Ցասման ողկույզները (վեպ)

«Ցասման ողկույզները», Ջոն Ստայնբեքի վեպը, հրատարակվել է 1939 թվականին^[4]։ Արժանացել է Պուլիցերյան մրցանակի «Գեղարվեստական գրքի համար» անվանակարգում^[5]։ Ներառված է ԱՄՆ-ի դպրոցների և քոլեջների բազմաթիվ ուսումնական ծրագրերում^[6]^[7]։ 2017 թվականին Արամ Արսենյանի կողմից թարգմանվել է հայերեն^[8]։

Արագ փաստեր Ցասման ողկույզներըանգլ.՝ The Grapes of Wrath, Հեղինակ ...

Ցասման ողկույզները
անգլ.՝ The Grapes of Wrath

Հեղինակ

Ջոն Սթեյնբեք^[1]

Անվանվել է

Battle Hymn of the Republic?

Տեսակ

գրական ստեղծագործություն

Ժանր

Արագ փաստեր Ցասման ողկույզներըանգլ.՝ The Grapes of Wrath, Հեղինակ ...

Ցասման ողկույզները անգլ.՝ The Grapes of Wrath

Հեղինակ	Ջոն Սթեյնբեք^[1]
Անվանվել է	Battle Hymn of the Republic?
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	պատմավեպ
Թեմա	Great Depression in the United States?
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Նկարագրում է	Կալիֆոռնիա, Օկլահոմա, Hooverville? և Arvin Federal Government Camp?
Նախորդ	Մկներից և մարդկանցից
Երկիր	ԱՄՆ
Հրատարակման վայր	Նյու Յորք^[2]^[1]
Հրատարակման տարեթիվ	ապրիլի 14, 1939^[3]
Թվային տարբերակ	fadedpage.com/showbook.php?pid=20220149
Պարգև(ներ)	Դարի 100 գրքերն ըստ Լը Մոնդ օրաթերթի և 20th Century's Greatest Hits: 100 English-Language Books of Fiction?
The Grapes of Wrath Վիքիպահեստում

Փակել

Ծանր կյանքի մանրամասն նկարագրության պատճառով գիրքն ի սկզբանե հեռացվել է Նյու Յորքի, Սենթ Լուիսի, Կանզաս Սիթիի և Բուֆֆալոյի գրադարաններից։ 1953 թվականին գիրքն արգելվեց Իռլանդիայում, իսկ 1982 թվականին՝ կանադական Մորրիս քաղաքում։ Գռեհիկ բառերի օգտագործման պատճառով 1970-80-ական թվականներին վեպն արգելվեց ԱՄՆ-ի որոշ դպրոցներում։

Վեպի գործողությունները տեղի են ունենում Մեծ ճգնաժամի ժամանակ։ Ագարակատեր վարձակալների աղքատ ընտանիքը՝ Ջոուդները, երաշտի, տնտեսական դժվարությունների և գյուղատնտեսության կառավարման փոփոխությունների պատճառով ստիպված է եղել լքել Օկլահոմայի տունը։ Գործնականորեն անելանելի վիճակում նրանք հազարավոր այլ «օկի» ընտանիքների հետ միասին ուղևորվում են Կալիֆորնիա՝ հուսալով այնտեղ գտնել ապրուստի միջոցներ։

Թոմ Ջոուդ՝ վեպի գլխավոր հերոսը, Ջոուդների ընտանիքի երկրորդ որդին։
Մայր՝ գործնական և սրտացավ կին, որը դժվարին ժամանակներում դառնում է ընտանիքի ղեկավարը։
Հայր՝ Թոմ Ջոուդ, 50 տարեկան, աշխատասեր բնավարձակալ, ընտանիքի առաջնորդը, բայց առաջնորդությամբ զիջում է կնոջը։
Քեռի Ջոն՝ Ջոն Ջոուդ, հոր ավագ եղբայրը։ Իրեն մեղավոր է զգում երիտասարդ կնոջ մահվան համար, քանի որ նրան բժշկի մոտ չէր տարել՝ մտածելով, որ նրա գանգատները միայն ուտելիքի պատճառով են դրսևորվում։ Կնոջ մահվանից հետո փորձում է քավել իր մեղքը՝ մարդկանց, հատկապես երեխաների համար բարի գործեր կատարելով։ Ժամանակ առ ժամանակ ձախողվում է և ենթարկվում իր թուլություններին՝ ալկոհոլին և կանանց։
Ջիմ Քեյսի՝ նախկին քարոզիչ, որը կորցրել է հավատը։ Վեպի սկզբում հաճախ դատողություններ է անում հավատի և մարդկային հոգու մասին, իսկ Կալիֆորնիա մեկնելու ճանապարհին ավելի շատ լռում է և ուսումնասիրում։ Գրքի վերջում գլխավորում է աշխատանքի անմարդկային պայմանների դեմ արվող գործադուլը։ Սպանվել է «Ամերիկյան լեգեոն» կազմակերպության մասնակցի ձեռքով։
Էլ Ջոուդ՝ երրորդ որդին, 16 տարեկան, հիմնականում հետաքրքրվում է մեքենաներով և աղջիկներով։
Ռոզա Սարոնա՝ երիտասարդ երազկոտ դուստր, վեպի վերջում ծննդաբերում է մահացած երեխայի, հավանաբար սխալ սննդի պատճառով։
Քոննի՝ Ռոզա Սարոնի ամուսինը, երիտասարդ և միամիտ, որին ապշեցրել են ամուսնությամբ և կնոջ հղիությամբ պայմանավորված պարտականությունները։ Շուտով ժամանելով Կալիֆորնիա՝ նա լքում է ընտանիքը։
Նոյ՝ ընտանիքի ավագ որդին։ Տուժել է ծննդաբերության ժամանակ, ընտանիքը և այլ մարդիկ նրան համարում են «փոքր-ինչ տարօրինակ»։ Ընտանիքը լքում է՝ մնալով Կոլորադո գետի մոտ։
Պապ՝ Թոմի պապիկը, փառասեր և կռվարար, սկզբում նա մեծ ուրախությամբ է ընդունում տեղափոխման գաղափարը։ Ընտանիքը նրան քնաբեր է տալիս և բռնի ուժով տանում։ Նա մահացել է առաջին օրվա երեկոյան՝ ենթադրաբար սրտի կաթվածից։ Քեյսիի կարծիքով նա մահացել է, քանի որ չէր ցանկանում լքել հայրենի վայրերը։
Տատ՝ Թոմի տատիկը, ամուսնու մահից հետո կորցնում է ապրելու ցանկությունը և մահանում տեղափոխման ժամանակ անապատում։
Ռուֆ՝ ընտանիքի կրտսեր աղջիկը, 12 տարեկան։
Ուինֆիլդ՝ ընտանիքի կրտսեր որդին, 10 տարեկան։

1936 թվականի ամռանը Ստայնբեքը անցկացնում է Կալիֆորնիայի սեզոնային աշխատողների միջավայրում։ Նա մի շարք հոդվածների և ուրվագծերի համար նյութեր է հավաքում՝ «Գնչուները բերքի շրջանում» ընդհանուր անվամբ։ Տեսածը ցնցում է գրողին։ Պարզվում է, որ սեզոնային աշխատողների գերակշռող մասը ոչ թե Մեքսիկայից եկվորներ են, այլ սովորական ամերիկացի քաղաքացիներ։ Սեզոնային աշխատողների խղճուկ գոյության նկարները չէին հեռանում հեղինակի մտքից, նա որոշում է նրանց մասին գրել նոր գիրք և այն անվանել «Աղցանային քաղաքի գործերը»։ Սակայն աշխատանքը ընթանում էր շատ դանդաղ։ Անցնում է ևս 3 տարի։ Նախքան գիրքը գրելը Ստայնբեքը ևս մի քանի ուղևորություն է կատարում սեզոնային աշխատողների ճամբար, ավտոմեքենայով անցնում Օկլահոմայից Կալիֆորնիա ճանապարհը։ Վերջնական տարբերակում գիրքը ստանում է «Ցասման ողկույզներ» անվանումը։

1940 թվականին ռեժիսոր Ջոն Ֆորդը վեպի հիման վրա նկարահանեց համանուն ֆիլմ։ Սակայն ֆիլմի ավարտը էապես տարբերվում է գրական ստեղծագործության ավարտից․ համաձայն հոլիվուդյան ֆիլմի կանոնների՝ ֆիլմն ավարտվում է հեփփի-էնդով (հայերեն՝ ուրախ ավարտ), այն դեպքում, երբ գրքի ավարտը բաց է մնում^[9]։

Վեպի անվանումն առաջացել է Հայտնություն Հովհաննեսի 14:9-11, 18-20-ից.

... ¹⁰ այդպիսին պիտի խմի Աստծու ցասման բաժակից, որ անխառն լցուած է նրա բարկութեան բաժակի մէջ, և նա պիտի տանջուի, հրով և ծծմբով, Աստծու ու Գառան առաջ ... Քաղի՛ր ողկոյզները երկրի այգուց, քանի որ խաղողը հասել է այգում։ Եվ հրեշտակը նետեց իր գերանդին երկրի վրայ, քաղեց նրա խաղողը և գցեց Աստծու մեծ հնձանի մէջ ...^[10]

Վեպում «ցասման ողկույզները» փոխաբերություն է։ Հեղինակը գրում է․

Մարդկանց հոգիներում լցվում և հասնում են զայրույթի ողկույզները՝ ծանր ողկույզները, և նրանց հասունանալը այժմ արդեն երկար չէ^[11]։

- Ջոն Ստայնբեք

Կարծիք կա, որ վեպը հանդիսացել է Փինք Ֆլոյդի կիթառահար և վոկալիստ Դեյվիդ Գիլմորի ոգեշնչման աղբյուրը «A Momentary Lapse Of Reason» ալբոմի «Sorrow» երգի համար^[12]։

[1]
Կոնգրեսի գրադարան — 1800.
[2]
WorldCat(բազմ․) — 1971.
[3]
Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
[4]
«Grapes of Wrath, a classic for today?». BBC News. 2009 թ․ ապրիլի 14. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
[5]
"Novel" The Pulitzer Prizes. Retrieved 8 September 2016
[6]
«AP: English Literature». CollegeBoard. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 9-ին.
[7]
«The Big Read | The Grapes of Wrath». National Endowment for the Arts. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 9-ին.
[8]
Ցասման ողկույզները Զանգակ հրատարակչությունում
[9]
Nixon, Rob. «The Grapes of Wrath». This Month Spotlight. Turner Classic Movies. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
[10]
https://armenianchurchlibrary.com/files/easternarmenianbible/Rev.html
[11]
http://www.greenleft.org.au/node/8555
[12]
Michael Anthony, "'Grapes' is a sweet, juicy production", Minneapolis Star Tribune, 2/12/2007

Garcia, Reloy. "The Rocky Road to Eldorado: The Journey Motif in John Steinbeck's The Grapes of Wrath." Steinbeck Quarterly 14.03-04 (Summer/Fall 1981): 83-93
Gregory, James N. "Dust Bowl Legacies: the Okie Impact on California, 1939–1989". California History 1989 68(3): 74–85. ISSN 0162-2897
Henkel, Scott. "A Seditious Proposal." The Grapes of Wrath: A Reconsideration' Vol. 1. Ed. Michael J. Meyer. Amsterdam: Rodopi, 2009. 219-42.
Saxton, Alexander. "In Dubious Battle: Looking Backward". Pacific Historical Review 2004 73(2): 249–262. ISSN 0030-8684 Fulltext: online at Swetswise, Ingenta, Ebsco
Sobchack, Vivian C. "The Grapes of Wrath (1940): Thematic Emphasis Through Visual Style". American Quarterly 1979 31(5): 596–615. ISSN 0003-0678 Fulltext: in Jstor. Discusses the visual style of John Ford's cinematic adaptation of the novel. Usually the movie is examined in terms of its literary roots or its social protest. But the imagery of the film reveals the important theme of the Joad family's coherence. The movie shows the family in closeups, cramped in small spaces on a cluttered screen, isolated from the land and their surroundings. Dim lighting helps abstract the Joad family from the reality of Dust Bowl migrants. The film's emotional and aesthetic power comes from its generalized quality attained through this visual style.
Windschuttle, Keith. "Steinbeck's Myth of the Okies". The New Criterion, Vol. 20, No. 10, June 2002.
Zirakzadeh, Cyrus Ernesto. "John Steinbeck on the Political Capacities of Everyday Folk: Moms, Reds, and Ma Joad's Revolt". Polity 2004 36(4): 595–618. ISSN 0032-3497