Àtụ:Year article header2015 (MMXV) bụ afọ na-amalite na Tọzdee nke kalenda Gregorian, afọ 2015 nke Common Era (CE) na aha Anno Domini (AD), afọ 15 nke narị afọ nke atọ na 21st. narị afọ, na afọ 6th nke 2010 afọ iri
Lithuania nabatara euro dị ka ego ya, na-anọchi litas, wee bụrụ mba nke iri na itoolu nke Eurozone.[2]
Jenụwarị 3-7 - Usoro ogbugbu na Baga, Naijiria na obodo nta ndị gbara ya gburugburu site na Boko Haram gburu ihe karịrị mmadụ 2,000.[3][4][5][6]
Jenụwarị 7 - Ndị agha abụọ sitere na alaka Al-Qaeda nke Yemen gburu mmadụ 12 ma merụọ mmadụ 11 ọzọ ahụ na isi ụlọ ọrụ Paris nke akwụkwọ akụkọ satirical Charlie Hebdo, na-akpali ngagharị iwe megide iyi ọha egwu nke ihe karịrị otu nde mmadụ na ihe karịrị ndị isi ụwa 40 bịara.[7][8]
Jenụwarị 12 - Ndị agha Cameroon, ndị gburu 143 Boko Haram na ndị agha Islamic State na Kolofata na Far North Region nke Cameroon.[9]
Jenụwarị 15 - Ụlọ Akụ̀ Mba Switzerland na-ahapụ ọnụ ahịa franc na euro, na-akpata ọgba aghara na ahịa ego mba ụwa.[10][11]
Jenụwarị 22 - Mgbe ndị agha Houthi weghaara obí onye isi ala, Onye isi ala Yemen Abd Rabbuh Mansur Hadi gbara arụkwaghịm mgbe ọtụtụ ọnwa nke ọgba aghara gasịrị.[12]
Jenụwarị 25 - A na-eme ntuli aka ndị omeiwu na Gris iji họpụta ndị otu 300 niile nke Hellenic Parliament na pati SYRIZA, nke Alexis Tsipras na-edu, pụtara dị ka pati kachasị ukwuu na-emeri 149 n'ime oche 300.[13][14][15]
Ndị isi si Russia, Ukraine, Germany na France ruru nkwekọrịta maka agha n'ebe ọwụwa anyanwụ Ukraine nke gụnyere nkwụsị ọkụ na iwepụ ngwá agha dị arọ. Otú ọ dị, ọtụtụ ụbọchị ka e mesịrị, gọọmentị Ukraine na ndị nnupụisi na-akwado Russia na-ekwu na, n'ime ụbọchị mbụ ya, nkwụsịtụ agha ahụ mebiri ugboro 139, ebe akụkụ abụọ ahụ na-ewepụghị ngwá agha ha dị arọ na ọgụ gara n'ihu.[16][17]
Kansụl Nchebe nke Mba Ndị Dị n'Otu nabatara Mkpebi 2199 iji lụso iyi ọha egwu ọgụ.[18]
Febụwarị 16 - Ndị agha Ijipt malitere ịwakpo otu alaka nke otu ndị agha Islam ISIL na Libya iji megwara maka igbupụ isi nke ihe karịrị Ndị Kraịst Ijipt iri na abụọ.[19]
Njem
Machị 5-8 - Ebe ndị obodo oge ochie nke Nimrud, Hatra na Dur-Sharrukin na Iraq bụ ndị Islamic State of Iraq and the Levant bibiri.[20][21][22]
Machị 6 - Nnyocha Dawn nke NASA na-abanye gburugburu Ceres, na-aghọ ụgbọ mbara igwe mbụ gara na mbara ala dị obere.[23][24]
Machị 12 - Islamic State of Iraq and the Levant na-aghọ ndị enyi ya na ndị otu jihadist ibe ya bụ Boko Haram, na-ejikọta otu ahụ n'ụzọ dị irè.[25]
Machị 20 - A na-ahụ chi jiri n'ehihie n'ebe ugwu Atlantic, Faroe Islands, na Svalbard. Ọ bụ chi jiri n'ehihie nke iri isii na otu nke saros nke malitere na Mee 27, 933 AD ma ga-agwụ na Julaị 7, 2195, nke bụ afọ 180 tupu 2015.
Machị 24 - Otu Airbus A320-211 nke Germanwings na-arụ ọrụ kpachapụrụ anya daa na French Alps, na-egbu mmadụ 150 niile nọ n'ime ya.[26]
Machị 25 - Njikọ mba ndị Arab nke Saudi Arabia na-eduzi malitere itinye aka na Yemen iji kwado gọọmentị Yemen n'ọgụ ya megide mwakpo ndị Houthis n'ebe ndịda.[27][28]
Machị 29 - Australia meriri 2015 Cricket World Cup.
Eprel
Eprel 2 - E gburu mmadụ 148, ọtụtụ n'ime ha bụ ụmụ akwụkwọ, n'oké ịgba égbè na Garissa University College na Kenya, nke òtù ndị na-eyi ọha egwu al-Shabaab mere.[29]
Eprel 4 - A na-ahụ chi jiri n'ehihie n'Eshia, Australia, Pacific na Amerịka. Ọ bụ chi jiri n'ehihie zuru oke, nke nwere 0.08% nke dayameta ahụ n'ime onyinyo umbral nke ụwa, ọ bụkwa chi jiri n"ehihie nke iri atọ na abụọ nke okirikiri saros, nke malitere site na chi jiri n "chi jiri n'ebe ugwu nke onyinyo ahụ na Mee 12, 1492, ma mechie na chi jiri chi jiri n n'ebe ndịda nke onyinzo ahụ na June 26, 2754.
Eprel 25 - Ala ọma jijiji nke ruru 7.8 mere na Nepal ma kpatara ọnwụ 8,857 na Nepal, 130 na India, 27 na China[30] na 4 na Bangladesh[31] na ngụkọta nke ọnwụ 9,018.[32][33][34]
Eprel 29 - Òtù Ahụ Ike Ụwa (WHO) kwupụtara na e kpochapụrụ rubella na Amerịka.[35]
Mee 7 - 2015 UK General Election na-eme ka gọọmentị Conservative nke mbụ n'ime afọ 18.
Mee 8 - e wepụrụ onwe ya n'ụlọ mkpọrọ n'obodo Al Khalis nke Iraq, nke mere ka ihe karịrị mmadụ iri ise gbapụ.
Mee 10 - A na-eme agba nke mbụ nke ntuli aka onye isi ala Poland nke afọ 2015.
Mee 11-12 - Version O nke Les Femmes d'Alger nke Pablo Picasso rere maka US $ 179.3 nde na Christie's au-ere na New York, ebe ihe a tụrụ atụ L'Homme au doigt nke Alberto Giacometti rere maka US US $ 141.3 nde, na-etinye ihe ndekọ ụwa ọhụrụ maka ihe osise na ihe a tụrụ akpụ, n'otu n'otu.[37][38]
Mee 12 - Nnukwu ala ọma jijiji nke abụọ na Nepal, nke na-atụle 7.3 na oge oke, kpatara ọnwụ 153 na Nepal, 62 na India, 1 na China[39] na 2 na Bangladesh[39] na ngụkọta nke ọnwụ 218.[40][41]
Mee 19-23 - A na-eme Eurovision Song Contest 2015 na Vienna, Austria, onye Sweden na-abanye bụ Måns Zelmerlöw meriri ya na abụ "Heroes".
Mee 21 - ISIS weghaara obodo oge ochie Palmyra na Siria.[42]
Mee 24 - E mere agba nke abụọ nke ntuli aka onye isi ala Poland nke afọ 2015, ebe Andrzej Duda na-achị onye isi ala Bronisław Komorowski.
June
June 2 - Onye isi oche FIFA Sepp Blatter kwupụtara ebumnuche ya ịhapụ ọrụ n'etiti nyocha nrụrụ aka nke FBI duziri, ma kpọọ maka nzukọ pụrụ iche iji họpụta onye isi ala ọhụrụ ozugbo o kwere mee.[43]
June 6 - Gọọmentị India na Bangladesh kwadoro nkwekọrịta ha nke afọ 1974 iji gbanwere mpaghara dị n'ókè ha.[44]
June 12-28 - A na-eme egwuregwu Europe mbụ na Baku, Azerbaijan.
June 25-26 - ISIL na-azọrọ na ọ bụ ya kpatara mwakpo atọ gburugburu ụwa n'oge Ramadan:
Mgbukpọ nke Kobanî: Ndị agha ISIL gbagburu bọmbụ ụgbọ ala atọ, banye Kobanî, Syria, ma gbaa ndị nkịtị égbè, gbuo ihe karịrị 220.[45]
Sousse attacks: Seifeddine Rezgui dị afọ iri abụọ na abụọ gbara égbè n'ebe ezumike ndị njem nleta na Port El Kantaoui, Tunisia, na-egbu mmadụ iri atọ na asatọ.[46]
Bọmbụ ụlọ alakụba Kuwait: Onye na-atụ bọmbụ gburu onwe ya wakporo ụlọ alakụla Shia Imam Ja'far as-Sadiq na Kuwait City, Kuwait, na-egbu mmadụ 27 ma na-emerụ ndị ọzọ 227.[47]
June 30 - Cuba ghọrọ mba mbụ n'ụwa iji kpochapụ nnyefe nke HIV na syphilis site n'aka nne gaa n'aka nwa.[48]
Julaị
Julaị 1 - Nsogbu ụgwọ gọọmentị Gris: Gris ghọrọ akụ na ụba mbụ dị elu nke na-enweghị ịkwụ ụgwọ na International Monetary Fund na akụkọ ihe mere eme 71 nke IMF.[49]
Julaị 5-13 - Nsogbu ụgwọ gọọmentị Gris: Mgbe ọnwa isii nke esemokwu na mkparịta ụka na-abaghị uru n'etiti gọọmentị ọhụrụ a họpụtara na Gris, nke aka ekpe na ndị na-akwụ ụgwọ mba ahụ, maka usoro nkwụsi ike a na-etinye site na mmemme enyemaka, esemokwu na-arị elu ka Gris na-atụ vootu na ntuli aka iji jụ okwu ndị a na-enye na mmemme nke atọ; Otú ọ dị, gọọmentị mechara gaa n'ihu na-akwado okwu siri ike karịa ndị a na mbụ, n'ihe a maara dị ka nnupụisi nke ndị na-enye ndị na-ahụkarị dị ka akụkụ nke ndị na ya.[50][51]
Ụgbọ mbara igwe New Horizons nke NASA na-eme njem dị nso na Pluto, na-aghọ ụgbọ mbara igwe mbụ n'akụkọ ihe mere eme ileta ụwa dị anya.[52]
Iran kwenyere na njedebe ogologo oge nke usoro nuklia ya iji gbanwere enyemaka maka mmachibido iwu.[53]
Julaị 20 - Cuba na United States, na-akwụsị afọ 54 nke ibu iro n'etiti mba ndị ahụ, na-eweghachi mmekọrịta zuru oke.[54]
Julaị 24 - Turkey malitere usoro mwakpo ụgbọelu megide ndị PKK na ndị ISIL na-achọ mgbe bọmbụ Suruç nke afọ 2015 gasịrị.[55]
Julaị 31 - Kọmitii Olimpik mba ụwa nyere Beijing ikike ịnabata Olimpik oge oyi nke afọ 2022.
Ọgọstụ
Ọgọst 5 - A na-egosi na ihe mkpofu a chọtara na Réunion Island bụ nke Malaysia Airlines Flight 370, nke na-efu kemgbe Machị 2014.[56]
Ọgọst 12 na 15 - Nnukwu mgbawa na Tianjin, China gburu 173 ma merụọ ihe karịrị mmadụ 800 ahụ. A chọpụtara na ihe kpatara mgbawa ahụ bụ akpa nitrocellulose kpọrọ nkụ na ihe dị ka tọn 800 nke ammonium nitrate.
Ọgọst 17 - A tụrụ bọmbụ n'ime ụlọ nsọ Erawan na Ratchaprasong intersection na Pathum Wan District, Bangkok, Thailand, na-egbu mmadụ 20 ma na-emerụ mmadụ 125.[57]
Ọgọst 23 - Ọrụ nzuzo nke ndị agha UAE na mba Yemen tọhapụrụ otu onye Britain e jidere.
Septemba
Septemba 9 - Queen Elizabeth nke Abụọ, ebe ọ nọ n'ocheeze ruo afọ 63, ụbọchị 217, ghọrọ eze Britain kachasị ogologo oge n'akụkọ ihe mere eme na onye isi ala kachasị ogologo oge na akụkọ ihe mere eme nke oge a, karịa Queen Victoria onye chịrị ruo 66, 216 mgbe ọ nwụrụ na Jenụwarị 22, 1901.[58][59]
Septemba 10 - Ndị ọkà mmụta sayensị mara ọkwa nchọpụta nke Homo naledi, ụdị mmadụ mbụ a na-amaghị ama na South Africa.[60]
Septemba 13 - A na-ahụ chi jiri n'ehihie na South Africa, ndịda India na Antarctica. Ọ bụ chi jiri n'ehihie nke 54 nke okirikiri saros nke 125 nke malitere site na chi jiri n"ehihie n'akụkụ anọ nke ọnwa Febụwarị, 1060, ọ ga-agwụkwa n'ụbọchị nke itoolu nke ọnwa Eprel, 2358.
Nnyocha mbụ nke ebili mmiri: A na-achọpụta ebili mmiri na nke mbụ, site na LIGO. A mara ọkwa nke a ruo na Febụwarị 11, 2016.[61]
Malcolm Turnbull meriri Tony Abbott na ntuli aka nke ndị isi Liberal Party.[62] Turnbull ghọrọ praịm minista nke Australia, a ṅụrụ ya iyi n'ụbọchị na-esote.[63]
Septemba 16- Ala ọma jijiji 8.4 mere kilomita 46 site na Coquimbo (na Chile). Mmadụ 22 nwụrụ na 34 ọzọ merụrụ ahụ.
Septemba 18 - Ọktoba 31- A na-eme 2015 Rugby World Cup na England ma New Zealand meriri ya
Septemba 18 - A na-ebo onye na-emepụta ụgbọala Volkswagen ebubo na ọ na-etinye aka na nyocha zuru ụwa ọnụ nke ikuku diesel, na-emetụta ihe dịka nde ụgbọala 11 n'ụwa niile.[64][65]
Septemba 20 - A na-eme ntuli aka ndị omeiwu na Gris, na-esote arụkwaghịm nke praịm minista Alexis Tsipras, iji họpụta ndị otu 300 niile nke Hellenic Parliament na pati SYRIZA, nke Alexis Tsipras na-edu, pụtara dị ka pati kachasị ukwuu na-emeri 145 n'ime oche 300.[66][67][68][69]
Septemba 24 - Otu mkpọtụ n'oge njem ala nsọ Hajj na Mecca gburu ma ọ dịkarịa ala mmadụ 2,200 ma merụọ ihe karịrị ndị ọzọ 900 ahụ, na ihe karịrị 650 furu efu.[70]
Septemba 28 - NASA kwupụtara na achọtala mmiri mmiri na Mars.[71]
Septemba 30 - Russia malitere ịwakpo ISIL na ndị agha na-emegide gọọmentị na Siria, iji kwado gọọmentị Siria.[72]
Ọktoba
Ọktoba 3 - Ụgbọelu United States wakporo ụlọ ọgwụ Médecins Sans Frontières (Doctors Without Borders) na Afghanistan gburu ihe dịka mmadụ 20.[73]
Ọktoba 10 - Usoro bọmbụ gburu ma ọ dịkarịa ala mmadụ 100 na nnọkọ udo na Ankara, Turkey, ma merụọ ihe karịrị mmadụ 400 ndị ọzọ ahụ.[74]
Ọktoba 23 - Hurricane Patricia ghọrọ ajọ ifufe kachasị ike e dekọrọ na Western Hemisphere na nke abụọ kachasị ike n'ụwa niile, na ifufe nke 215 mph na nrụgide nke 872 mbar.[75]
Ọktoba 25 - A na-eme ntuli aka ndị omeiwu Poland nke afọ 2015 maka Sejm nke Republic of Poland, na ntuli aka ahụ bụ nke otu ndị mmegide kachasị ukwuu, Law and Justice (PiS) nke aka nri.
Ọktoba 26 - Ala ọma jijiji nke ruru 7.5 wakporo mpaghara Hindu Kush ma gbuo mmadụ 398, 279 na Pakistan, 115 na Afghanistan na 4 na India.[76]
Ọktoba 30 - Ọkụ ọkụ na-ere n'abalị, ọkụ na-egbu egbu gburu mmadụ 64, gụnyere ndị otu metalcore 4 Goodbye to Gravity, na ụlọ oriri na ọṅụṅụ abalị Colectiv na Bucharest, Romania
Ọktoba 31 - Metrojet Flight 9268, ụgbọelu Airbus A321 na-aga Saint Petersburg site na Sharm el-Sheikh, kụrụ na nso Al-Hasana na Sinai, na-egbu ndị njem 217 niile na ndị ọrụ 7 nọ n'ụgbọ ahụ. Nnyocha ndị e mere mgbe e mesịrị kpughere na ọ ga-abụ na bọmbụ kpatara ihe mberede ahụ ebe Islamic State bụ onye a na-enyo enyo.[77]
Nọvemba
Nọvemba 4 - Mgbe obere oge nke ngagharị iwe, nke ọkụ ọkụ nke ụlọ oriri na ọṅụṅụ abalị Colectiv kpatara, praịm minista Romanian Victor Ponta gbara arụkwaghịm, na-eme ka oge ọgba aghara afọ 3 na Romania kwụsị. Ngagharị iwe ahụ ga-aga n'ihu ruo na Nọvemba 9.
Nọvemba 7 - odeakwụkwọ ukwu CPC bụ Xi Jinping na onye isi oche ROC bụ Ma Ying-jeou zutere na nke mbụ ya.[78]
Nọvemba 12 - Ndị na-atụ bọmbụ abụọ gburu onwe ha gbagburu bọmbụ na Bourj el-Barajneh, Beirut, na-egbu mmadụ 43 ma na-emerụ ihe karịrị mmadụ 200 ndị ọzọ.
Nọvemba 13 - Ọtụtụ mwakpo ndị na-eyi ọha egwu nke Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL) kwuru na Paris, France, kpatara ọnwụ 130.[79]
Nọvemba 24 - Turkey gbagburu ụgbọ elu agha Russia n'ókè Turkey na Siria n'ọnọdụ mbụ nke onye otu NATO na-ebibi ụgbọ elu Russia kemgbe afọ 1950.[80]
Nọvemba 30 - A na-eme Nzukọ Mgbanwe Ihu igwe nke Mba Ndị Dị n'Otu nke 2015 (COP 21) na Paris, ndị isi si mba 147 bịara.[81]
Disemba
Disemba 2 - Ndị ikom abụọ na-agba égbè malitere ịgba égbè n'ebe ọrụ dị na San Bernardino, California, na-egbu mmadụ iri na anọ tupu ha anwụọ n'ọgụ ha na ndị uwe ojii. ISIL kwuru na ọ bụ ya kpatara ya.[82]
Disemba 12 - E kwekọrịtara nkwekọrịta mgbanwe ihu igwe zuru ụwa ọnụ na nzukọ COP 21, na-etinye mba niile ka ha belata ikuku carbon na nke mbụ.[83]
Disemba 15 - E guzobere Islamic Military Counter Terrorism Coalition iji lụso iyi ọha egwu ọgụ.[84]
Disemba 22 - SpaceX na-adaba na rocket Falcon 9 na-enweghị onye na-arụ ọrụ, rocket mbụ a na-eji eme ihe iji banye na mbara igwe ma laghachi.[85]
Àtụ:Events by month links
Chemistry - Paul L. Modrich; Aziz Sancar na Tomas Lindahl
Na ihe nkiri njem oge Back to the Future Part II, Doc Brown, Marty McFly, na enyi nwanyị Marty Jennifer Parker na-aga October 21, 2015 iji gbochie ejide nwa Marty.