Frank Lloyd Wright

Ni Frank Lloyd Wright (naipasngay a kas ni Frank Lincoln Wright, Hunio 8, 1867 – Abril 9, 1959) ket maysa idi nga Amerikano a nga arkitekto, dumidibuho ti kaunegan, mannurat ken manursuro, a nagdaremdem kadagiti ad-adu ngem 1,000 a patakder ken nakalpas kadagiti 500 nga obra. Ni Wright ket namatmati iti panagdibuho kadagiti patakder a maibagay iti nagtagitaoan ken dagiti enbiromentona, ti maysa a pilosopia a tinawtawaganna ti organiko nga arkitektura. Daytoy a pilosopia ket kasayaatan a naipakpakita babaen kadagiti daremdemna para iti Agtintinnag a danum (1935), a daytoy idi ket tinawtawagan a "ti kasayaatan ti amin a panawen nga obra ti Amerikano nga arkitektura".^[1] Ni Wright ket daulo idi ti Prairie a Pagadalan a tignay ti arkitektura ken nangiparang-ay iti konsepto ti Usoniano a balay, ti naisalsalumina a pannakasirmatana para iti urbano a panagplano idiay Estados Unidos.

Frank Lloyd Wright
Nayanak	Frank Lincoln Wright (1867-06-08)Hunio 8, 1867 Richland Center, Wisconsin
Natay	Abril 9, 1959(1959-04-09) (tawen 91) Phoenix, Arizona
Pakipagilian	Amerikano
Trabaho	Arkitekto
Nagannak	William Russell Cary Wright ken Anna Lloyd Jones
Patpatakder	Robie House Torre Price Agtintinnag a danum Kuartel ti Johnson Wax Museo Solomon R. Guggenheim Taliesin Kamara Darwin D. Martin
Dagiti proyekto	Akinabagatan a Kolehio ti Florida
Pirma

Dagiti obrana ket mairaman dagiti kasisigud ken dagiti naipabarbaro a kas pagarigan dagiti adu a sabsabali a kita ti pasdek, a mairaman dagiti opisina, simsimbaan, dagiti pagadalan, dagiti natayag a pasdek, dagiti otel, ken dagiti museo. Ni Wright ket nagdaremdem pay kadagiti adu a kaunegan nga elemento dagiti pasdekna, a kas dagiti alikamen ken namantsaan a sarming. Ni Wright ket nagsursurat kadagiti 20 a libro ken dagiti adu nga artikulo ken isu idi ket nadayeg nga agleklektura idiay Estados Unidos ken Europa. Dagiti namarisan a kabukbukodan a biagna ket kankanayon a maipadpadamag, a kaaduan a naindayegan ti 1914 nga uram ken dagiti panagpapatay idiay Taliesin nga estudiona. Isu ket naindayeganen a naam-ammuan iti kabibiagna, ni Wright ket nabigbigan idi 1991 babaen ti Amerikano nga Instituto dagiti Arkitekto a kas "ti kalatakan nga Amerikano nga arkitekto ti amin a panawen."^[1]

Nasapa a tawtawen

Ni Frank Lloyd Wright ket naipasngay idi idiay pagtaltalonan nga ili ti Richland a Sentro, Wisconsin, Estados Unidos, idi 1867 ken nanaganan ti Frank Lincoln Wright. Ti amana, a ni William Carey Wright (1825–1904), ket maysa idi a dinaydayawan a lokal nga orador, maestro ti musika, sagpaminsan nga abogado, ken itinerante a ministro. Ni William Wright ket nakiamammo ken nakiassawa ken ni Anna Lloyd Jones (1838/39 – 1923), ti maysa a manursuro ti kondado a pagadalan, ti napalabsa a tawen idi isu ket agtrabtrabaho a kas ti superintendente kadagiti eskuelaan para iti Kondado ti Richland. Kasisigud a nanipud idiay Massachusetts, ni William Wright ket maysa idi a Baptista a ministro, ngem kalpasan daytoy isu ket timmipon ti pamilia ti asawana iti Unitariano a pammati. Ni Anna ket kameng idi ti dakkel, nabaknang ken nadayeg a naam-ammuan a pamilia dagiti Unitariano a Lloyd Jones, a nag-emigrado manipud idiay Gales a napan idiay Spring Green, Wisconsin. Maysa kadagiti kabsat ni Anna a lalaki ket ni Jenkin Lloyd Jones, nga agbalinto a nangruna a pigura iti pannakaiwarwaras ti Unitariano a pammati idiay Akinlaud nga Estados Unidos. Dagiti nagannak ken ni Wright ket napigsa ti pakinakemda a tattao nga adda ti idiosinkratiko a kinaykayatan a naipatawid kaniana. Segun ti biograpiana ti inana ket nangirangarang, idi isu ket masikog iti immuna nga anakna, a daytoy ket dumakkelto nga agipatakder kadagiti napintas a pasdek. Ti inanan ket nagdekorasion ti nagtaraknanna kadagiti kinitkitikit ti Ingles a katedral a pinigis kadagiti warknakan tapno maawis ti ambision ti maladaga. Ti pamilia ket immalis idiay Weymouth, Massachusetts idi 1870 tapno agministro ni William iti bassit a kongregasion.

Idi 1876, ni Anna ket binisitana ti Sentenario a Pabuya idiay Philadelphia ken nakakita ti maysa a pabuya ti edukasional a muton a pinartuat babaen ni Friedrich Wilhelm August Fröbel. Dagitoy a muton, nga ammo a kas ti Froebel a Sagsagut, ket dagitoy ti pundasion para iti panagpabpabaro a kurikulonmna ti kindergarten. Ti nasanay a manursuro, ni Anna ket naragragsakan idi babaen daytoy a programa ken gimmatang ti maysa a agasmang kadagitoy a muton para iti pamiliana. Ti ubing a Wright ket kaaduan a nagay-ayam kadagitoy a muton. Dagitoy ket heometriko a nasukogan ken mabalin a maaramid kadagiti nadumaduma a kombinasion tapno makaporma ti tallo a dimension ti a maar-aramid. Daytoy ti kasano a panagilawlawagan ni Wright, iti autobiograpiana, ti impluensia kadagitoy a panagsansanay iti kabukbukodanna nga arngian ti panagdaremdem: "Para kadagiti adu a tawtawen Nagtugtugawak idiay bassit a lamisaan ti Kindergarten. . . ken nagay-ayamak . . . kadagitoy a kubiko, ti nagtitimbukel ken ti trianggulo-dagitoy nalamuyot a muton a kayo ti arse . . . Amin ket adda kadagitoy a ramayko tatta nga aldaw . . ."^[2] Adu kadaiti pasdekna ket naamammuan para kadagiti heometriko a kalawag.

Ti pamilia ni Wright ket nagsagsagabada ti pinansia idiay Weymouth ken nagsublida idiay Spring Green, Wisconsin, a ditoy ti nagsupsuporta a pamilia ti Lloyd Jones ket makatulongda ken ni William a makabiruk ti pagtrabahuan. Nagtalinaedda idiay Madison, a ditoy ket mangisursuro ni William ti musika ken nagserbi a kas ti sekretario ti baro a naporma a kagimongan ti Unitariano. Nupay ni William ket maysa idi nga aday nga ama, isu ket ket nakibinbiningay kadagiti annakna ti panagayatna ti musika, a naipangpangruna dagiti obra ni Johann Sebastian Bach.

Kalpasan idi nagtawen ni Wright ti 14, nagsina dagiti nagannak kaniana. Ni Anna ket napauten a saan a nagay-ayati ti saan a pannakatultulong ni William para iti pamiliana ken nangibaga kaniana a pumanawen. Ti diborsio ket nalpas idi 1885 kalpasan idi nangidarum ni William ken ni Anna para iti kaawan ti pisikal a panagayat kaniana. Ni William ket pinanawanna ti Wisconsin kalpasan ti diborsio ken ni Wright ket nagitunton a saannan a nakitkita ti amana kalpasan daytoy.^[3] Iti daytoy a panawen ni Wright ket binaliwanna ti tengnga a naganna manipud iti Lincoln iti Lloyd iti panagpammadayaw ti pamilia ti inana, dagiti Lloyd Jones. A kas ti isu-isu a nabatbati a lalaki iti pamilia, ni Wright ket nangipagarup ti pinansia a responsibildad para iti inana ken dagiti dua a kakabsatna a babbai.

Dagiti nagibasaran

1. Brewster, Mike (Hulio 28, 2004). "Frank Lloyd Wright: Arkitekto ti Amerika". Business Week. The McGraw-Hill Companies. Naala idi Enero 22, 2008.
2. Alofsin, Anthony (1993). Frank Lloyd Wright--ti Napukaw a Tawtawen, 1910–1922: Ti Panagadal ti Impluensia. Unibersidad ti Chicago a Pagmalditan. p. 359. ISBN 0-226-01366-9; Hersey, George (2000). Arkitektura ken Heometria iti Panawen ti Baroko. Unibersidad ti Chicago a Pagmalditan. p. 205. ISBN 0-226-32783-3.
3. Ti Autobiograpia, babaen ni Frank Lloyd Wright, Duell, Sloan ken Pearce, New York City, 1943, p. 51

Adu pay a mabasbasa

Pilosopia ni Wright

• Hoffmann, Donald. Understanding Frank Lloyd Wright's Architecture. New York: Dover Publications, 1995. {{ISBN|0-486-28364-X}
• Lind, Carla. Frank Lloyd Wright's Usonian Houses. San Francisco: Promegranate Artbooks, 1994. ISBN 1-56640-998-5
• McCarter, Robert (ed.). Frank Lloyd Wright: A Primer on Architectural Principles. New York: Princeton Architectural Press, 1991. ISBN 1-878271-26-1
• Meehan, Patrick, ed. Truth Against the World: Frank Lloyd Wright Speaks for an Organic Architecture. New York: Wiley, 1987. ISBN 0-471-84509-4
• Nisbet, Earl. Taliesin Reflections: My Years Before, During, and After Living with Frank Lloyd Wright. Petaluma, Calif.: Meridian Press, 2006. ISBN 0-9778951-0-6
• Rosenbaum, Alvin. Usonia : Frank Lloyd Wright's Design for America. Washington, DC: Preservation Press, 1993. ISBN 0-89133-201-4
• Russell, Virginia L. "You Dear Old Prima Donna: The Letters of Frank Lloyd Wright and Jens Jensen", Landscape Journal, 20.2 (2001): 141-155.
• Sergeant, John. Frank Lloyd Wright's Usonian Houses: The Case for Organic Architecture. New York: Watson-Guptill, 1984. ISBN 0-8230-7178-2
• Treiber, Daniel. Frank Lloyd Wright. 2nd ed. Basel: Birkhäuser, 2008. ISBN 978-3-7643-8697-9
• Wright, Frank Lloyd. Frank Lloyd Wright: An Autobiography. New York: Duell, Sloan and Pearce, 1943.
• Wright, Frank Lloyd. "In the Cause of Architecture", Architectural Record, March, 1908. Reprinted in Frank Lloyd Wright: Collected Writings, vol. 1: 1894–1930. New York: Rizzoli, 1992. ISBN 0-8478-1546-3
• Wright, Frank Lloyd. The Natural House. New York: Horizon Press, 1954.

Dagiti bibliograpia

• Farr, Finis. Frank Lloyd Wright: A Biography. New York: Scribner, 1961.
• Friedland, Roger and Harold Zellman. The Fellowship: The Untold Story of Frank Lloyd Wright and the Taliesin Fellowship. New York: Regan Books, 2006. ISBN 0-06-039388-2
• Gill, Brendan. Many Masks: A Life of Frank Lloyd Wright. New York: Putnam, 1987. ISBN 0-399-13232-5
• Huxtable, Ada Louise. Frank Lloyd Wright. New York: Lipper/Viking, 2004. ISBN 0-670-03342-1
• Secrest, Meryle. Frank Lloyd Wright: a Biography. New York: Knopf, 1992. ISBN 0-394-56436-7
• Twombly, Robert C. Frank Lloyd Wright: His Life and Architecture. New York: Wiley, 1979. ISBN 0-471-03400-2
• Wright, Iovanna Lloyd. Architecture: Man in Possession of His Earth. Garden City, NY: Doubleday, 1962.

Dagiti sukimat iti obra ni Wright

• Aguar, Charles and Berdeana Aguar. Wrightscapes: Frank Lloyd Wright's Landscape Designs. New York: McGraw-Hill, 2002. ISBN 0-07-140953-X
• Blake, Peter. Frank Lloyd Wright: Architecture and Space. Baltimore, MD: Penguin Books, 1964.
• Fell, Derek. The Gardens of Frank Lloyd Wright. London: Frances Lincoln, 2009. ISBN 978-0-7112-2967-9
• Heinz, Thomas A. Frank Lloyd Wright Field Guide. Chichester, West Sussex: Academy Editions, 1999. ISBN 0-8101-2244-8
• Hildebrand, Grant. The Wright Space: Pattern and Meaning in Frank Lloyd Wright's Houses. Seattle: University of Washington Press, 1991. ISBN 0-295-97005-7
• Larkin, David and Bruce Brooks Pfeiffer. Frank Lloyd Wright: The Masterworks. New York: Rizzoli, 1993. ISBN 0-8478-1715-6
• Levine, Neil. The Architecture of Frank Lloyd Wright. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1996. ISBN 0-691-03371-4
• Lind, Carla. Frank Lloyd Wright's Glass Designs. San Francisco: Pomegranate Artbooks, 1995. ISBN 0-87654-468-5
• McCarter, Robert. Frank Lloyd Wright. London: Phaidon Press, 1997. ISBN 0-7148-3148-4
• Pfeiffer, Bruce Brooks. Frank Lloyd Wright, 1867–1959: Building for Democracy. Los Angeles: Taschen, 2004. ISBN 3-8228-2757-6
• Pfeiffer, Bruce Brooks and Peter Gössel (eds.). Frank Lloyd Wright: The Complete Works. Los Angeles: Taschen, 2009. ISBN 978-3-8228-5770-0
• Riley, Terence and Peter Reed (eds.). Frank Lloyd Wright: Architect. New York: Museum of Modern Art, 1994. ISBN 0-87070-642-X
• Smith, Kathryn. Frank Lloyd Wright: America's Master Architect. New York: Abbeville Press, 1998. ISBN 0-7892-0287-5
• Storrer, William Allin. The Architecture of Frank Lloyd Wright: A Complete Catalog. 3rd ed. Chicago: University of Chicago Press, 2007. ISBN 0-226-77620-4
• Storrer, William Allin. The Frank Lloyd Wright Companion. Chicago: University of Chicago Press, 1993. ISBN 0-226-77621-2

Napili a liblibro a maipanggep kadagiti naisangayan a proyekto ni Wright

• Toker, Franklin. Fallingwater Rising: Frank Lloyd Wright, E. J. Kaufmann, and America's Most Extraordinary House. New York: Alford A. Knopf, 2003. ISBN 1-4000-4026-4
• Whiting, Henry, II. At Nature's Edge: Frank Lloyd Wright's Artist Studio. Salt Lake City: University of Utah Press, 2007. ISBN 978-0-87480-877-3

Dagiti akinruar a silpo

• Dagiti midia a mainaig ken ni Frank Lloyd Wright iti Wikimedia Commons
  
• Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Frank Lloyd Wright iti Wikiquote (iti Ingles)
  
• Pundasion ni Frank Lloyd Wright Opisial a website ti pagsaadan
• Frank Lloyd Wright, Naipakasaritaan a Kagimongan ti Wisconsin Naiyarkibo 2012-08-30 iti Wayback Machine