From Wikipedia, the free encyclopedia
Le Premio Nobel[1] [noˈbɛl] es annualmente premiate desde 1901 et es donate per le inventor et industrial svedese Alfred Nobel. In su testamento ille decideva que un fundation sia fundate e que le interesse (renta) de su moneta pro le invention del dynamite sia dispensate como premios al personas que durante le anno previe habeva essite le plus utile pro le genere human.
| Premio Nobel |
|---|
| instantia de: award[*], science award[*] |
| subclasse de: premio[*] |
| API: noˈbɛl |
 |
|
|
| data de creation: 1901 |
| sito web official: https://www.nobelprize.org/ |
| Commons: Nobel Prize |
Le Fundation Nobel ha desde 1901 cata anno dispensate le premio al jorno del morte de Nobel, le 10 de decembre. Ille die es in le almanaches svedese appunctate como le Die de Nobel e un die quando on debe hissar le bandieras in Svedia. Le premios es dispensate in Stockholms Konserthus (le Palatio de Concertos de Stockholm) e le rege svedese, Carl XVI Gustaf, presenta le premio que consiste de un medalia de oro e un cheque.
In le vespere le Festa Nobel ha loco in Stockholm Stadshus (casa municipal de Stockholm). Circa 1400 personas sole participar. Cata laureato pote invitar usque a dece personas. Naturalmente multe altere personas participa, p.ex. le familia regal, membros del Fundation Nobel, ambassadores, politicos, scientistas etc., ma non omnes pote participar gratuitemente. Tamben un certe numero (circa 200) de studentes universitari pote participar Illes debe pagar, al presente, 750:-SEK. A causa del grande interesse on les elige per tiramento al sorte.
Le summa disponibile debe esser dividite in cinque partes equal pro iste categorias:
| Nomine | Dominio | Elector |
|---|---|---|
| Premio Nobel pro Litteratura | Litteratura | Svenska Akademin Academia Svedese |
| Premio Nobel pro Physica | Physica | Kungl. Vetenskapsakademin Academia Regal de Scientias |
| Premio Nobel pro Chimia | Chimia | Kungl. Vetenskapsakademin Academia Regal de Scientias |
| Premio Nobel pro Physiologia o Medicina | Physiologia e Medicina | Karolinska Institutet (le universitate medical de Stockholm) |
| Premio Nobel del Pace | Pace | Committee Nobel de Stortinget (le parlamento norvegian) |
In plus Sverige Riksbank (le Banca National de Svedia) ha fundate le Premio de Scientia Economic in Memoria de Alfred Nobel. Iste premio non es un del ver Premios Nobel, ma es dispensate al mesme tempore como illos.
Il ha quatro personas qui ha ganiate le Premio Nobel duo vices.
Le fundos del Fundation Nobel es iste anno (2006) 3 600 milliones coronas svedese (SEK). In le initio le summa esseva 31 milliones SEK. Al consideration del valor monetari isto significa un duplamento del valor real. Nobel stipulava que le fundation solmente debeva investir le moneta in obligationes del stato e altere documentos de valor con grande securitate. Isto resultava in mal developpamento del capital a causa de inflation ma desde 1953 on es permittite placiar tamben in actioneses lo que ha meliorate le crescentia del capital multo e ha permittite un crescentia correspondente del grandor del premios. Le Fundation Nobel ipse non decide concernente re le investimentos ma ha committite iste carga a societates financial in plure paises, e un grande parte del capital es investite in SUA. Le Premio del Pace pote esser dispensate a organisationes ma le altere premios es personal. Al maximo pote tres personas divider le premio.
In multe paises le laureatos debe pagar imposto ma in alcun paises non, p.ex. in Svedia e Japon. In certe statos de SUA le imposto es usque a 50 %.
Le summa que cata laurato recipe depende del numero de lauratos in su dominio.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
