Historio di Islando
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
La historio di Islando esas recenta kompare la maxim multa Europana landi, nam lua koloniigo komencis erste ye la fino dil 9ma yarcento. Ingólfr Arnarson divenis l'unesma permananta habitanto dil insulo[1]. Il arivis en 874 e fondis kolonio nomizita Reykjavík. Tamen, existas evidentaji ke Gaelana monaki, veninta de Irlando, posible arivis ibe ante.
.svg)
De geologiala vidopunto, Islando ank esas yuna insulo, nam ol formacesis cirkume 20 milion yari ante nun, pos serio di volkanala submara erupti. La maxim anciena roki evas 16 milion yari.
La Alþingi (parlamento) di Islando establisis en 930 en Þingvellír, sud-weste del insulo. La geografiala situo di Þingvellír favoris ol kom asemblo-loko, nam la maxima tempo di voyajo de irga loko en la insulo a Þingvellír esis nur 17 dii.
Cirkume la yaro 1000, la habitanti adoptis kristanismo kom religio. En 1262, ol divenis parto di Norvegiana rejio.
L'Alþingi esis la supra autoritato di Islando til 1271. Ca yaro, la rejo di Norvegia divenis regnanto, pos periodo di politikala agiteso en la insulo. En la fino dil 14ma yarcento, Islando divenis Dana teritorio. Tamen, Þingvellír restis kom la precipua asembleyo til 1798.
Ye la 1ma di decembro 1918, Islando nedependanteskis kom rejio. En 1939, kun la proximigo di duesma mondomilito, restis klara por la guvernisti ke la lokizo strategiala di Islando esus danjeroza dum milito-tempo. Lua guvernerio refuzis demando da Lufthansa pri recevar civila flugo de Germania. Ye la 9ma di aprilo 1940, Dania okupesis da Naziisti, ed ye la sequanta dio, Islandana parlamento decidis kontrolar exteral relati di la lando. Pos ke Norvegia okupesis da Naziisti en mayo, Britaniani decidis invadar Islando, malgre protesti de lokala guvernerio. En 1941, Britaniani ja havis 25 mil soldati en Islando, e chomeso desaparis dil insulo.
L'okupo Britaniana e pose Usana portis kresko a lokala ekonomio, nam okuperi kolokis en multa projeti. Ye la 31ma di decembro 1943, l'uniono kun Dania finis, pos 25 yari. Ye la 17ma di junio 1944, Islando divenis republiko.
Pos la Duesma mondomilito, lua ekonomio kreskis multe, preter-vehita da industrio di peskado. En 1949, la lando membreskis NATO. Segun studio publikigita en 2018 dal Scandinavian Journal of History, Islando profitis multe de lua federo kun Usa dum kolda milito: Usa kolokis en multa projeti, permisis Islando violacar internaciona pakti, inkluzite vinkar tale nomizita "gado-milito" kontre Unionita Rejio.
