Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ (պարս.՝ استان کهگیلویه و بویراحمد, Օսթան-է Քոհգիլուե վա Բոյեր Ահմադ), օսթան (նահանգ) Իրանի Իսլամական Հանրապետության հարավ-արևմուտքում, երկրի 31 օսթաններից մեկը։ Հյուսիսից սահմանակից է Չհարմահալ և Բախտիարի, հյուսիս-արևելքից` Սպահան, հարավ-արևելքից` Ֆարս, հարավից` Բուշեհր, արևմուտքից` Խուզեսթան օսթաններին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 15 504 կմ², բնակչությունը՝ ▲713 052 մարդ (2016)[1]։ Վարչական կենտրոնը Յասուջ քաղաքն է։
 պարս.՝ استان کهگیلویه و بویراحمد | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | օսթան (նահանգ) |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Յասուջ |
| ԲԾՄ | 4000 մետր |
| Բնակչություն | ▲713 052 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 15 504 կմ² |
 | |
| Սահմանակցում է | Խուզեսթան, Բուշեր, Ֆարս, Սպահանի նահանգ և Չհարմահալ և Բախտիարի |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-17 |
Օսթանի առանձնացել է Խուզեսթանից 1963 թվականին[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 2-րդ տարածաշրջանի[3], որի կենտրոնն է Սպահան քաղաքը։
2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 621 428 մարդ` 125 779 տնային տնտեսություններում[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 658 629, որոնք ապրում էին 156 176 տնտեսություններում[5]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 713 052 մարդ` 186 320 տնտեսություններում[6]։
Տասը հազարից ավել բնակչություն ունեցող քաղաքներն են Յասուջը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 134 532 մարդ), Դոգոնբադանը (96 728 մարդ), Դեհդաշտը (57 036 մարդ), Լիքաքը (19 857 մարդ), Մադավանը (18 078 մարդ), Չարամը (15 218 մարդ), Լանդեն (12 772 մարդ) և Բաշտը (10 764 մարդ)[7]։ Ընդհանուր առմամբ քաղաքներում է ապրում 397 461 մարդ կամ օսթանի բնակչության 55,9%-ը[6]։
Բնակիչները հիմնականում լոռեր են, նաև` պարսիկներ և քաշքայներ։
Նախկինում Կոhգիլուիը և Բոյերահմեդը եղել են Ֆարսի նահանգի և (մինչև 1963 թվականի հունիսի 23-ը) Խուզեսթան նահանգի կազմի մեջ։ Առանձնացումն եղել է 1963 թվականի հունիսի 13-ին տեղի ունեցած անկարգությունների արդյունքում։ Անկախ նահանգի վերջնական ձևավորումն ավարտվեց 1974 թվականի մարտին։
Մարզն ունի պատմամշակութային արժեք ունեցող 132 գրանցված տարածք։
Նահանգի տարածքը հիմնականում զբաղեցնում են Զագրոսի լեռները։ Ամենաբարձր կետը տեղակայված է Դենայի լեռնաշղթայում (4409 մ)։ Կոhգիլուիը և Բոյերահմեդը նահանգի լեռները ծածկված են կաղնու անտառներով։ Բնական աղբյուրները, երգեցիկ թռչունները և մաքուր օդը գրավում են մեծ թվով բնության սիրահարների։
Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ օսթանը բաժանված է 9 շահրեստանների (գավառների).
| Շահրեստան | Բնակ. 2006[4] | Բնակ. 2011[5] | Բնակ. 2016[6] | Վարչ. կենտրոն |
|---|---|---|---|---|
| Բահմաի շահրեստան | 35 067 | 37 048 | 38 136 | Լիքաք |
| Բաշտ շահրեստան1 | — | 20 699 | 21 690 | Բաշտ |
| Բոյեր Ահմադ շահրեստան | 212 552 | 243 771 | 299 885 | Յասուջ |
| Գաչսարան շահրեստան | 131 628 | 119 217 | 124 096 | Դոգոնբադան |
| Դանա շահրեստան | 52 242 | 52 040 | 42 539 | Սիսախտ |
| Լանդե շահրեստան2 | — | — | 21 812 | Լանդե |
| Մարգուն շահրեստան3 | — | — | — | Մարգուն |
| Չարամ շահրեստան2 | — | 32 159 | 33 543 | Չարամ |
| Քոհգիլուե շահրեստան | 189 939 | 153 695 | 131 351 | Դեհդաշտ |
| Ընդհանուր | 621 428 | 658 629 | 713 052 | |
| 1Առանձնացվել է Գաչսարան շահրեստանից 2Առանձնացվել է Քոհգիլուե շահրեստանից 3Առանձնացվել է Բոյեր Ահմադ շահրեստանից | ||||
Տնտեսության հիմնական ճյուղերն են նավթավերամշակումը, սննդային, մանրագործական, փայտամշակման արդյունաբերությունը, շինանյութերի, առևտրի արտադրությունը, գյուղատնտեսությունը, զբոսաշրջությունը։ Յասուջ քաղաքում տեղակայված է «Նեշնլ Իրանին Օյլ Ռեֆայնինգ էնդ Դիստրիբյուշն» ընկերության նավթավերամշակման գործարանը։
Յասուջ քաղաքում է գտնվում հնագույն Պաթավեհ կամուրջը և Պայ-ե Չոլ գերեզմանոցը, Խոսրավի բլուրը՝ Աքեմենյան դարաշրջանի ավերակներով։ Յասուջայի մերձակայքում՝ Ֆարս տանող ճանապարհին, կա Թանգ-էլ Մեյրան («Պարսկաստանի դարպաս») անցուղին, որտեղ Ալեքսանդր Մակեդոնացին հաղթեց Աքեմենյան զորքերին։
Յասուջայի շրջակայքում են գտնվում նաև կաղնու անտառները և Թանգ-ե Թամորադին ջրվեժները։ Սիսախթ քաղաքի մոտակայքում են գտնվում Սասանյան և Սաֆավիդ դարաշրջանների ավերակները ու Դենա լեռան արգելոցը։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
