From Wikipedia, the free encyclopedia
Սկանդինավյան լեզուներ, հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի գերմանական լեզվախմբի հյուսիսային ենթախումբը, որի մեջ մտնում են դանիերենը, շվեդերենը, նորվեգերենը, իսլանդերենը և ֆարերերենը։ Շվեդերենը, դանիերենը և նորվեգերենը շատ մոտ են միմյանց, դա պայմանավորված է նրանց սերտ ազգակցությամբ, ինչպես նաև ավելի ուշ ժամանակաշրջանում նրանց պատմական սերտ շփումով ու փոխազդեցությամբ։ Կղզիներում խոսվող սկանդինավյան լեզուներ՝ իսլանդերենը և ֆարերերենը, դուրս են մնացել պատմական ընդհանուր զարգացումից և աչքի են ընկնում բազմաթիվ յուրահատկություններով, առաջին հերթին բառապաշարի և քերականական կառուցվածքի արխաիկությամբ։ Սկանդինավյան լեզուները ունեն մի շարք ընդհանուր հնչյունական և քերականական առանձնահատկություններ, որոնցով տարբերվում են մյուս գերմանական լեզուներից։ Հնչյունական առանձնահատկություններից են՝ բառասկզբի j-ի անկումը, բարձրացող երկբարբառների առաջացումը, բաղաձայնների առնմանման բազմաթիվ դեպքեր։ Ձևաբանական կարևոր առանձնահատկություններն են s, st-ով կազմված անդրադարձ-կրավորական բայաձևերը, վերջադիր որոշիչ հոդը։ Սկանդինավյան բարբառների տարածման հնագույն շրջանը սահմանափակվում է Սկանդինավյան թերակղզու հրվանդանի մասով և մոտակա կղզիներով։ Սկզբնապես աննշան բարբառային տարբերություններն ուժեղանում են 5—6-րդ դարերում՝ կապված սկանդինավյան ցեղերի տարածման հետ՝ մի կողմից դեպի հյուսիսային Սկանդինավիա, մյուս կողմից՝ դեպի Յուտլանդիա և հարևան կղզիները։ Արևմտասկանդինավյան բարբառների հիման վրա ձևավորվում է նորվեգերենը, արլսկանդինավյան բարբառների հիման վրա՝ շվեդերենը, և դանիերենը։ 9—10-րդ դարերում տեղի է ունենում Իսլանդիայի և Ֆարերյան կղզիների գաղութացումը նորվեգական գաղութարարների կողմից, որի հետևանքով կազմավորվում են իսլանդերենը և ֆարերերենը։ Առաջին գրավոր հուշարձանները, որոնց մեջ արտացոլումն են գտնում սկանդինավյան լեզուներ յուրահատկությունները, 8—11-րդ դարերում ռունագիր արձանագրություններն են (տես Ռուներ), որոնք գրված են, այսպես կոչված, կրտսեր ռունագրերով։ 12—13 դարերում Սկանդինավիայում տարածվել է լատինական գիրը և երևան են եկել առաջին հինսկանդինավյան ձեռագրերը (Ավագ էդդա, Կրտսեր էդդա, սագաներ ևն)։
 | |
|---|---|
| Տեսակ | լեզուների խումբ և լեզվաընտանիք |
| Ենթադաս | Գերմանական լեզուներ և Northwest Germanic? |
| Գրերի համակարգ | լատինական այբուբեն |
| IETF | gmq |
| ISO 639-5 | gmq |
 | |
| Սկանդինավյան լեզուների քարտեզ | |
 North Germanic languages Վիքիպահեստում | |
ռուս.՝ В е с се н Э*, Скандинавские языки, пер․ со швед․, М․, 1949; Стеблин-Каменский М․ И․, История скандинавских языков, М․, 1953․ Հ․ Ասմանգուլյան
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 436)։  |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սկանդինավյան լեզուներ» հոդվածին։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
