Սոնիա Մաչանիկ

Սոնիա Մաչանիկ (անգլ.՝ Sonia Machanick, հունիսի 15, 1925(1925-06-15), Քեյփթաուն, ՀԱՀ - նոյեմբերի 12, 1977(1977-11-12), Յոհաննեսբուրգ, Տրանսվաալ, ՀԱՀ), հարավաֆրիկացի բժշկուհի, հեղինակ ու հոգեբան, որն առաջ է քաշել դիսլեքսիայով ու ուսուցման այլ դժվարություններ ունեցող երեխաներին դասավանդելու նոր մեթոդներ։ Հիմնադրել է Ջափարի դպրոցը^[1], որը հատուկ դպրոց էր Յոհաննեսբուրգում և կրթություն է ապահովել այնպիսի երեխաների համար, որոնք պայքարել են հիմնական կրթության համակարգում որևէ հաջողության հասնելու համար։ Գրել է չորս մակարդակի ընթերցարանների շարք (Sounds Travel Too), ինչպես նաև ընթերցանության այլ օժանդակ նյութեր անգլերեն և աֆրիկաանս լեզուներով (Tom Kan Lees)^[2], որոնք լայնորեն օգտագործվել են 1960-1970-ական թվականներին^[3] ձայնային մեթոդով գրագիտություն ուսուցանելու համար։ Հեղինակել է նաև ուսուցման դժվարություններ ունեցող երեխաների վերաբերյալ հոդվածներ^[4]։

Սոնիա Մաչանիկ
Ծնվել է	հունիսի 15, 1925(1925-06-15)
Ծննդավայր	Քեյփթաուն, ՀԱՀ
Մահացել է	նոյեմբերի 12, 1977(1977-11-12) (52 տարեկան)
Մահվան վայր	Յոհաննեսբուրգ, Տրանսվաալ, ՀԱՀ
Քաղաքացիություն	ՀԱՀ և  Հարավաֆրիկյան Միություն
Մասնագիտություն	բժիշկ և հոգեբան
Երեխաներ	Roy Courtnall Summerfield? և Յան Շապիրո

Վաղ կյանք և կրթություն

Եղել է երեք երեխաներից երկրորդը, որոնք ծնվել են Քեյփթաունում, ներգաղթյալների ընտանիքում․ մայրը Միացյալ Թագավորությունից էր, հայրը՝ Լիտվայից։ Մայրը՝ Էդնա Անի Լով Քորթնոլը, եղել է Լոնդոնի համալսարանի առաջին շրջանավարտներից (1922)^[5], որը հետագայում ստեղծել է ազգային բարեգործական մրցանակ, որն ամեն տարի շնորհվել է գիտության որևէ բնագավառում գիտական աստիճան ստացած հարավաֆրիկացի երկու կնոջ^[6]։

Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդգրկվել է Քեյփթաունի համալսարանի բժշկության դասընթացներում։ Դեռևս ուսանողական տարիներին նախաձեռնել է արձակուրդի սխեմա բժշկականի ուսանողների համար, որպեսզի վերջիններս բժշկական աջակցություն տրամադրեն Տրանսկեյ հիվանդանոցում։ Եղել է նաև Քեյփթաունի համալսարանում գործող «Ուսանողների առողջության և բարեկեցության կենտրոնների կազմակերպություն» հասարակական կազմակերպության անդամներից մեկը, որն ուղիներ էր փնտրում բարելավել զարգացող համայնքներում բնակվող անհատների կյանքի որակը Քեյփ Մետրոպոլիտենի տարածքում։

1947 թվականին ավարտելուց հետո նա վերադարձել է հիմնական համալսարանական մասնաճյուղ՝ հոգեբանություն ուսումնասիրելու և աշխատել համալսարանի մանկական կլինիկայում։ Ամուսնացել է համալսարանի դասխոս Հիլել Աբե Շապիրոյի հետ։

Գործունեություն

Տեղափոխվել են Յոհանեսբուրգ, որտեղ սկզբից աշխատանքի է անցել Ալեքսանդրա թաունշիփ տուբերկուլյոզի կլինիկայում, հետագայում որպես մատենավար Թարա հիվանդանոցում։

Ելնելով աշխատանքային փորձից հանգել է այն եզրակացության, որ պետք է կարիերա ծավալի վերականգնողական կրթության ոլորտում, կոնկրետ նպատակ ունենալով այնպիսի երեխաների ախտորոշման և բուժման համար հարմարություններ մշակելը, որոնց հուզական և կրթական կարիքները չեն ապահովվել հիմնական կրթական համակարգում։ սկսել է աշխատել այնպիսի երեխաների հետ, որոնք որոնք ունեին ուսուցման հետ կապված մի շարք խնդիրներ, այդ թվում՝ հուզական վարքագծային խնդիրներ, դիսլեքսիա և դիսպրաքսիա։

Իր ամուսնու և մի խումբ այլ ծնողների հետ կարևոր դերակատարություն է ունեցել Հարավային Աֆրիկայի առաջին բազմառասսայական Վուդմիդ ավագ դպրոցի բացման գործում^[7]։

Ջափարի դպրոց

Գործունեության ընդլայնմանը զուգահեռ ավելի մեծ տարածքներ ուենալու անհրաժեշտությունը հանգեցրել է 1966 թվականին Յոհանեսբուրգում Ջափարի դպրոցի հիմնադրմանը։

Դպրոցն ընդարձակվել է և հնարավորություն ունեցել ընդունելու ավելի մեծ թվով երեխաների, ինչպես նաև հատուկ մանկավարժների համար գիտաժողովներ անցկացրել ու աշխատանքային տողաբաշխումներ կատարել^[3]։ Հենց սկզբից Ջափարին գործել է ոչ-ռասսայական հիմքի վրա, կրթաթոշակներով ապահովել սևամորթ աշակերտներին՝ հիմնական դպրոցներում ուսանելու համար։

1977 թվականին 52 տարեկանում իր վաղաժամ մահից հետո եղել է անորոշության մի շրջան, որին հաջորդել է դպրոցի՝ նոր վայրում վերաբացումը։ Բժիշկ Մաչանիկի աշխատանքը կրթական հետազոտությունների ոլորտում ճանաչվել է Հարավային Աֆրիկայի բժշկության համալսարանի կողմից և այն ստեղծել է Սոնիա Մաչանիկի անվան ճանապարհորդական կրթաթոշակ^[8]։ Մահից հետո հիմք է դրվել նաև իր անվամբ հիշատակի դասախոսություններին^[9]։ 2002 թվականի հունվարից դպրոցի տնօրենը Սթիվ Ռիզն է^[10]։

Աշխատանքների ընտրանի

• Sounds Travel Too. Book 1^[11]
• Sounds Travel Too. Book 2^[12]
• Sounds travel Too. Book 3..^[13]
• Sounds Travel Too. Book 4^[14]
• The management of a child with a learning disability^[15]
• Learning disabilities in childhood - some guidelines and cautions^[16]
• Congresses and Meetings^[17]
• People and Events^[18]
• I'll Make Me a World^[19]
• Where Can I Go? Cape Town^[20]
• Waarheen kan ek gaan? Kaapstad^[21]
• Tom Lees. Boek 1^[2]
• Tom Kan Lees. Boek 2^[22]
• Johannes Arnoldus van Beukering; Maurice David Gelfand; Sonia Machanick**^[23]

Ծանոթագրություններ

1. «Japari celebrates 48 years | Rosebank Killarney Gazette». Rosebank Killarney Gazette. 2014 թ․ հուլիսի 2. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.
2. Machanick, Sonia; Waddingham, Susan (1975). Tom lees. Boek 1 Boek 1. Johannesburg: Meditor. ISBN 978-0909077037.
3. Feldman, Max (1978 թ․ ապրիլի 8). «Sonia Machanick» (PDF). South African Medical Journal. 53: 564.
4. Machanick, Sonia (1973 թ․ հունվարի 1). «The Management of a Child with a Learning Disability». South African Medical Journal. 47 (4). ISSN 0256-9574.
5. London University (1836). «University of London Students 1836-1938». Senate House Library. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
6. Machanick, Edna. «National Fellowship Awards». South African Association of Women Graduates. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
7. «BBC News | Education | The new struggle». news.bbc.co.uk. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
8. Prof. I. Gordon. "In Memorium, Hillel Abbe Shapiro"(չաշխատող հղում) , South African Medical Journal, 66, December 22/29 1984.
9. Schwartz, Geraldine J. (1983). Advances in Research & Services for Children with Special Needs. UBC Press. ISBN 9780774801645.
10. «History – Japari School». Japari School (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
11. Machanick, Sonia; Sassoon, Anne (1976). Sounds travel too. Book 1 Book 1. London: Heinemann Educational. ISBN 978-0435014605.
12. Machanick, Sonia; Sassoon, Anne (1976). Sounds travel too. Book 2 Book 2. London: Heinemann Educational. ISBN 978-0435014612.
13. Machanick, Sonia; Sassoon, Anne (1969). Sounds travel too. Book 3 Book 3. Johannesburg: Meditor.
14. Machanick, Sonia; Sassoon, Anne (1969). Sounds travel too. Book 4 Book 4. Johannesburg: Meditor.
15. Machanick, S (1974). «The management of a child with a learning disability». South African Medical Journal. 48 (17): 753–756. ISSN 0256-9574.
16. Machanick, S (1973). «Learning disabilities in childhood - some guidelines and cautions». South African Medical Journal. 47 (25): 1123–1125. ISSN 0256-9574.
17. «Congresses and Meetings». South African Medical Journal. 61 (5): 172. 1982. ISSN 0256-9574.
18. «People and Events». South African Medical Journal. 61 (5): 172. 1982. ISSN 0256-9574.
19. Machanick, Sonia (1977). I'll make me a world. Johannesburg, South Africa: Meditor. ISBN 978-0620019491.
20. Machanick, Sonia (1976). Where can I go?: Cape Town. Johannesburg: Meditor. ISBN 978-0620019477.
21. Machanick, Sonia (1976). Waarheen kan ek gaan? Kaapstad. Johannesburg: Pioneer Press.
22. Machanick, Sonia; Waddingham, Susan (1975). Tom kan lees. Boek 2 Boek 2. Johannesburg: Meditor.
23. Dubovsky, H; Wainer, B; Feldman, M.B (1978). «Johannes Arnoldus van Beukering; Maurice David Gelfand; Sonia Machanick: in». South African Medical Journal. 53 (14): 563–564. ISSN 0038-2469.