Opisial a pagsasao

Ti maysa nga opisial a pagsasao ket ti pagsasao a naikkan iti naipangpangruna a nainkalintegan a kasasaad iti naisangayan a pagilian, estado, wenno dadduma a pagturayan. Kadawyan a ti opisial a pagsasao ti pagilian ket mangibagbaga iti pagsasao nga inus-usar iti kaunegan ti gobierno (kas dagiti korte, parlamento, administrasion).^[1] Gapu ta "ti pamay-an ti panangiyebkas iti tattao ket saan a mabaliwan babaen ti linteg",^[2] ti termino nga "opisial a pagsasao" ket saan a kadawyan a mangibaga iti pagsasao nga inus-usar babaen dagiti tattao wenno pagilian, ngem babaen ti gobiernona.^[3]

Iti sangalubongan, adda dagiti 178 a pagilian nga addaan iti saan a basbassit ngem maysa nga opisial a pagsasao, ken 101 kadagitoy a pagilian ket mangbigbig iti ad-adu ngem maysa a pagsasao. Adu kadagiti batay-linteg iti lubong ket mangibaga iti maysa wenno ad-adu nga opisial a pagsasao ken/wenno dagiti nailian a pagsasao.^[4][5]Adda met dagiti pagilian nga agus-usar iti designasion iti opisial a pagsasao a mangpabileg kadagiti grupo ti indihenio babaen ti panangited kaniada iti panagserrek iti gobierno iti patneng a pagsasaoda. Kadagiti pagilian a saan a pormal a mangidesignado iti maysa nga opisial a pagsasao, kadawyan a maparang-ay ti de facto a nailian a pagsasao. Ti Ingles ket ti kaaduan nga opisial a pagsasao, nga addaan iti kasasaad a mabigbigan kadagiti 51 a pagilians. Adu pay a mabigbigan ti Arabiko, Pranses, ken Espaniol.

Ti maysa nga opisial a pagsasao a maysa pay nga indihenio a pagsasao ket tinawtawagan nga endoglosiko, ti maysa a saan nga indihenio ket eksoglosiko.^[6] Iti maysa a pagarigan ket ti Nigeria nga addaan kadagiti tallo nga endoglosiko nga opsial a pagsasao. Ti kayat a sawen daytoy, ti pagilian ket mangigandat a mangprotekta dagiti indihenio a pagsasao ngem urayno kasta mangbigbig pay iti Ingles kas iti bukodna a lingua franca.

Dagiti nagibasaran

1. "Official Language", Concise Oxford Companion to the English Language, Ed. Tom McArthur, Oxford University Press, 1998.
2. The Status of Languages in Puerto Rico. Naiyarkibo 2017-10-10 iti Wayback Machine Luis Muñiz-Arguelles. Unibersidad ti Puerto Rico. 1986. Panid 466. Naala idi 23 Nobiembre 2012.
3. Pueblo v. Tribunal Superior, 92 D.P.R. 596 (1965). Translation taken from the English text, 92 P.R.R. 580 (1965), p. 588-589. See also LOPEZ-BARALT NEGRON, "Pueblo v. Tribunal Superior: Español: Idioma del proceso judicial", 36 Revista Juridica de la Universidad de Puerto Rico. 396 (1967), and VIENTOS-GASTON, "Informe del Procurador General sobre el idioma", 36 Rev. Col. Ab. (P.R.) 843 (1975).
4. "Read about "Official or national languages" on Constitute". Naala idi 2016-03-28.
5. "L'aménagement linguistique dans le monde: page d'accueil". www.axl.cefan.ulaval.ca. Naala idi 2016-03-28.
6. endoglossic Naiyarkibo 2016-04-10 iti Wayback Machine ken exoglossic Naiyarkibo 2016-07-18 iti Wayback Machine iti OxfordDictionaries.com.

Adu pay a mabasbasa

• Writing Systems of the World: Alphabets, Syllabaries, Pictograms (1990), ISBN 0-8048-1654-9 — ilistan dagiti opisial a pagsasao iti lubong, ken dagiti dadduma pay a pakaammo.

Dagiti akinruar a silpo

• Dagiti pagsasao babaen ti pagilian Naiyarkibo 2018-12-26 iti Wayback Machine iti The World Factbook