Chanakya

Ni Chanakya (c. 370–283 BCE)^[1] ket maysa idi nga Indiano a manursuro, pilosopo ken naarian nga agbalbalakad.

Chanakya
Ti maysa a panakaipanunotan ti artista kenni Chanakya
Nayanak	c. 370 BCE Di ammo ti nakaipasngayan, mabalin a dagitoy a lugar: Pataliputra, Taxila wenno Abagatan nga India
Natay	c. 283 BCE Pataliputra
Nagnagan	Kauṭilya, Vishnugupta
Alma mater	Takshashila
Trabaho	Manursuro ken naarian nga agbalbalakad
Nakaam-ammuan	Pundasion ti Maurya nga Imperio
Nalatak nga obra	Arthashastra (nasuppiatan ti nangisurat), Chanakya Neeti

Isu ket kasisigud a manursuro ti taga-ugma a Unibersidad ti Takshashila, ni Chanakya ket nangimaton idi ubing ti immuna a pannakaipangato ti bileg ti Maurya nga emperador ti Chandragupta. Isu ti kaaduan a naipammadayawan para iti nangruna a papelna iti pannakabangon ti Maurya nga Imperio, isu daytoy ti immuna nga imperio iti pakasaritaan ti arkeolohiko a kaaduan a nagturay ti Indiano a subkontinente. Ni Chanakya ket nagserbi a kas ti nangruna nga agbalbalakad kenni Chandragupta ken ti anakna a lalaki a ni Bindusara.

Ni Chanakya ket tinawtawid a nailaslasin a kas Kautilya wenno Vishnu Gupta, a nangisurat ti taga-ugma a treatado ti politika ti India a nakunkuna a ti Arthaśāstra.^[2] Iti kastoy, isu ket naipanpanunotan a kas pionero iti paset ti ekonomiko ken siensia politika idiay India, ken ti obrana ket naipagpagarup a kas maysa a nangruna a simmarunnuan ti Klasiko nga Ekonomiko.^[3][4][5][6] Ni Chanakya ket sagpaminsan a tinawtawagan a kas ti "Indiano a Machiavelli",^[7] nupay dagiti obrana ket immununa babaen ti 1,800 a tawtawen ngem ni Machiavelli.^[8] Dagiti onrana ket napukpukaw idi asideg ti gibus ti Gupta a dinastia ken saan a naduktalan manen aginggana idi 1915.^[4]

Dagiti nagibasaran

1. S. K. Agarwal (1 Septiembre 2008). Para iti Panagpasayaat ti Panagturay. Akademiko a Pundasion. p. 17. ISBN 978-81-7188-666-1. Naala idi 2012-06-06.
2. Mabbett, I. W. (1964). "Ti Petsa ti Arthaśāstra". Warnakan ti Oriental a Kagimongan ti Amerikano. Oriental a Kagimongan ti Amerikano. 84 (2): 162–169. doi:10.2307/597102. JSTOR 597102. ISSN 0003-0279.
3. L. K. Jha, K. N. Jha (1998). "Chanakya: ti pionero nga ekonomista ti lubong", Internasional a Warnakan ti Sosial nga Ekonomiko 25 (2-4), p. 267–282.
4. Waldauer, C., Zahka, W.J. ken Pal, S. 1996. Kauṭilya's Arthashastra: Ti binabaybay-an a simmarunnuan ti klasiko nga ekonomiko. Indiano a Panagrepaso ti Ekonomiko, Tom. XXXI, No. 1, pp. 101-108.
5. Tisdell, C. 2003. Ti Lumaud a perspektibo ti Arthasastra ni Kauṭilya : daytoy kadi ket mangited ti batayan para iti ekonomiko a siensia? Ekonomiko a Teoria, dagiti Panakaipakat ken Banbanag ti Obra a Papel Blg. 18. Brisbane: Eskuela ti Ekonomiko, Ti Unibersidad ti Queensland.
6. Sihag, B.S. 2007. Kauṭilya kadagiti patakder, panagturay, pannakaammo, etiko ken prosperidad. Humanomics 23 (1): 5-28.
7. "Ti Indiano a Machiavelli" wenno Politikal a Teoria idiay India idi Dua a Ribu a Tawtawen babaen ni Herbert H. Gowen. Political Science Quarterly Tom. 44, No. 2 (Hun., 1929), pp. 173-192. Nangipablaak: Ti Akademia ti Politikal a Siensia.
8. Herbert H. Gowen (1929). ken iti adadu a naitaripnong a lubong wenno Politikal a Teoria idiay India idi Dua a Ribu a Tawtawen, Political Science Quarterly 44 (2), p. 173–192.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Chanakya iti Wikiquote (iti Ingles)

• Chanakya Nitishastra Naiyarkibo 2014-07-16 iti Wayback Machine