bandaríkjanna, frá austur Texas til Nova Scotia vestur til Ontario og Wisconsin, suður til vesturhluta Suður-Karólínu með stökum stofnum tilkynntum í suður Alabama. | ||
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.