Ուրանի արբանյակներ

Ուրանի արբանյակներ, Ուրան մոլորակի բնական արբանյակներ։ Հայտնի են 28 արբանյակներ։ Դրանցից բոլորը ստացել են իրենց անունները Ուիլյամ Շեքսպիրի և Ալեքսանդր Փոփի ստեղծագործությունների հերոսների անուններից։ Առաջին երկու արբանյակը - Տիտանիան և Օբերոնը հայտնաբերել է 1787 թվականին Ուիլիամ Հերշելը։ Եվս երկու գնդաձև արբանյակները (Արիելը և Ումբրիելը) հայտնաբերվեցին 1851 թվականին Ուիլիամ Լասսելի կողմից. 1948 թվականին Ջերարդ Կոյպերը հայտնաբերեց Միրանդան։ Մնացած արբանյակները հայտնաբերվել են 1985 թվականից հետո, «Վոյաջեր-2» առաքելության ընթացքում, կամ կատարելագործված աստղադիտակների միջոցով։

Ուրանի վեց ամենահայտնի արբանյակների համեմատական չափերը։
Ձախից աջ՝ Պակ, Միրանդա, Արիել, Ումբրիել, Տիտանիա և Օբերոն

Անվանումներ

Յուրահատկությունները և խմբեր

Ուրանի արբանյակները կարելի է բաժանել երեք խմբերի՝ տասներեք ներքին արբանյակներ, հինգ խոշոր և ինը անկանոն արբանյակներ։

Ներքին արբանյակներ

Ուրանի արբանյակների և օղակների համակարգը

Տե՛ս նաև՝ Ուրանի օղակներ

2008 թվականի տվյալներով, Ուրանը ունի 13 ներքին արբանյակ։ Ներքին արբանյակները, մոթ մարմիններ են, որոնք ունեն Որանի օղակներին նման բնութագրեր և ծագում։ Նրանց ուղեծրերը ընկած են Միրանդայի ուղեծրից ներս։ Բոլոր ներքին արբանյակները խստորեն կապված են օղակների հետ, որոնք ենթադրաբար առաջացել են մեկ կամ մի քանի արբանյակների քայքայումից։ Երկու ամենամոտ արբանյակները (Կորդելիա և Օֆելիա) ծառայում են ε օղակի համար որպես «հովիվներ», իսկ ամենամեծ ներքին արբանյակը՝ Մաբը, հավանաբար, հանդիսանում է ամենահեռավոր μ օղակի սնողը։

Խոշոր արբանյակներ

Հինգ մեծ արբանյակները բավականին մեծ զանգված ունեն, որպեսզի հիդրոստատիկ հավասարակշռությունը նրանց տա գնդի ձև։ Նրանցից չորսի վրա նկատվել են ներքին և արտաքին ակտիվության նշաններ, այնպիսիք, ինչպիսին են ձորերի ձևավորումը և ենթադրվող հրաբխային գործունեություն մակերևույթի վրա։ Հինգից ամենամեծը՝ Տիտանիան, 1578 կմ շառավղով հանդիսանում է Արեգակնային համակարգի մեծությամբ ութերորդ արբանյակը։ Այն 20 անգամ փոքր է Երկրի Լուսինից։
Ուրանի արբանյակների համակարգը ամենաթեթևն է հսկա մոլորակների միջև, Ուրանի բոլոր հինգ մեծագույն արբանյակների քաշը չի կազմում նույնիսկ Տրիտոնի քաշի կեսը, որը յոթերորդն է Արեգակնային համակարգի արբանյակների շարքում (Տրիտոնի զանգվածը կազմում է մոտ 2.14 x 10²² կգ, իսկ Ուրանի արբանյակների հավաքական զանգվածը կազմում է մոտ 1 x 10²² կգ)։

Անկանոն արբանյակներ

Ուրանի անկանոն արբանյակները ունեն էլիպտիկ և խստ թեքված ուղեծրեր (մեծամասնությունը ռետրոգրադ են) մոլորակից մեծ հեռավորությամբ։

Ուրանի արբանյակների տվյալներ

Հաջորդականությունը ըստ մոլորակից հեռավորության է, խոշորները նշված են մուգ գույնով, ? նշանը ցույց է տալիս թվի մոտավոր լինելը։

Ուրանի արբանյակների տվյալները

Համարը	Անվանումը		Միջին տրամագիծը (կմ)	Զանգվածը (կգ)	Մեծ կիսաառանցքը (103 կմ)	Պտտ. պարբ. (օր)	Թեքումը	Հայտն. տարեթիվ	Լուսանկարը
1	Ուրան VI	Կորդելիա	42 ± 6	5.0 x 1016?	49,751	0.335034	0,08479°	1986
2	Ուրան VII	Օֆելիա	46 ± 8	5.1 x 1016?	53,764	0.376400	0,1036°	1986
3	Ուրան VIII	Բիանկա	54 ± 4	9.2 x 1016?	59,165	0.434579	0,193°	1986
4	Ուրան IX	Կրեսսիդա	82 ± 4	3.4 x 1017?	61,766	0.463570	0,006°	1986
5	Ուրան X	Դեզդեմոնա	68 ± 8	2.3 x 1017?	62,658	0.473650	0,11125°	1986
6	Ուրան XI	Ջուլիետ	106 ± 8	8.2 x 1017?	64,360	0.493065	0,065°	1986
7	Ուրան XII	Պորցիա	140 ± 8	1.7 x 1018?	66,097	0.513196	0,059°	1986
8	Ուրան XIII	Ռոզալինդա	72 ± 12	2.5 x 1017?	69,927	0.558460	0,279°	1986
9	Ուրան XXVII	Կուպիդոն	~ 18	3.8 x 1015?	74,800	0.618	0,1°	2003
10	Ուրան XIV	Բելինդա	90 ± 16	4.9 x 1017?	75,255	0.623527	0,031°	1986
11	Ուրան XXV	Պերդիտա	30 ± 6	1.8 x 1016?	76,420	0.638	0,0°	1986
12	Ուրան XV	Պակ	162 ± 4	2.9 x 1018?	86,004	0.761833	0,3192°	1985
13	Ուրան XXVI	Մաբ	~ 25	1.0 x 1016?	97,734	0.923	0,1335°	2003
14	Ուրան V	Միրանդա	471.6 ± 1.4	(6.6 ± 0.7) x 1019	129,390	1.413479	4,232°	1948
15	Ուրան I	Արիել	1157.8 ± 1.2	(1.35 ± 0.12) x 1021	191,020	2.520379	0,260°	1851
16	Ուրան II	Ումբրիել	1169.4 ± 5.6	(1.17 ± 0.13) x 1021	266,300	4.144177	0,205°	1851
17	Ուրան III	Տիտանիա	1577.8 ± 3.6	(3.53 ± 0.09) x 1021	435,910	8.705872	0,340°	1787
18	Ուրան IV	Օբերոն	1522.8 ± 5.2	(3.01 ± 0.07) x 1021	583,520	13.463239	0,058°	1787
19	Ուրան XXII	Ֆրանցիսկո	~ 12	1.3 x 1015?	4,276,000	−267.12**	147,459°	2001
20	Ուրան XVI	Կալիբան	~ 98	7.3 x 1017?	7,231,000	−579.39**	139,885°	1997
21	Ուրան XX	Ստեֆանո	~ 20	6 x 1015?	8,004,000	−677.48**	141,873°	1999
22	Ուրան XXI	Տրինկուլո	~ 10	7.5 x 1014?	8,504,000	−748.83**	166,252°	2001
23	Ուրան XVII	Սիկորաքս	~ 190	5.4 x 1018?	12,179,000	−1285.62**	152,456°	1997
24	Ուրան XXIII	Մարգարիտա	~ 11	1.3 x 1015?	14,345,000	+1654.32	51,455°	2003
25	Ուրան XVIII	Պրոսպերո	~ 30	2.1 x 1016?	16,256,000	−1962.95**	146,017°	1999
26	Ուրան XIX	Սետեբոս	~ 30	2.1 x 1016?	17,418,000	−2196.35**	145,883°	1999
27	Ուրան XXIV	Ֆերդինանդ	~ 12	1.3 x 1015?	20,901,000	−2805.51**	167,346°	2001

Ծանոթություններ

Տես նաև

• Ուրանի օղակներ
• Մարսի արբանյակներ
• Յուպիտերի արբանյակներ
• Սատուրնի արբանյակներ
• Նեպտունի արբանյակներ
• Պլուտոնի արբանյակներ

Արտաքին հղումներ

• Ուրանի արբանյակների մասին (рус)
• Ուրանի արբանյակների տվյալները (рус)