Mitolohia

Ti termino a "mitolohia" ket mabalin a mangitudo ti panagadal kadagiti mito (e.g., komparatibo a mitolohia), wenno ti maysa a bagi wenno urnong dagiti mito (ti mythos, a kas ti, Inca a mitolohia).^[1] Kadagiti polkloristika, ti myito ket maysa a sagrado a naratibo a kadawyan a mangipalplawag no kasano ti lubong wenno nagtagitaoan ket rimsua iti agdama a porma,^[2] nupay kasta, iti nawatiwat a kapanunotan, ti balikas ket mabalin a mangitudo ti aniaman a tradisional a sarita.^[3] Ni Bruce Lincoln ket nangipalpalawag ti mito a kas ti "ideolohia iti naratibo a porma".^[4] Dagiti mito ket kadawyan a mangiraman dagiti datdatlag a karakter ken bigbigen babaen dagiti agturturay wenno dagiti padi. Dagitoy ket rimsua manipud kadagiti nakaro unay a pannakaibagbaga kadagiti nalaglagip wenno naipakasritaan a paspasamak, a kas ti alegoria para iti wenno personipikasion ti masna a penomena, wenno ti maysa a panangipalplawag ti ritos. Dagiti ket naiyebekas a mangibagbaga ti relihioso wenno naipanpanunotan a pannkasanay, tapno mangipatakder kadagiti panagkukua a modelo, ken ti panagisuro.

Dagiti nasapa a kasuppiat a pannakaidasig ti Griego amitos babaen ni Euhemerus, Phaedrus ni Plato , ken Sallustius ket naparang-ay idi babaen ti neoplatoniko ken pina-ungar babaen dagiti Renasimeineto a mitograpo a kas iti Theologia mythologica (1532). Ti maika-19 a siglo a komparatibo a mitolohia ket nangipatpatarus manen ti mito a kas ti ebolusion para iti siensia (E. B. Tylor), "sakit ti pagsasao" (Max Müller), wenno ti madi a pannakaipatarusan ti nasalamangkaan a ritos (James Frazer). Dagiti naud-udi a pannakaipatpatarus ket nanglikud ti nangsuppiatan a baetan ti mito ken siensia, a kas dagiti Jungiano nga arkeotipo, ti "metapo rti espiritual a potensialidad" ni Joseph Campbell, wenno ti natalna a mental nga arkitektura ni Lévi-Strauss. Ti irteng a nagbaetan ti komparatibo a pangbiruk para iti monomito ni Campbell wenno Ur-mito keneskeptisimo ti taudan ti laww-ang ti antropolohikal a mitolohista ket nangmarka ti maika-20 a siglo. Ti pay maipatinayon, ti moderno a mythopoeia a kas dagiti pantasia a nobela, manga, ken urbano a sarita, nga adda dagiti makibinglay kadagiti artipisial a mito a nabigbigbigan a kas piksion, ket mangsuporta ti kapanunotan ti mito a kas agtultuloy a sosial a panagsanay.

Paammo

1. Kirk, p. 8; "myth", Encyclopædia Britannica
2. Dundes, Pangyuna, p. 1
3. Kirk, "Defining", p. 57; Kirk, Mito, p. 74; Simpson, p. 3
4. Lincoln, Bruce (2006). "Ti maysa a Nasap a Darikmat iti Diskurso ti "Terorismo": Dagiti Pannakailaglagipan iti maysa a Sarita manipud kenni Marco Polo". Komparatibo a Panagadadal iti Kagimongan ken Pakasaritaan. 48 (2): 242–259. Iti kaaduan a kinapudno, ti mitiko a diskurso ket mangipanggep kadagiti appo a kategoria nga adda kadagiti adu a mangibatbatay: dagiti agpang ti kosmos, dagiti naindagaan a heograpia, dagiti sebbangan ti mula ken ayup, dagiti lohikal a kategoria, ken dagiti maipadpada kadagitoy. Dagiti kapanggepanda nga agserbi a mangurnos kadagiti pannakaikabagian kadagitoy a kategoria keb ti panangihustisia ti pagsasarunnuan dagitoy, a mangipakpatakder ti kinasayaat (wenno ti pannkasapul) iti lubong a ti langit ket adda iti ngato ti Daga, ti leon ken ti ari dagiti ayup, ti naluto ket naimimas ngen ti naata.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Mitolohia iti Wikimedia Commons

• Leonard, Scott. "Ti Pakasaritaan ti Mitolohia: Paset I" Naiyarkibo 2012-12-27 iti Wayback Machine. Estado nga Unibersidad ti Youngstown