Ọnọdụ ala nke Malawi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Malawi bụ mba na-enweghị mmiri na ndịda ọwụwa anyanwụ Afrịka. Ọ dị kpamkpam n'ime ebe okpomọkụ; site na ihe dị ka ọnụ ọgụgụ itoolu °iri atọS n'ebe ugwu ya ruo ihe dị ka iri na itoolu °S n'akụkụ ndịda. Mba ahụ nwere obere ala dị n'etiti Zambia na Mozambique, na-agbasa n'ebe ndịda n'ime Mozambique n'akụkụ ndagwurugwu nke Osimiri Shire. N'ebe ugwu na ọwụwa anyanwụ ọ na-enwekwa ókèala ya na Tanzania. A na-ejikọta Malawi site na ụgbọ okporo ígwè na ọdụ ụgbọ mmiri Mozambik nke Nacala na Beira. Ọ dị n'etiti latitudes 9° na 18°S, na longitudes 32° na 36°E.
Great Rift Valley na-agafe mba ahụ site n'ebe ugwu gaa n'ebe ndịda. Ọdọ Mmiri Malawi dị n'ime ndagwurugwu rift, nke mejupụtara ihe karịrị ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke ókè ọwụwa anyanwụ Malawi.[1] Osimiri Shire na-agbadata na ndagwurugwu rift site na njedebe ndịda nke ọdọ mmiri ahụ iji sonyere Osimiri Zambezi n'ebe ndịda na Mozambique.
Ala dị larịị na ugwu dị n'ebe ọwụwa anyanwụ na ọdịda anyanwụ nke Rift Valley. Plateau Nyika dị n'ebe ọdịda anyanwụ nke Ọdọ Mmiri Malawi n'ebe ugwu nke mba ahụ. A na-akpọ Shire Highlands dị n'ebe ndịda Malawi, n'ebe ọwụwa anyanwụ nke ndagwurugwu rift na Osimiri Shire na ndịda Lake Malawi. Ugwu Zomba na Mulanje si n'ugwu ahụ na-arịgo ruo n'Ugwu nke mita nde abụọ na otu narị na nde atọ (nde asaa na nde iri ).[1]
Malawi nwere ebe abụọ edepụtara na nke akpọrọ UNESCO World Heritage List. E depụtara ogige ntụrụndụ Lake Malawi na afọ 1984 ma depụta nke akpọrọ ihe ndịa na bekee Chongoni Rock Art Area na afọ 2006.[2] Ọnọdụ ihu igwe Malawi na-ekpo ọkụ n'ebe ndị dị ala n'ebe Ndịda nke mba ahụ ma na-ekpuchi n'ebe ugwu ugwu.