Narvacan

Ti Narvacan ket maysa a maikadua a klase nga ili iti probinsia ti Ilocos Sur iti Filipinas.

Narvacan
Munisipalidad
Ipakita ti mapa ti Narvacan Ipakita ti ladawan a mapa ti Narvacan Narvacan Ipakita ti mapa ti Filipinas
Nagsasabtan:
Pagilian	Filipinas
Rehion	Ilocos (Rehion I)
Probinsia	Ilocos Sur
Distrito	Maika-2 a distrito
Barbaranggay	34
Gobierno  [1]
• Alkalde	Luis C. Singson
Kalawa  [2]
• Dagup	122.21 km2 (47.19 sq mi)
Kangato	19 m (62 ft)
Populasion  (2020)[3]
• Dagup	46,234
• Densidad	380/km2 (980/sq mi)
Sona ti oras	UTC+08 (PST)
Koreo	2704
Panagtawag	77
Matgedan	Maika-2 a klase
Website	www.narvacan.gov.ph

Dagiti baranggay

Ti Narvacan ket nabennebenneg iti 34 a barbaranggay.^[2]

• Abuor
• Ambulogan
• Aquib
• Banglayan
• Bantay Abot
• Bulanos
• Cadacad
• Cagayungan
• Camarao
• Casilagan
• Codoog
• Dasay
• Dinalaoan
• Estancia
• Lanipao
• Lungog
• Margaay
• Marozo
• Nanguneg
• Orence
• Pantoc
• Paratong
• Parparia
• Quinarayan
• Rivadavia
• San Antonio
• San Jose
• San Pablo
• San Pedro
• Santa Lucia
• Sarmingan
• Sucoc
• Sulvec
• Turod

Pakasaritaan

Ti Narvacan ket naduktalan idi babaen ti ekspedisionario a puersa ti Kastila a naipatulod manipud idiay Vigan babaen ti opisial ti militar ken nabigador a ni Kapitan Juan de Salcedo. Dagiti puersa ti Kastila ket narakrak ti barkoda iti igid ti pantar ti ili. Idi isalsalakan babaen dagiti umili, sinaludsod dagiti Kastila no ania ti nagan ti lugarda. Ti insungbat met ti daulo ti ili iti Ilokano ket babaen ti panagsaludsod kadagiti Kastila iti "Nalbakan?". Inpagpagarup met dagiti Kastila a daytoy ti sungbat ti saludsodda, manipud idin ti lugar ket naaw-awaganen a kas ti Narvacan.

Ginayyen ni Salcedo ti bassit a tribu dagiti patneng a tattao ti ginget a nagtataeng iti lugar bayat a dagiti Kastila ket nangipatakderda iti ili idi 1576. Kas paset ti moderno nga ili, ti parokia ti Romano Katoliko ket binagon idi babaen ti relihioso nga urnos dagiti Agostino idi 25 Abril 1587. Ti parokia ti Narvacan ket agbalinto a maysa kadagiti immuna a parokia ti Romano Katoliko iti agdama a probinsia ti Ilocos Sur.

Ti Narvacan ket naurnos idi babaen kadagiti tradision iti naarian a gobierno ti Espania. Ti naarian a pamilia ti Habsburg ket nagserbida idi a kas daulo ti estado nga isuda met ti nangidutok kenni Santiago de Vera a kas Presidente ti Royal Audiencia – ti gobernador ti rehion a pakabirukan ti Narvacan. Idi 1589, ni Gobernador Vera ket indutokna ni Nicolas de Figueroa a kas ti immuna nga Encomendero de Narvacan – kangrunaan nga administrador ti ili ken dagiti kaarrubana iti sistema ti encomienda. Ti papelna ket kanungpalan a nagbalin iti opisina iti alcalde.

Demograpia

Simbaan ti Narvacan

Senso ti populasion ti Narvacan

Tawen Pop. ±% p.a. 1903 19,575 —     1918 23,071 +1.10% 1939 22,769 −0.06% 1948 22,237 −0.26% 1960 26,872 +1.59% 1970 26,962 +0.03% 1975 28,516 +1.13% 1980 30,682 +1.47%	Tawen Pop. ±% p.a. 1990 35,153 +1.37% 1995 35,489 +0.18% 2000 38,435 +1.72% 2007 41,578 +1.09% 2010 42,803 +1.06% 2015 44,006 +0.53% 2020 46,234 +0.98%
Taudan: PSA [4] [5] [6] [7]LWUA[8]

Dagiti umili ti Narvacan ket kaaduan a Romano Katoliko. Adda met dagiti minoridad a Metodista a Kristiano. Ti pagsasao ti ili ket Ilokano.

Ekonomia

Mabirukan daytoy iti lumaud a pantar ti isla ti Luzon, ti Narvacan ket mabirukan iti ginget a napalikmutan dagiti bantay. Ti nalames a rehion nga addaan iti nalamiis ken kalalainganna a tropikal a klima, dagiti kangrunaan nga apit ti Narvacan ket mais, kapas, anyil, bagas, unas ken tabako.

Listaan dagiti dati a mayor

Idi las-ud ti turay dagiti Kastila, ti munisipal a gonierno ket indauluan idi babaen ti Gobernadorcillos. Ti titulo ti ehekutibo a daulo ti ili, nupay kasta, daytoy ket nagbalin kadagiti Kapitan, Presidente Militar, Alcalde Mayor, Mayor Militar, ken Mayor ti ili.

• 1876–1880 Kapitan Guillermo Bautista
• 1880–1882 Kapitan Manuel Damasco
• 1882–1884 Kapitan Alejo Conde
• 1884–1886 Kapitan Laya
• 1886–1888 Kapitan Mariano Zarsuza
• 1888–1890 Kapitan Pedro Roldan
• 1890–1892 Kapitan Rufino Bañez
• 1892–1894 Kapitan Medio Jacob
• 1894–1896 Kapitan Proceso Sanidad
• 1896–1898 Kapitan Dionisio Clarin
• 1898–1900 Kapitann Ponciano Viloria

Idi naipatakder ti militar a gonbierno babaen dagiti Amerikano, ni Don Severino Cordero ket naidutok a kas ti Presidente Militar. Idi nabangon ti sibil a gobierno, ni Don Severino Cordero ket isu idi ti immuna nga Alcalde Mayor. Dagiti sumaganad ket dagidi simmarsaruno:

• 1904–1908 Don Leon Cordero
• 1908–1912 Don Jacinto Cordero
• 1912–1917 Don Pedro Bañez Viloria
• 1917–1919 Don Jacinto Cordero
• 1919–1925 Don Lucio Clarin
• 1925–1934 Don Fernando Abella
• 1934–1941 Don Andres Cordero
• 1942–1944 Dominador Villanueva (Panawen ti Panagsakop ti Hapon)
• 1944–1945 Nemesio Borge (Militar a Gobierno)

Dagiti mayor ti ili manipud idi Maikadua a Sangalubongan a Gubat:

• 1946–1947 Luis Cabanilla (Naidutok)
• 1947–1959 Timoteo Cachola
• 1959–1963 Jaime Cordero
• 1963–1965 Justo Mendoza
• 1965–1967 Salvador Cabanilla (Agtigtignay)
• 1967–1986 Dr. Gregoria V. Cauton
• 1986–1988 Rosalia Villanueva (OIC)
• 1988–1998 Edgardo D. Zaragoza
• 1998–2004 Charito S. Zaragoza
• 2004–2010 Edgardo D. Zaragoza
• 2010 – to present Zuriel S. Zaragoza

Dagiti nagibasaran

1.  Municipality of Narvacan | (DILG)
2. "2015 Census of Population, Report No. 3 – Population, Land Area, and Population Density" (PDF). Philippine Statistics Authority. Quezon City, Philippines. Agosto 2016. ISSN 0117-1453. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi Mayo 25, 2021. Naala idi Hulio 16, 2021.
3. Rehion ti Ilocos Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Naala idi Hulio 8, 2021 (iti Ingles)
4. Senso ti Populasion (2020). "Rehion I (Rehion ti Ilocos)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Philippine Statistics Authority. Naala idi Hulio 8, 2021.
5. Senso ti Populasion (2015). "Rehion I (Rehion ti Ilocos)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Philippine Statistics Authority. Naala idi Hunio 20, 2016.
6. Senso ti Populasion ken Sangkabalayan (2010). "Rehion I (Rehion ti Ilocos)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. National Statistics Office. Naala idi Hunio 29, 2016.
7. Dagiti Senso ti Populasion (1903–2007). "Rehion I (Rehion ti Ilocos)". Tabla 1. Nabilangan ti Populasion kadagiti Nadumaduma a Senso babaen ti Probinsia/Nangato nga Urbano a Siudad: 1903 aginggana idi 2007. National Statistics Office.
8. "Probinsia ti Ilocos Sur". Datos ti Populasion ti Munisipalidad. Local Water Utilities Administration. Naala idi Disiembre 17, 2016.

Dagiti akinruar a silpo

• Pagalagadan a Kodigo ti Heograpia ti Filipinas (iti Ingles)
• Turay ti Estadistika ti Filipinas (iti Ingles)
• Dagiti datos ti populasion ti LWUA (iti Ingles)
• LGPMS (iti Ingles)
• COMELEC (iti Ingles)
• Pasyalang Ilocos Sur Naiyarkibo 2007-03-19 iti Wayback Machine
• Departamento ti kaunegan ken Lokal a Gobierno Naiyarkibo 2012-05-02 iti Wayback Machine