Սեմ Ուոթերստոն

Սեմուել Ատկինսոն Ուոթերստոն (անգլ.՝ Samuel Atkinson Waterston, նոյեմբերի 15, 1940(1940-11-15)^[1][2][3], Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ), ամերիկացի դերասան, պրոդյուսեր և ռեժիսոր։ 1985 թվականին եղել է «Օսկարի» հավակնորդ՝ որպես Ռոլանա Ժոֆֆեի «Մահվան դաշտեր» (1984) ֆիլմի «Լավագույն դերասան», «Ոսկե գլոբուս» և «Էմմի» մրցանակների դափնեկիր է^[7], Հոլիվուդյան փառքի ծառուղում ունի սեփական աստղ։ Հայտնիությունը ստացել է Ջեք Մակոյի դերի շնորհիվ, «Օրենք և կանոն» հեռուստասերիալում, որտեղ նա նկարահանվել է 1994 թվականից մինչև 2010 թվականը, և «Լուրեր» հեռուստասերիալում Չարլի Սկիննորայի դերում (2012–2014)։

Սեմ Ուոթերստոն
Ծնվել է	նոյեմբերի 15, 1940(1940-11-15)[1][2][3] (83 տարեկան)
Ծննդավայր	Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Կրթություն	Փարիզի համալսարան, Եյլի համալսարան և Բրուքս դպրոց
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	կինոռեժիսոր, կինոպրոդյուսեր, թատրոնի դերասան, կինոդերասան, հեռուստատեսային դերասան և հնչյունավորող
Ծնողներ	հայր՝ George Chychele Waterston?[4], մայր՝ Alice Tucker Atkinson?[4]
Ամուսին(ներ)	Lynn Louisa Woodruff?[5] և Barbara Rutledge Johns?[6]
Երեխա(ներ)	Քեթրին Ուոթերսթոն, Elisabeth Waterston?, James Waterston? և Graham Waterston?
Պարգևներ և մրցանակներ	և Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ
Անդամություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա

Երիտասարդություն

Ուոթերստոնը ծնվել է Քեմբրիջում՝ Մասաչուսեթս նահանգում, չորս եղբայրներից և քույրերից երորրդն է եղել։ Իր մայրը՝ Էլիս Թաքերը (ծննդյամբ Ատկինսոն), Մեյֆլաուեր նավի գաղութաբնակների հետնորդ է, դաշտանկարիչ է, իսկ իր հայրը՝ Ջորջ Չիչել Ուոթերստոնը, շոտլանդական Լիտ քաղաքից ԱՄՆ է եկել և օտար լեզուների ուսուցիչ է աշխատել, ինչպես նաև իմաստաբանությամբ է զբաղվել^[8][9]։ Ուոթերստոնը սովորել է Brooks School-ում, որը Հյուսիսային Անդովերում գիշերօթիկ դպրոց է, որտեղ դասվանդել է իր հայրը, և Groton School-ում՝ մասաչուսեթսյան Գրոնտում։ 1958 թվականին ընդունվել է Եյլի համալսարան և 1962 թվականին ավարտել է բակալավրի աստիճանով։ Ավելի ուշ՝ մի քանի ամսվա ընթացքում սովորել է Clinton Playhouse-ում։ Ուոթերստոնը հաճախել է նաև Փարիզյան համալսարանի և Ամերիկյան դերասանների սեմինարի։

Կարիերա

Ուոթերստոնը իր դերասանական գործունեությունը սկսել է որպես թատերական դերասան։ Օրինակ, նա խաղացել է Ջոզեֆ Պապպի «Մեծ աղմուկ ոչնչից» ներկայացումում՝ Բենեդիկտի դերում, և գլխավոր դեր «Համլետում»։ Ինչպես նաև Նյու Հեյվենում մասնակցել է «Long Wharf Theatre» և «Yale Repertory Theatre» ներկայացումներին^[10][11]։

Ուոթերստոնը կինոյում առաջին խաղը կատարել է 1965 թվականին՝ «The Plastic Dome of Norma Jean» ժապավենում, բայց առաջին նշանակալից դերը ստացել է «Fitzwilly» (1967) ֆիլմում։ 1973 թվականին նկարահանվել է «Ապակեպատ գազանանոց» հեռուստաֆիլմում՝ Տոմայի դերում, Թենեսի Ուիլյամսի համանուն պիեսի հիման վրա, Քեթրին Հեփբըրնի հետ միասին խաղացել է գլխավոր դերում։ Ջիմի դերում նկարահանվել է Մայքլ Մորիարտին, ով ավելի ուշ «Օրենք և կանոն» ֆիլմում փոխարինել է Ուոթերստոնին՝ շրջանային դատախազի գործադիր օգնականի դերում։ Նրա կատարած այլ դերերը․ «Վայրենիները» (1972) ժապավեն, «Մեծն Գեթսբին» (1974, երկու «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի է արժանացել), «Ճանապարհորդություն դեպի վախ» (1975), «Այծեղջյուր-1» (1978), «Դրախտի դարպասները», «Խաղ կլասի վրա» (երկուսն էլ 1980-ին)։

Նրա կինոկարիերայում նկատելի է դարձել Էնտոն Հարվի «Արծվի թևը» վեստեռնը՝ հնդկական սպիտակ ցուլի առաջնորդի դերում (1979), ինչպես նաև ամերիկյան ռեպորտյոր Սիդնեյ Շենբերգը՝ Ռոլանա Ժոֆֆեի «Մահվան դաշտեր» քաղաքական դրամայում (1984, արժանացել է «Օսկար», «Ոսկե գլոբուս» և BAFTA մրցանակների)։

1985 թվականին Ռոբերտ Պրեստոնի հետ նկարահանվել է «Finnegan Begin Again» ֆիլմում (1985)՝ «Լինքոլն» ֆիլմում մարմնավորելով գլխավոր դերը (1988 թվական)։ Խաղացել է Վուդի Ալլենի «Ինտերիեր», «Հաննան ու նրա քույրերը», «Սեպտեմբեր)» և այլ ֆիլմերում։ Նա ութ անգամ առաջադրվել է «Էմմի» մրցանակի (մեկ անգամ հաղթել է), յոթ անգամ առաջադրվել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի (մեկ անգամ հաղթել է), 11 անգամ «ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակի» (մեկ անգամ հաղթել է) և 2 անգամ «BAFTA» և «Սպուտնիկ» մրցանակի։

Բացի «Կարգ ու կանոն» ֆիլմից, նրա աշխատանքների մեջ կարելի է առանձնացնել դատախազ Ֆորեսթ Բեդֆորդի դերը, որի շնորհիվ 1993 թվականին արժանացել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի՝ «Դրամատիկական սերիալում լավագույն դերասան» անվանակարգում»։ 1994 թվականին նկարահանվել ԱՄՆ նախագահ Ուիլյամ Ֆոսթերի «Ներքին թշնամի» ֆիլմում։

Ուոթերստոնը նաև ընդգրկված էր Աբրահամ Լինքոլնի 200-ամյակի տոնակատարության հարցերով խորհրդատվական կոմիտեի կազմում։ «Քաղաքացիական պատերազմ», «Լինքոլն» ֆիլմերում մարմնավորել է Լինքոլնի դերը։

«Շաբաթ երեկոյան ուղիղ եթերում» սկետչում Ուոթերստոնը մարմնավորել է ինքն իրեն՝ հանդես գալով որպես «Old Glory Insurance» ընկերության մամուլի քարտուղար, որտեղ առաջարկվում էր տարեց մարդկանց պաշտպանություն ռոբոտների հարձակումից։

Ուոթերստոնը հնչյունավորել է բժիշկ Քափլանին՝ հոգեբույժ Բրայան Գրիֆինին՝ «Brian in Love եւ Road to Rhode Island» սերիալի դրվագներում։ Ուոթերստոնը նաև «NBC-ի» «Մեծ մրցավազք» վավերագրական ֆիլմում հեքիաթասաց էր։ «Lewis & Clark: the Journey of the Corps of Discovery» վավերագրական ֆիլմում Ուոթերսոնը խոսել է Թոմաս Ջեֆերսոնի անունից, ինչպես նաև խաղացել է նրա դերը «Թոմաս Ջեֆերսոն» վավերագրական ֆիլմում։ Նա նաև հայտնվել է «Ապագայի քրոնիկները» սերիալի առաջին դրվագում, որը կոչվում է կատարյալ փախուստ՝ մարմնավորելով այն մարդուն, ում մոտ կասկածում են Կորսակովի համախտանիշ։

Ուոթերստոնը 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ին Քեթրին Էրբեի հետ «օրենքը և կարգը» և «Քրիստոֆեր Մելոնին Օրենք և կարգից՝ հատուկ մարմին» հայտնվել է 5100-րդ «Jeopardy!» թողարկված խաղում։ Ուոթերստոնը զբաղեցրել է երկրորդ տեղը՝ Մելոնիից հետո՝ շահելով 25.000 դոլար, որը փոխանցել է «Refugees International» և «Oceana» բարեգործական կազմակերպություններին։

Ուոթերստոնը պարբերաբար հայտնվել է «TD Ameritrade-ի» գովազդում, որտեղ նա փոխարինել է «օրենք և կարգի» նախկին դերասան Սթիվեն Հիլին։ Մասնակցել է նաև «the Nation» ամսագրի գովազդի հրապարակմանը։

Ուոթերստոնի մասին նշել է «Քոլբերի զեկույցը», ասելով, որ «Սեմ Ուոթերստոնն ասում է բաներ, որոնց դուք երբեք չպետք է հավատաք վստահելի տոնով»։ Դերասանը հայտարարել է, որ ակնհայտորեն շատ համոզիչ է խոսում ֆիլմերից սխալ մեջբերումների մասին։

2008 թվականին Ուոթերստոնը «Համլետ» ներկայացման ժամանակ մարմնավորել է Պոլոնիուսին։ Նրա խաղը հիանալի գնահատականներ է ստացել մի քանի թերթերում, այդ թվում՝ «The New York Times»–ում^[12]։

2009 թ. փետրվարի 12-ին Ուոթերսոնը Նյու Յորքի Riverside եկեղեցում միացել է Ավրահամ Լինքոլնի երկամյա տոնակատարություններին, որը վարում էին Aaron Copland School–ը, Riverside Inspirational Choir–ը և NYC Labor Choir–ը^[13].

2010 թվականի հունվարի 7-ին Ուոթերստոնը 7040 Հոլիվուդյան փառքի ծառուղում արժանացել է Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղի։

«Օրենք և կարգ» ֆիլմում Ուոթերստոնը նկարահանվել է 16 սեզոններում։ Նրանից ավելի երկար սերիալում նկարահանվել է միայն Էպատա Մերկերսոնը։

2010 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Վաշինգտոնի Rally to Restore Sanity and/or Fear ցույցերի ժամանակ Ուոթերստոնը ընթերցել է Սթիվեն Քոլբերի «Are you sure» պոեմը։

2012–2014 թվականներին Ուոթերստոնը Ջեֆֆ Դենիելսոմի և Էմիլի Մորտիմերի հետ նկարահանվել է Ահարոն Սորկինի «Լուրեր» հեռուստասերիալում, որը ներկայացնում է կաբելային լրատվական ծառայության կյանքը^[14]։

Անձնական կյանք

1964–1975 թվականներին Ուոթերստոնը ամուսնացած է եղել իր առաջին կնոջ՝ Բարբարա Ռուտլեջ–Ջոնս Ուոթերստոնի հետ։ Նրանց որդին՝ Ջեյմսը, դարձել է դերասան («Մեռած պոետների հասարակություն» ֆիլմում եղել է Ջերարդ Փիթսի դերակատարը)։ Երկրորդ անգամ՝ 1976 թվականին, Սեմ Ուոթերսթոնը ամուսնացել է նախկին մոդել Լին Լուիզ Վուդրաֆի հետ^[15]։ Նրանք ունեն երեք երեխա՝ Քեթրինը և Էլիզաբեթը, ովքեր նույնպես դերասանուհիներ են, և որդին՝ Գրեմը^[16]։

Սեմը ակտիվորեն մասնակցում է մարդասիրական գործունեություններին, Ուոթերսթոնը մասնակցում է այնպիսի կազմակերպությունների աշխատանքին, ինչպիսիք են «Oceana»-ն, որտեղ տնօրենների խորհրդի անդամ է, «Refugees International»–ը, «Meals on Wheels»–ը, «United Way of America»–ն և Ամերիկայի եպիսկոպոսական դերասանների գիլդիան։ Ուոթերսթոնը Եպիսկոպոսական եկեղեցու հետևորդ է^[17], անգամ իրենց քարոզիչ Լինդոն Բ. Ջոնսոնի մասին նկարահանել է «Here Am I, Send Me» (1999) վավերագրական ֆիլմը։

Հանդիսանում է Unity08 շարժման ներկայացուցիչ, ով ԱՄՆ-ի 2008 թվականի նախագահական ընտրություններում անհաջող կերպով ընդդիմանում էր երկկուսակցական համակարգին^[18]։ Ուոթերսթոնը հայտնել է, որ ինքը դեմոկրատ է եղել, մինչև Լինդոն Ջոնսոնի «Դեյզի» նախընտրական հոլովակից հետո կուսակցությունից դուրս գալը»^[19]։ Ուոթերսթոնը նաև լիբերալիստական The Nation ամսագրի համար հայտնվել է հեռուստատեսային գովազդային հոլովակներում և տպագիր հրատարակություններում։

2002 թվականին New York Landmarks Conservancy հին շենքերի պահմպանման կազմակերպության կողմից Ուոթերսթոնը և իր գործընկեր Ջերի Օրբահը «Օրենքով և կարգով» ֆիլմի համար արժանացան «Կենդանի օրենտիրներ» մրցանակին։

Ֆիլմագրություն

Տարի		Հայերեն անվանում	Բնագիր անվանում	Դեր
1974	ֆ	«Մեծն Գեթսբին»	The Great Gatsby	Նիկ Քերրաուեյ
1975	ֆ	«Ճանապարհորդություն վախով»	Journey into Fear	պարոն Գրեմ
1978	ֆ	«Այծեղջուրը »մենակ է	Capricorn One	Պիտեր ՈՒլլիս
1978	ֆ	«Ինտերյերներ»	Interiors	Մայք
1979	ֆ	«Արծվի թև»	Eagle's Wing	«Սպիտակ ցուլ»
1979	հֆ	«Ընկերական կրակ »	Friendly Fire	Սի Դի Բրայան
1980	ֆ	«Դրախտի դարպասները»	Heaven's Gate	Ֆրենկ Կանտոն
1980	մհֆ	«Օպենհեմեր»	Oppenheimer	Ռոբերտ Օպռնգեյմեր
1984	ֆ	«Մահվան դաշտը»	The Killing Fields	Սիդնեյ Շենբերգտ
1985	ֆ	«Զգուշացում»	Warning Sign	Սել Մորզ
1986	ֆ	«Հաննան և նրա քույրերը»	Hannah and Her Sisters	Դևիդ
1986	ֆ	«Միայն ընկերների միջև»	Just Between Friends	Գարրի Քրենդալլ
1987	ֆ	«Սեպտեմբեր»	September	Պիտեր
1989	ֆ	«Բարի գալուստ տուն»	Welcome Home	Վուդի
1989	ֆ	«Հանցագործություններ և հանցանքներ»	Crimes and Misdemeanors	Բեն
1990	ֆ	«Բանավեճ»	Mindwalk	Ջեկ Էդվարդս
1991	ֆ	«Մարդը լուսնի վրա»	The Man in the Moon	Մետտյու Տրանտ
1991—1993	ս	«Ես կթռչեմ»	I’ll Fly Away	Ֆորրեստ Բետֆորդ
1993	ֆ	«Հողի գերիները»	A Captive in the Land	Ռոյս
1994	հֆ	«Դևիդի մայրը»	David's Mother	Ջոն Նիլյս
1994	ֆ	«Մարդասպան մայրը»	Serial Mom	Յուդժին Սատֆին
1994—2010	ս	«Օրենք և կարգ»	Law & Order	Ջեկ Մակկոն
1995	ֆ	«Օգոստոս Քինգի ճանապարհորդությունը»	The Journey of August King	Մումի Ռայթ
1997	ֆ	«Ստվերային դավադրություն»	Shadow Conspiracy	նախագահ
1997—1999	ս	«Սպանությունների բաժին»	Homicide: Life on the Street	Ջեկ Մակկոն
2000	մս	«Գրիֆիններ»	Family Guy	Դոկտոր Կապլան
2000—2018	ս	«Օրենք եւ կարգ։ հատուկ կորպուս»	Law & Order: Special Victims Unit	Ջեկ Մակկոն
2002	հֆ	«Մեթյու Շեպարդի Պատմությունը»	The Matthew Shepard Story	Դենիս Շեպարդ
2003	ֆ	«Ամուսնալուծություն»	Le Divorce	Չեստեր Ուոկկեր
2005	ս	«Օրենքը և կարգը․ երդվյալ ատենակալների դատարանը»	Law & Order: Trial by Jury	Ջեկ Մակկոն
2007	ս	«Ապագայի քրոնիկները»	Masters of Science Fiction	Հավելմեն
2012—2014	ս	«Լուրեր»	The Newsroom	Չարլի Սկիններ
2013	ս	«Ջո»	Jo	Դեվիդ Զիֆկին
2015	ֆ	«Անեստեզիա»	Anesthesia	պրոֆեսոր Ուոլտեր Զարրոու
2015	ս	«Գրեյսը և Ֆրենկին»	Grace and Frankie	Սոլ Բերգսթայն
2016	ֆ	«Վտանգավոր խաղ Սլոուն»	Miss Sloane	Ջորջ Դյուպոն
2017	ս	«Մոռացված Աստծո կողմից»	Godless	Ջոն Կուկ
2018	ֆ	«Ըստ սեռի»	On the Basis of Sex	Էրվին Գրիսվոլդ

Մրցանակներ և անվանակարգեր

Մրցանակ	Արարողության տարին	Անվանակարգ	Ֆիլմ	Արդյունք
«Օսկար»	1985	Օսկար լավագույն դերասանի համար	«Մահվան դաշտը»	Անվանակարգ
BAFTA	1981	Հեռուստատեսությունում տղամարդու լավագույն դերի համար	«Օպենհայմեր»	Անվանակարգ
	1985	Տղամարդու լավագույն դեր	«Մահվան դաշտը»	Անվանակարգ
«Թոնի»	1994	Տղամարդու լավագույն դերը ներկայացման մեջ	«Էյբ Լինկոլյն Իլլինոյսում»	Անվանակարգ
«Ոսկե գլոբուս»	1975	Լավագույն դերասանական դեբյուտը տղամարդկանց դերում	«Մեծ Գեթսբի»	Անվանակարգ
		երկրորդ պլանի տղամարդու լավագույն դերի համար		Անվանակարգ
	1983	Տղամարդու լավագույն դերը մինի-սերիալում կամ հեռուստաֆիլմում	«Օպենհայմեր»	Անվանակարգ
	1985	Տղամարդու լավագույն դերը՝ դրամայում	«Մահվան դաշտը»	Անվանակարգ
	1992	Հեռուստասերիալում տղամարդու լավագույն դերը	«Ես կթռչեմ»	Անվանակարգ
	1993			Հաղթանակ
	1995		«Օրենք և կարգ»	Անվանակարգ
«Էմմի»	1974	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանը դրամայում	«Ապակե գազանանոց»	Անվանակարգ
	1992	Լավագույն դերասան դրամատիկական սերիալում	«Ես կթռչեմ »	Անվանակարգ
	1993			Անվանակարգ
	1994	Տղամարդու լավագույն դերը մինի-սերիալում կամ հեռուստաֆիլմում	«I'll Fly Away: Then and Now»	Անվանակարգ
	1996	Լավագույն տեղեկատվական սերիալ	«Կորցրած քաղաքակրթությունը»	Հաղթանակ
	1997	Լավագույն դերասան դրամատիկական սերիալում	«Օրենք և կարգ»	Անվանակարգ
	1999			Անվանակարգ
	2000			Անվանակարգ
ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակ	1995	Լավագույն դերասանական կազմը դրամատիկական սերիալում	«Օրենք և կարգ»	Անվանակարգ
	1996			Անվանակարգ
	1997			Անվանակարգ
	1998	Տղամարդու լավագույն դերը դրամատիկական սերիալում		Անվանակարգ
		Լավագույն դերասանական կազմը դրամատիկական սերիալում		Անվանակարգ
	1999	Տղամարդու լավագույն դերը դրամատիկական սերիալում		Հաղթանակ
		Լավագույն դերասանական կազմը Դրամատիկ սերիալում		Անվանակարգ
	2000	Լավագույն դերասանական կազմը դրամատիկական սերիալ		Номинация
	2001			Անվանակարգ
	2002			Անվանակարգ
	2004			Անվանակարգ
«Արբանյակ»	1998	Լավագույն դերասան դրամատիկական սերիալում	«Օրենք և կարգ»	Անվանակարգ
	2000			Անվանակարգ

Ծանոթագրություններ

1. Internet Broadway Database — 2000.
2. filmportal.de — 2005.
3. GeneaStar
4. Pas L. v. Genealogics — 2003.
5. Current Biography — 1940. — ISSN 0011-3344
6. Notable Names Database — 2002.
7. Awards for Sam Waterston — IMDb
8. Ancestry of Sam Waterston
9. «Sam Waterston Biography — Biography.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
10. Playbill.com, «Sam Waterston Travesties Opens at Long Wharf Theatre May 11,» Արխիվացված 2012-10-17 Wayback Machine
11. Celia Wren, "When Chekov had a Bad Dream, New York Times
12. «Public Theater — Shakespeare in the Park». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
13. «Theriversdechurchny.org». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
14. Dave Itzkoff, «HBO Picks Up Aaron Sorkin Series About Cable TV News», New York Times
15. «Sam Waterston Trivia and Quotes on TV.com». CBS Interactive Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 21-ին.
16. SMITH, DINITIA (2004 թ․ հուլիսի 15). «Father and Daughter, in Life and in Shakespeare - NYTimes.com». The New York Times Company. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 21-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=200 (օգնություն)
17. The General Theological Seminary of the Episcopal Church
18. Unity08.org: «Actor Sam Waterston Calls on Americans to Join Growing 2008 Political Movement, Unity08». Retrieved 2008-01-04.
19. The Real McCoy — Newsweek

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սեմ Ուոթերստոն» հոդվածին։