![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Countries_implicated_in_the_Panama_Papers.svg/langhy-640px-Countries_implicated_in_the_Panama_Papers.svg.png&w=640&q=50)
Պանամայի փաստաթղթեր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Պանամայի փաստաթղթերը (իսպ.՝ Papeles de Panamá ) 11,5 միլիոն արտահոսած փաստաթղթեր են (կամ 2,6 տերաբայթ տվյալներ), որոնք հրապարակվել են 2016 թվականի ապրիլի 3-ից։ Փաստաթղթերը մանրամասնում են ավելի քան 214,488 օֆշորային կազմակերպությունների ֆինանսական և իրավաբան-հաճախորդների մասին տեղեկությունները[1][2][3][4][5][6]։ Փաստաթղթերը, որոնց մի մասը թվագրվում է 1970-ականներին[7], ստեղծվել և վերցվել են Պանամայի նախկին օֆշորային իրավաբանական գրասենյակից և կորպորատիվ ծառայություններ մատուցող «Mossack Fonseca»-ից[8][9], և համանման արտահոսքերով հավաքվել են որոնելի տվյալների բազայում[10]։
![Խմբագրել Wikidata](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/8px-Arbcom_ru_editing.svg.png)
Երկիր | Պանամա ![]() | |
---|---|---|
Հիմնական թեմա | շել ընկերություն, հարկային օրենսդրությունը չպահպանելը ![]() | |
Թողարկման ամսաթիվ | 3 Ապրիլի 2016 ![]() | |
Մասնակից | Mossack Fonseca, Ջոն Դոե ![]() | |
Հայտնաբերման ամսաթիվ | 2015 ![]() | |
Պաշտոնական կայք | link ![]() |
Փաստաթղթերը պարունակում են անձնական ֆինանսական տեղեկատվություն հարուստ անհատների և պետական պաշտոնյաների մասին, որոնք նախկինում գաղտնի են եղել[11]։ Այս փաստաթղթերի հրապարակումը հնարավորություն տվեց քրեական հետապնդում հաստատել Յան Մարսալեկի նկատմամբ, որը դեռևս հետաքրքրում է եվրոպական մի շարք կառավարությունների՝ ռուսական հետախուզության[12] և միջազգային ֆինանսական խարդախ Հարալդ Յոահիմ ֆոն դեր Գոլցի հետ բացահայտված կապերի պատճառով[13]։ Թեև օֆշորային բիզնես կազմակերպությունները օրինական են, լրագրողները պարզել են, որ «Mossack Fonseca»-ի որոշ կորպորացիաներ օգտագործվել են անօրինական նպատակներով, այդ թվում՝ խարդախության, հարկերից խուսափելու և միջազգային պատժամիջոցներից խուսափելու համար[14]։
«Ջոն Դո»-ն՝ ազդարարը, ով «Süddeutsche Zeitung (SZ)» թերթից գաղտնազերծել է գերմանացի լրագրող Բաստիան Օբերմայերին[15][16] անանուն է մնում նույնիսկ այն լրագրողների համար, ովքեր աշխատել են հետաքննության վրա։ «Իմ կյանքին վտանգ է սպառնում»,- գրում էր նրանց ազդարարը[17]։ 2016 թվականի մայիսի 6-ի փաստաթղթում Դոուն նշել է եկամուտների անհավասարությունը որպես գործողության պատճառ և ասել է, որ փաստաթղթերը արտահոսել են «ուղղակի այն պատճառով, որ ես բավականաչափ հասկացել եմ դրանց բովանդակությունը, որպեսզի հասկանամ նրանց նկարագրած անարդարությունների մասշտաբը»[18][19]։ Դոուն երբեք չի աշխատել որևէ կառավարության կամ հետախուզական գործակալության համար և պատրաստակամություն է հայտնել օգնել դատախազներին, եթե նրան անձեռնմխելիություն տրվի քրեական հետապնդումից[19]։ Այն բանից հետո, երբ SZ-ն ստուգեց, որ հայտարարությունը իրականում ծագել է Պանամական փաստաթղթերի աղբյուրից, Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումը (ICIJ) հրապարակեց ամբողջական փաստաթուղթն իր կայքում[20][21]։
«SZ»-ն օգնություն է խնդրել «ICIJ»-ից՝ ներգրավված տվյալների քանակի պատճառով։ 80 երկրների 107 մեդիա կազմակերպությունների լրագրողները վերլուծել են փաստաբանական գրասենյակի գործունեությունը մանրամասնող փաստաթղթեր[7]։ Ավելի քան մեկ տարվա վերլուծությունից հետո առաջին լուրերը հրապարակվեցին 2016 թվականի ապրիլի 3-ին, 150 փաստաթղթերի հետ միասին[22]։ Ծրագիրը կարևոր իրադարձություն է տվյալների լրագրության ծրագրային գործիքների օգտագործման և բջջային համագործակցության մեջ։
Փաստաթղթերը կոչվել են Պանամական փաստաթղթեր, քանի որ արտահոսքը տեղի է ունեցել համանուն երկրից, սակայն Պանամայի կառավարությունը խիստ առարկություն է հայտնել անվանման դեմ՝ մտավախություն ունենալով, որ այն կվատթարացնի կառավարության և երկրի իմիջն ամբողջ աշխարհում, ինչպես արեցին Պանամայում և այլուր այլ կազմակերպություններ[23]։ Այս պատմությունը լուսաբանող որոշ լրատվամիջոցներ օգտագործել են «Mossack Fonseca papers» անվանումը[24]։
2020 թվականի հոկտեմբերին Գերմանիայի իշխանությունները ձերբակալության միջազգային օրդեր են տվել փաստաբանական ընկերության երկու հիմնադիրների համար, որոնք հիմք են հանդիսացել Պանամական փաստաթղթերի կողմից բացահայտված հարկերից խուսափելու սկանդալի հիմքում։ Քյոլնի դատախազները որոնում են գերմանացի Յուրգեն Մոսակին և պանամացի Ռամոն Ֆոնսեկային՝ հարկերից խուսափելու և հանցավոր կազմակերպություն ստեղծելու մեղադրանքով[25]։
2024 թվականի ապրիլին «Mossack Fonseca»-ի 27 նախկին աշխատակիցներ, ներառյալ երկու հիմնադիրները, դատարանի առաջ կանգնեցին Պանամա Սիթիում փողերի լվացման մեղադրանքով[26][27][28]։