Սոֆիայի տաճար (Կիև)

Սոֆիայի տաճար, ճարտարապետության նշանավոր հուշարձան։ Հիմնադրվել է 1037 թվականին։

Սոֆիայի տաճար
Տեսակ	մայր տաճար, տեսարժան վայր, ճարտարապետական ժառանգության հուշարձան և եկեղեցի
Ստեղծում	1011[1]
Երկիր	Ուկրաինա[2]
Քաղաք	Կիև
Բնակավայր	Կիև[2]
Փողոց	Sofiiska Square? և Վլադիմիրսկայա փողոց
Ոճ	Ուկրաինական բարոկկո և Viĺnia Baroque?
Պատվիրատու	Վլադիմիր Մեծ և Յարոսլավ Իմաստուն
Մասն է	Kyiv: Saint-Sophia Cathedral and Related Monastic Buildings, Kyiv-Pechersk Lavra?
Ներկա վիճակ	Թանգարան
կայք
Saint Sophia Cathedral in Kyiv Վիքիպահեստում

Եղել է Կիևյան Ռուսիայի գլխավոր պաշտամունքային և հասարակական կառույցը, կիևյան մոնոպոլիտների գլխավոր տաճարը։ Սոֆիայի տաճարը (կառուցված է հիմնականում պլինթոսով՝ տափակ, լայն, քառակուսի թրծված աղյուս) մեծաչափ (37 մետր x 55 մետր), հնգանավ, հնգաբսիդ, 13 գմբեթով խաչաձև-գմբեթավոր կառույց է։ Երեք կողմից շրջապատված է երկհարկանի սրահով, որին արևմուտքից ներկցված 2 աշտարակների աստիճանները տանում են դեպի ընդարձակ վերնադասերը։ Ներսում պահպանվել են 11-րդ դարի խճանկարներ և որմնանկարներ։

Սոֆիայի տաճարը հայ-ռուսական և հայ-ուկրաինական մշակութային կապերի հնագույն հուշարձաններից է։ Տաճարի արտաքին հարավային սրահի արևելյան մասում պահպանվել են որմնանկարների հետքեր՝ Գրիգոր Լուսավորչի և Հռիփսիմեի պատկերներով, ինչպես և 16-17-րդ դարերի 22 հայերեն արձանագրություններ։ Հայերեն արձանագրություններ կցագրերի տեսքով պահպանվել են նաև Յարոսլավ Իմաստունի սարկոֆագի (11-րդ դար) կափարիչի վրա։

Ուկրաինական բարոկկոյի ձևերով Սոֆիայի տաճարի այժմյան տեսքը 17-րդ դարի վերջից մինչև 1707 թվականը վերակառուցումների արդյունք է։ Խորհրդային ժամանակաշրջանում Սոֆիայի տաճարը վերականգնվել է։ 1934-ին հիմնվել է «Սոֆիայի տաճար» պատմաճարտարապետական թանգարան-արգելոցը, որն ընդգրկում է ոչ միայն Սոֆիայի տաճարը, այլ նրան շրջապատող 17-18 դարերի կառույցների համալիրը^[3]։

Գրականություն

• София Киевская. Материалы и иследования, Киев, 1973.
• Халпахчьян О. Х., Армяно-русские культурные отношения и их отражение в архитектуре, Е., 1957.

Ծանոթագրություններ

1. World History Encyclopedia — 2009.
2. archINFORM (գերմ.) — 1994.
3. ՀՍՀ, հատոր 11, էջ 48։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոֆիայի տաճար (Կիև)» հոդվածին։