Պար

Պար, արվեստի ձև, որն արտահայտվում է մարմնի ռիթմիկ շարժումների միջոցով։ Պարն անբաժան է երաժշտությունից և կատարվում է վերջինիս ուղեկցությամբ։ Պարային ռիթմիկ շարժումները սովորաբար որոշակի դասավորություն են ունենում՝ ստեղծելով կոմպոզիցիա։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Պար (այլ կիրառումներ)

Մրցութային պար

Լեհական ժողովրդական պար

Իuպանական ֆլամենկո

Սթրիփթիզ պարուհի

Տանգո

Ակրոբատիկ պար

Վիեննական վալս

Կառնավալային սամբա

Հնդիկ պարուհի

Բալետի պարուհի

Ընդհանուր տեղեկություններ

Ամենայն հավանականությամբ՝ պարն արվեստներից հնագույնն է, արտահայտում է ամենավաղնջական ժամանակներում մարդու հոգում ծնունդ առած պահանջմունքը՝ մյուս մարդկանց հաղորդելու իր ցնծությունը, վիշտը և հոգին համակած այլ հույզեր՝ իր մարմնի շարժումների միջոցով։ Նախնադարյան մարդու կյանքի գրեթե բոլոր իրադարձությունները - ծնունդը, մահը, կռիվը, նոր առաջնորդի ընտրությունը, հիվանդի ապաքինումը և այլն - ուղեկցվել են պարով։ Դրանով են արտահայտվել անձրևի, արևի լույսի, բերքառատության, պաշտպանության, ներման համար խնդրանք-աղաչանք-պաղատանքները։

Պարի գլխավոր բնութագրական հատկանիշներն են՝ 1. ռիթմը, 2. պարի «գծապատկերը»՝ պարային կոմպոզիցիայում շարժումների համադրումը, 3. դինամիկան՝ շարժումների թափի ու լարվածության փոփոխությունների հերթագայումը^[1], 4. տեխնիկան։ Պարի արտահայտչականության տեսակետից կարևոր դեր է վերապահված նաև դիմախաղին, ձեռքերի, մատների ժեստերին, և, իհարկե, տարազին։ Կարևորվում է հատկապես կատարման տեխնիկան՝ մարմնին տիրապետելու աստիճանը և հիմնական պարաքայլերի ու դիրքերի կատարման վարպետությունը։ ^[1].

Պարի բնորոշումը մեծապես կախված է պատմական ու մշակութային ենթատեքստերից։ Այսպես. Հևլոք Էլլիսը պարը բնութագրում է իբրև սեռական խթանի (սեքսուալ իմպուլսի) վիրտուոզ զարգացում^[2]:.

Ամերիկացի պարուսույց Մարթա Գրեհեմը պարը բնորոշել է որպես մարմնի շարժումների միջոցով հոգեկան խոր ապրումների, հույզերի, զգացմունքների ու զգացումների անկեղծ, անմիջական, ազատ արտահայտում։ Մարդաբան Ջոն Կեալինոհոմոկուն տվել է հետևյալ բնորոշումը. «պարը էքսպրեսիայի արտահայտման թռուցիկ, անցողիկ եղանակ է, որ իրականացվում է մարմնի շարժումների միջոցով»^[3]:.

Ժյուլի Շառլոտա վան Կեմպը, ի մի բերելով պարի զանազան բնորոշումներ, տվել է հետևյալ ձևակերպումը.^[4] պարը մարդկային շարժում է, որը ձև է ստացել, այսինքն՝ կատարվում է որոշակի ոճով կամ որոշակի կարծրատիպով (շաբլոնով), ունի այնպիսի հատկանիշներ, ինչպիսիք են նրբագեղությունը, վեհաշուքությունը, գեղեցկությունը, ուղեկցվում է երաժշտությամբ կամ ռիթմիկ այլ հնչյուններով, հետապնդում է ինչ-որ բան պատմելու, հաղորդելու, հույզեր, թեմաներ, գաղափարներ արտահայտելու նպատակ, որին կարող են նպաստել մնջախաղը, տարազը, բեմահարդարանքը, բեմական լուսավորությունը ի այլն։

Պարը գոյություն է ունեցել և գոյություն ունի մարդկային բոլոր հասարակությունների մշակութային ավանդույթներում։ Մարդկության պատմության երկար ու ձիգ ընթացքում պարը անընդհատ փոփոխվել է՝ արտացոլելով մշակութային զարգացումը։

Գոյություն ունեն պարի ձևերի, ոճերի, տեսակների, ժանրերի հսկայական քանակությամբ դրսևորումներ։ Այն կիրառվում է որպես ինքնարտահայտման, հասարակական հաղորդակցման, կրոնական ծիսակատարութունների իրականացման, մարզական մրցակցության, ցուցադրական ելույթների՝ արվեստով կատարվող ձև։ Պարի դրսևորումներ նկատվում են նաև կենդանական աշխարհում; Օրինակ՝ որոշ թռչնատեսակներ զուգավորման շրջանում երգերը զուգորդում են պարերով։ ^[5].

Պարային ժանրեր և ուղղություններ

Բալետ

• Դասական
• Ռոմանտիկ
• Ժամանակակից

Լատինաամերիկյան պարեր

• Պասադոբլ
• Սամբա
• Ռումբա
• Չա-չա-չա
• Ջայվ

Հասթլ

• Հասթլ

Ժամանակակից պարեր

• Քոնթեմփորարի
• Կոնտակտային իմպրովիզացիա
• Բուտո
• Ազատ պար
• Մոդեռն պար
• Ջազզ

• 
• 
• 

Փողոցային պար

• Հիփ-հոփ
• Հաուս
• Քրամփ
• Բրեյք դանս
• Լոքինգ
• Փոփինգ
• Դանսհոլլ
• Դաբստեփ

Տես նաև

• Արվեստ
• Արվեստներ
• Խորեոգրաֆիա

Գրականություն

• The Dance: Its Place in Art and Life by Troy Kinney and Margaret West Kinney
• Abra, Allison. "Going to the palais: a social and cultural history of dancing and dance halls in Britain, 1918–1960." Contemporary British History (Sep 2016) 30#3 pp 432–433.
• Blogg, Martin. Dance and the Christian Faith: A Form of Knowing, The Lutterworth Press (2011), 9780718892494
• Carter, A. (1998) The Routledge Dance Studies Reader. Routledge. 0-415-16447-8.
• Cohen, S, J. (1992) Dance As a Theatre Art: Source Readings in Dance History from 1581 to the Present. Princeton Book Co. 0-87127-173-7.
• Daly, A. (2002) Critical Gestures: Writings on Dance and Culture. Wesleyan University Press. 0-8195-6566-0.
• Miller, James, L. (1986) Measures of Wisdom: The Cosmic Dance in Classical and Christian Antiquity, University of Toronto Press. 0-8020-2553-6.
• Marcelle Michel, Isabelle Ginot - La danse au XXe siècle. París, Larousse, 1995 (ISBN 2-04-019984-5).
• Amelie Soyka - Tanzen und tanzen und nichts als tanzen. Tänzerinnen der Moderne von Josephine Baker bis Mary Wigman. AvivA, Berlín, 2004. ISBN 3-932338-22-7.
• Bégin, Carmelle, et Pierre Crépeau. Danseries: portrait de notre culture [i.e., de danse et de la musique à se faire danser au Canada dans sa diversité ethnique selon les diverses origines mondiales]. Hull, Qué.: Musée canadien des civilisations, 1989. 0-660-90288-5
• Roland Huesca, Danse, art et modernité : au mépris des usages. Paris, PUF, Lignes d'art, 2012
• Louis de Cahusac, La Danse ancienne et moderne. La Haye, Jean Neaulme, 1754. Réimpression Paris, Centre national de la danse, 2004 978-2-84321-064-8.
• Jean-Georges Noverre, Lettres sur la danse et sur les ballets. Lyon, Aimé Delaroche, 1760. Nombreuses rééditions.
• Carlo Blasis, Manuel complet de la danse. Paris, Roret, 1830. Réimpression Paris, Léonce Laget, 1980 978-2-85204-082-3.
• Cellarius, La danse des salons. Paris, l'auteur, 1849. Réédition Grenoble, Jérôme Millon, 1993 {{ISBN|2-905614-96
• G. Desrat, Dictionnaire de la danse historique, théorique, pratique et bibliographique. Paris, May et Motteroz, 1895. Réimpression Genève, Slatkine, 1980.
• Gaston Vuillier, La danse. Paris, Hachette, 1898.
• Raoul Charbonnel, La danse. Comment on dansait, comment on danse. Paris, Garnier, 1900.
• Curt Sachs, Histoire de la danse. Paris, Gallimard, 1938.
• Léandre Vaillat, Histoire de la danse. Paris, Plon, 1942.
• Serge Lifar, Traité de danse académique. Paris, Bordas, 1952.
• Georges Arout, La Danse contemporaine. Paris, F. Nathan, 1955.
• Jean-Michel Guilcher, La contredanse et les renouvellements de la danse française. Paris, Mouton, 1969. Réédition Paris, Centre national de la danse, 2003 2-8702-7986-8.
• Jacques Baril, La danse moderne, d'Isadora Duncan à Twyla Tharp. Paris, Vigot, 1977 2-7114-0716-0.
• Paul Bourcier, Histoire de la danse en Occident. Paris, Seuil, 1978 2-0200-4911-2.
• Pierre Legendre, La passion d'être un autre : étude pour la danse. Paris, Seuil, 1978 2-0200-4897-3.
• John Franklin Koenig, La danse contemporaine. Paris, Fayard, 1980 2-2130-0699-7.
• Simonne Voyer, La Danse traditionnelle dans l'Est du Canada: Quadrilles et cotillons, coll. Ethnologie de l'Amérique française. Québec, QC.: Presses de l'Université Laval, 1986. 509 p. N.B.: Ill. et avec des notations musicales et chorégraphiques. 2-7637-7001-0
• Dominique Jamet et Jean-Michel Guy, Les publics de la danse, Ministère de la Culture, Paris, La Documentation française, 1991
• Marie-Françoise Christout, Le ballet occidental. Naissance et métamorphoses. Կաղապար:S2-. Paris, Desjonquères, 1995 2-9042-2787-3.
• Théophile Gautier, Écrits sur la danse. Arles, Actes Sud, 1995 2-7427-0232-6.
• Marcelle Michel, Isabelle Ginot, La danse au Կաղապար:S-. Paris, Larousse, 1995 2-0401-9984-5.
• Philippe Le Moal (dir.), Dictionnaire de la danse. Paris, Larousse, 1999 2-0351-1318-0.
• Laurence Louppe, Poétique de la danse contemporaine. Bruxelles, Contredanse, 1997 2-9301-4602-8.
• Dominique Frétard, La danse contemporaine : danse et non danse. Paris, Cercle d'art, 2004 2-7022-0747-2.
• Nicoeta Popa Blanariu, Quand le geste rompt le silence. La danse et les paradigmes de la communication (en roumain: "Când gestul rupe tãcerea. Dansul si paradigmele comunicãrii"), Iassy, Roumanie, Éditions Fides, collection "Litteratus" (13), 2008, 396 p. 978-9-7389-3021-6.

Ծանոթագրություններ

1. «ТАНЕЦ». Энциклопедия Кольера.
2. Havelock Ellis. The Art of Dancing // The Dance of Life. — Houghton Mifflin Company, 1923.
3. John Blacking, Joann W. Kealiinohomoku. The Performing arts: music and dance. — Walter de Gruyter, 1979. — P. 21. — 344 p. — ISBN 9027978700, 9789027978707
4. Julie Charlotte Van Camp (1981). «Philosophical problems of dance criticism». PhD dissertation. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
5. Биологи: самцы птиц-лирохвостов танцуют в такт брачным песням — Газета. Ru | Новости

Արտաքին հղումներ

• Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Dance» . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.
• Historic illustrations of dancing from 3300 B.C. to 1911 A.D. from Project Gutenberg
• United States National Museum of Dance and Hall of Fame
• Fédération française de danse
• Site d'information sur les danses
• Confédération Nationale de Danse
• «О смысле танца» Статья М. Волошина
• «Ритуальный танец и миф» Л. П. Морина
• Петровский Л. Правила для благородных общественных танцев, изданные учителем танцеванья при Слободско-украинской гимназии Людовиком Петровским. — Харьков: Тип. университета, 1825. — 145 с. Արխիվացված 2018-10-18 Wayback Machine
• Видео-энциклопедия парных танцев Արխիվացված 2015-09-26 Wayback Machine

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «պար» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։