Nordal Karolina

Nordal Karolina esas Usana stato, jacanta este de la lando. Lu havas kom vicini Virginia norde, Tennessee weste, Georgia e Sudal Karolina sude. Este jacas Atlantiko. Ol esas la 28ma maxim vasta e la 9ma maxim populoza stato di Usa. Segun la demografiala kontado di 2020, ol havis 10 439 388 habitanti. Lua tota surfaco esas 139 391 km².

Nordal Karolina North Carolina (Angla) Stato di Usa Blua Montaro (Blue Mountains). Chefurbo Raleigh Maxim granda urbo Charlotte Oficala linguo o lingui: Angla Surfaco 139 391 km² Habitanti Denseso di habitantaro 10 439 388 (2020) 82.9 hab./km² Guvernisto Josh Stein (D) Fondita o kreita 21ma di novembro 1789 Horala zono UTC-5 (UTC-4 dum somero) TNP (yaro) USD 619 595 milioni (2021) Reto http://www.ncgov.com/

Historio

Ceremonio di le Sekotan, piktita dum la 16ma yarcento.

La maxim anciena restaji pri homala habitado en la regiono datizesis de 8 mil aK, e trovesis en Hardaway. Ca grupi di paleoindijeni* pose sucedesis, cirkume 1000 aK, da tale nomizita "forestala kulturo". Cirkume yaro 750, indijeni de la kulturo Mississipiana kreis granda e stabila kolonieti kun forta chefeso. De ta epoko esas arkeologiala sito nomizita Town Creek Indian Mound, okupita da populo Pee Dee cirkume inter 1100 e 1450. Cirkume la yaro 1550, multa indijena grupi, exemple Chowanoke, Roanoke, Sekotan, Pamlico, Machapunga, Coree, indijeni de Cape Fear, Waxhaw, Waccamaw e Catawba habitis la regiono.

En 1524, Italian explorero Giovanni da Verrazzano arivis en la regiono en nomo di rejio Francia, en sercho di navigala ligilo kun Pacifiko. Du yari pose, Hispani komandita da Lucas Vázquez de Ayllón desembarkis posible en kabo Cape Fear e kreis kolonieto, qua abandonesis pos sua morto. Altra expedicioni, exemple en 1567, komandita Hispano Juan Pardo, probis establisar fuorti en la regiono, ma faliis pos ataki da nativi.

En 1584, Walter Raleigh probis fondar l'unesma Britaniana kolonio en Nord-Amerika, Roanoke. En 1587 John White kreis kolonio en qua naskis Virginia Dare, l'unesma filiino di Angli naskinta en la regiono. Tamen, en 1590 la kolonio desaparabis. En 1663, Charles la 2ma di Anglia donis yuro a 8 sioruli por fondar kolonio Karolina. Dum la komenco dil 18ma yarcento, eventis tale nomizita "milito Tuscarora", de 1711 til 1714, pro l'expanso di koloniigo en la regiono. Pro diferi pri guvernala strukturo e formo di koloniigo, Karolina komencis dividesar en 1710 en Nordal e Sudal Karolina. En 1729, Nordal Karolina oficale divenis rejala kolonio.

1ma Regimento de Maryland dum la batalio di Guilford Court House

Nordal Karolina havis importanta partopreno en Usana revoluciono: ye la 12ma di aprilo 1776, la 4ma Provincala Kongreso permisis lua delegiti votar favorebla a separar su de Britania. De 1780 til 1781, dum la milito pri nedependo di Usa, multa batalii eventis en Nordal Karolina. Usani havis signifikiva vinko che batalio di Kings Mountain, en oktobro 1780. La kampanio kulminis kun la batalio di Guilford Court House, kande Britaniani komandita da Sinioro Cornwallis vinkis Usani, tamen li subisis granda perdaji e retretis til la litoro di Virginia. Reprezenteri dil stato komence rejektis signatar Usana konstituco, tamen pos persuado li ratifikis ol ye la 12ma di novembro 1789, diveninta la 12ma Usana stato. En 1790, ol cedis lua westala porciono, qua divenis Teritorio Tennessee, e depos 1796, stato Tennessee.

En 1792, Raleigh divenis chef-urbo di Nordal Karolina. En 1795, fondesis universitato University of North Carolina che urbo Chapel Hill, l'unesma publika universitato di la lando.

Geografio

Precipua urbi e chosei di Nordal Karolina

Klimati di Nordal Karolina.

La stato konsistas ek 3 geografiala regioni: la planajo Atlantika este, la platajo (Piedmont) centre, e la monti Apalachi weste. Este, existas multa arei sabloza kun mikra insuleti paralela a la litoro, separita de la kontinento da estuarii o bayeti. La maxim alta monto di Nordal Karolina esas Monto Mitchell, jacanta weste del stato, kun 2037 metri di altitudo.

La klimato dil stato influesas da la disto de la litoro e precipue da altitudo. Proxim la litoro la klimato influesas da la Fluo di Gulfo, e la temperaturi en ca areo esas plu varma kam olta di regioni doplanda an la sama latitudo, rare nivanta ibe. Oceanal influo esas min intensa che regiono Piedmont, ed ibe la someri esas plu varma e la vintri plu kolda kam proxim la litoro. Che Apalachi la vintri esas plu kolda.

Dum someri, Nordal Karolina ofte frapesas da tropikala tempesti, pluvegi, inundadi ed uragani. Dum la historio kelk uragani efektigis multa destruktado en la stato, exemple uragani Fran (1996), Florence (2018), Floyd (1999), Hugo (1989), e Hazel (1954), ca lasta la maxim destruktiva de la historio dil stato. Uragano Isabel esis la maxim destruktiva de la 21ma yarcento.

Ekonomio

Segun statistiki de 2006, la total interna produkturo dil stato esis 375 miliardi di dolari.^[1]