Քվանտային թվեր

Քվանտային թվեր, քվանտային մեխանիկայում միկրոսկոպական օբյեկտի որևէ քվանտային փոփոխականի թվային արժեքն է (տարրական մասնիկի, միջուկի, ատոմի և այլն), որը բնութագրում է մասնիկի վիճակը։ Քվանտային թվերի նպատակն է ամբողջությամբ բնութագրել մասնիկի քվանտային վիճակը։ Որոշ քվանտային թվեր կապված են տարածությունում մասնիկի շարժման հետ և բնութագրում են մասնիկի ալիքային ֆունկցիայի տեսակը։

Քվանտային թվերն են՝ գլխավոր ${\displaystyle n}$, ուղեծրային (օրբիտալային) ${\displaystyle l}$, մագնիսական ${\displaystyle m}$ և սպինային ${\displaystyle m_{s}}$: Միջուկային ֆիզիկայում օգտագործվում են իզոսպին, իսկ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում առաջանում է գունային լիցք, c-քվարկ և t- քվարկ քվանտային թվերը^[1]։

Գլխավոր քվանտային թիվ

Գլխավոր քվանտային թիվը ${\displaystyle n}$ որոշում է էլեկտրոնի ընդհանուր էներգիան և հեռավորությունը միջուկից (էներգիական մակարդակի համարը)։ Այն ընդունում է ամբողջ արժեքներ ${\displaystyle n}$= 1,2,3,....

Ուղեծրային քվանտային թիվ

Ուղեծրային քվանտային թիվը ${\displaystyle l}$ որոշում է ատոմի ուղեծրի ձևը։ Այն կարող է ընդունել 0-ից մինչև n-1 ամբողջ թվով արժեքներ (${\displaystyle l}$=0, 1, 2,... n-1 )։ ${\displaystyle l}$-ի ամեն մի արժեքի համապատասխանում է ուղեծրի որոշակի ձև։

Մագնիսական քվանտային թիվ

Մագնիսական քվանտային թիվը ցույց է տալիս մագնիսական կամ էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ տարածությունում ուղեծրի կողմնորոշումը։ Այն ընդունում է +${\displaystyle l}$-ից մինչև -${\displaystyle l}$`ներառյալ 0։ օրինակ, երբ ${\displaystyle l}$=1, ${\displaystyle l}$-ը ընդունում է 3 արժեք ${\displaystyle m}$=-1,0,1

Սպինային քվանտային թիվ

${\displaystyle m_{s}}$ սպինային քվանտային թիվը կարող է ընդունել միայն երկու արժեք` - ${\displaystyle {\frac {1}{2}}}$ կամ + ${\displaystyle {\frac {1}{2}}}$: Դրանք համապատասխանում են էլեկտրոնի սեփական մագնիսական մոմենտի (սպին) երկու հակազուգահեռ արժեքների։

Գրականություն

• Ա. Հ. Աբոյան-Օպտիկա, Ճառագայթման քվանտային բնույթը և ատոմի Բորի տեսությունը, 2007:- էջ 181

Ծանոթագրություններ

1. Большой энциклопедический словарь. Физика / под ред. А. М. Прохорова. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — С. 318.