pagilian idiay Abagatan nga Asia From Wikipedia, the free encyclopedia
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Ti Banglades (/ˈbɑːŋɡlədɛʃ/, /ˌbɑːŋɡləˈdɛʃ/, /ˌbʌŋɡləˈdɛʃ/ ; Bengali: বাংলাদেশ, panangibalikas: [ˈbaŋlad̪eʃ] (
dengngen)), opisial a ti Republika ti Tattao ti Banglades (গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh), ket maysa a pagilian idiay Abagatan nga Asia. Daytoy ket saksakkawenna ti nalames a Delta Ganges-Brahmaputra, daytoy ket paset ti naipakasaritaan nga etno-linguistiko a rehion ti Bengal. Ti nagan aBanglades ket kaibuksilanna ti "Pagilian ti Bengal" iti opisial a pagsasao ti Bengal. Daytoy ket sanguenna ti Luek ti Bengal iti abagatan, ken bineddengan babaen ti India iti amianan, iti laud ken daya, ken ti pay Burma (Myanmar) iti abagatan a daya. Daytoy ket naisinsina babaen dagiti Himalaya a pagpagilian iti Nepal ken Bhutan babaen ti akikid a koridor Siliguri, ken adada iti heograpiko a kaarrubayan iti Tsina.
Republika ti Tattao ti Banglades
| |
|---|---|
 Wagayway | |
| Nailian a kanta: Amar Shonar Bangla Nabalitokan a Banglak | |
.svg) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Dhaka 23°42′N 90°21′E |
| Opisial a sasao | Bengali |
| Grupgrupo ti etniko (1998) | 98% Bengali 2% dadduma pay[1] |
| Nagan dagiti umili | Bangladeshi, Taga-Banglades |
| Gobierno | Unitario parlamentario a demokrasia[2] |
• Presidente | Zillur Rahman |
• Kangrunaan Ministro | Sheikh Hasina |
• Tagabitla | Abdul Hamid |
• Pangulo ti Hustisia | Md. Muzammel Hossain |
| Lehislatura | Jatiya Sangsad |
| Panakawayawayas manipud iti Pakistan | |
• Nairangarang | Marso 26, 1971 |
• Agdama a Batay-linteg | Nobiembre 4, 1972[1] |
| Kalawa | |
• Dagup | 147,570 km2 (56,980 sq mi) (Maika-94) |
• Danum (%) | 6.4 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2011 | 142,319,000[3] (Maika-9) |
• Densidad | 964.42/km2 (2,497.8/sq mi) (Maika-9) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2010 |
• Dagup | $258.608 bilion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $1,572[4] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2010 |
• Dagup | $104.919 bilion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $638[4] |
| Gini (2010) | 32.1[5] kalalainganna |
| HDI (2013) |  0.558[6]kalalainganna · Maika-142 |
| Kuarta | Taka (BDT) |
| Sona ti oras | UTC+6 (BST) |
| Pagmanehuan | kanigid |
| Kodigo ti panagtawag | 880 |
| TLD ti internet | .bd |
| |
Dagiti agdama nga aldaw a pagbeddengan ti Banglades ket nabangon dagitoy idi las-ud ti Britaniko a pannakabingay ti Bengal idi 1947, idi ti rehion ket nagbalin a Daya a Bengal (kapasanna Daya a Pakistan), a paset i kabarbaro a naporma a pagilian iti Pakistan. Nupay kasta, daytoy ket naisina manipud iti Laud a Pakistan babaen ti gangani a 1,500 km (agarup a 900 mi) iti teritorio ti India. Gapu ti politikal a pannakaisinsina, dagiti etniko ken linguistiko a diskriminasion ken ekonomiko a panagbaybay-an babaen dagiti politiko nga agturturay a lumaud a payak, ti nadayeg a pannakariribok ket immad-adu ken nagited ti iyu-ugnar ti maysa a nailian a tignay ti sekular a kultura, a nangiturongan ti pannakairangarang ti wayawaya ken ti Pannakawaya a Gubat ti Banglades idi 1971. Kalpasan daytoy a gubat ken pannakawayawaya, ti baro nga estado ket nagib-ibtur ti kinapanglaw, bisin, politikal a riribuk ken dagiti milisia a kudeta. Ti pannkaisubli ti demokrasia idi 1991 ket sinarsaruno idi ti nakalma ken ekonomiko a panagrangrag-ay. Tatta nga aldaw, ti Banglades ket maysa a sekular, a unitario, a Batay-linteg a republika.[7]
Ti Banglades ket maysa a parlamentario a demokrasia, nga adda iti nabutosan a parlamento a tinawtawagan ti Jatiyo Sangshad. Daytoy ti maikawalo a kaaduan ti populasion a pagilian ken adda ti maysa a kapusekan ti populasion iti lubong. Ti pagilian ket nailaslasin a kas maysa a Sumaruno a Sangapulo ket maysa nga ekonomia. Ti maysa a pionera iti rehional a pannakitignay idiay Abagatan nga Asia, ti Banglades ket maysa a nangibangon a kameng ti SAARC ken ti BIMSTEC. Daytoy ket kameng pay ti Mankomunidad, ti Di Nailinia a Tignay, ti OIC, ti Agrangrang-ay a 8 a Pagpagilian ken ti BIMSTEC.
Ti pagilian ket sunagsango kadagiti nadumaduma a nakaro a parikut, a mairaman ti kinapanglaw, binalitungeg, politikal a riribuk, adu unay a populasion ken pannakadangran ti panagbalbaliw iti klima. Nupay kasta, daytoy ket dinaydayaw babaen ti sangalubongan akomunidad para kadagiti adu a panagprogresona iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan.[8] Babaen kadagiti nadumaduma a naitunton a publiko ti Banglades ken dagiti sosial a programa nga inturungan ti NGO, ti pagilian ket rumangrang-ay kadagiti alagaden ti panagbiag ken ti kabayag ti panagbiag, a mangipakpatakder ti literasia ken panagikeddeng ti babbai, panagtengngel ti iyaadu ti populasion ken panagipatakder kadagiti inprastruktura ti panagaywan ti salun-at.[9][10][11] Ti Banglades ket mapmapan pay iti napardas nga industrialisasion, nga adda ti sangalubongan a pannakikompetensia kadagiti industria kadagiti tela, panagaramid ti barko ken dagiti agas.[12] Ti Dhaka ken Chittagong, dagiti kadakkelan a siudad ti pagilian, ket isu dagitoyen ti mangidurduron a puersa kadagiti agdama nga adu nga idadakkel.
