Baybay Daya a Siberia

Ti Baybay Daya a Siberia (Ruso: Восто́чно-Сиби́рское мо́ре) ket ti pingir a baybay idiay Taaw Artiko. Daytoy ket mabirukan idiay pagbaetan ti Rawis Artiko iti amianan, ti aplaya ti Siberia iti abagatan, ti Is-isla Baro a Siberia iti laud ken Rawis Billings, idiay asideg ti Chukotka, ken Isla Wrangel iti daya. Daytoy a baybay ket nabeddengan iti Baybay Laptev iti laud ken ti Baybay Chukchi iti daya.

Baybay Daya a Siberia
Nagsasabtan
Kita	Baybay
Pagpagilian ti labneng	Rusia
Kalawa ti rabaw	936,000 km2 (361,400 sq mi)
Agpakatengnga a kaadalem	45 m (148 ft)
Kaadaleman	155 m (509 ft)
Tomo ti danum	42,000 km3 (10,000 cu mi)
Dagiti nagibasaran	[1][2][3]

Daytoy a baybay ket maysa kadagiti saan unay a naad-adal iti lugar ti Artiko. Daytoy ket naidasdasig babaen ti nakaro a klima, nababa ti kaapgad a danum, ken ti kaawan unay ti flora, fauna ken populasion ti tao, ken dagiti pay kaababaw (kaaduan iti kaababaw iti 50 m), dagiti nabuntog nga anud ti baybay, dagiti ababa nga atab (nababbaba ngem 25 cm), dagiti kanayon nga angep, ken naipangpangruna iti kalgaw, ken ti kaadu dagiti lugar ti yelo a napno a matunaw laeng iti Agosto–Septiembre. Dagiti aplaya ti baybay ket natagtagitao kadagiti napalabas a rinibu a tawtawen babaen dagiti indihenio a tribu dagiti Yukagiro, Chukchi ken kalpasanna dagiti Even ken dagiti Evenki, a mangmangged iti panagkalap, panaganup ken panagtaraken ti reindeer. Dagitoy ket sinakop met dagiti Takuto ken kalpasanna dagiti Ruso.

Dagiti nangruna nga aktibidad ti industria iti lugar ket ti panagmina ken ti panaglayag iti kaunegan ti Akin-amianan a Dalan ti Baybay; saan unay a narang-ay ti komersial a panagkalap. Ti kadakkelan a siudad ken puerto^[4] ket ti Pevek, ti akin-amianan unay nga ili ti nangruna a daga ti Rusia.^[5][6][7]

Nagan

Ti agdama a nagan ket naidesignado iti baybay idi 27 Hunio 1935 babaen ti Bilin ti Gobierno ti Sobiet.Sakbay dayta, ti baybay ket awan idi iti naisangayan a nagan ken naglalaok a tinawtawagan iti Ruso a kas ti "Indigirskoe", "Kolymskoe", "Severnoe" (Akin-amianan), "Sibirskoe" wenno "Ledovitoe".^[8]

Heograpia

Sakup

Ti Gunglo ti Internasional Hidrograpiko ket ipalawagna dagiti patingga ti Baybay Daya a Siberia a kas ti sumaganad:^[9]

Iti laud. Ti Akindaya a patingga ti Baybay Laptev [Manipud ti Akin-amianan unay a parte ti Isla Kotelni – babaen ti Isla Kotelni aginggana idiay Rawis Madvejyi. Kalpasanna babaen ti Isla Malyi, aginggana idiay Rawis Vaguin idiay Isla Nalatak a Liakhov. Kalpasanna idiay Sviaroy Noss iti nangruna a daga].

Iti amianan. Ti linia manipud iti Akin-amianan unay a punto ti Isla Wrangel (179°30'W) aginggana kadagiti Akin-amianan nga Is-isla De Long (mairaman dagiti isla ti Henrietta ken Jeannette) ken Isla Bennett, kalpasanna ti Akin-amianan unay a parte ti Isla Kotelni.

Iti daya. Manipud ti Akin-amianan unay a punto ti Isla Wrangel babaen ti daytoy nga isla aginggana ti Rawis Blossom kalpasanna idiay Rawis Yakan iti nangruna a daga (176°40'E).

Dagiti nagibasaran

1. Baybay Daya a Siberia, Nalatak nga Ensiklopidia ti Sobiet (iti Ruso)
2. Baybay Daya a Siberia, Encyclopædia Britannica on-line
3. A. D. Dobrovolskyi and B. S. Zalogin Seas of USSR. Baybay Daya a Siberia, Unibersidad ti Moscow (1982) (iti Ruso)
4. William Elliott Butler Northeast arctic passage (1978) ISBN 90-286-0498-7, p. 60
5. Forsaken in Russia's Arctic: 9 Million Stranded Workers, New York Times, Enero 6, 1999
6. Ekspedision manipud idiay Vancouver aginggana idiay Moscow Naiyarkibo 2011-07-18 iti Wayback Machine, Ti Yakutia ita nga Aldaw
7. Pakasaritaan ti Pevek Naiyarkibo 2011-10-06 iti Wayback Machine, Pevek web portal (iti Ruso)
8. Baybay Daya a Siberia, Diksionario dagiti Nagnagan ti Heograpia (iti Ruso)
9. "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition" (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2010-10-15. Naala idi 6 Pebrero 2010.

Dagiti akinruar a silpo

• Padto ti klima para iti Pevek (iti Ruso)
• Panangipateg iti ekolohia Naiyarkibo 2006-09-30 iti Library of Congress Web Archives