Յուվյասկուլյա
քաղաք Ֆինլանդիայում From Wikipedia, the free encyclopedia
Յուվյասկուլյա[4], նախկինում Յուվյասկյուլյա և Յուվեսկուլյե[5] (ֆիններեն՝ Jyväskylä [ˈjyvæsˌkylæ]), քաղաք և մունիցիպալիտետ կենտրոնական Ֆինլանդիայում, Կենտրոնական Ֆինլանդիա մարզի վարչական կենտրոն։ Քաղաքի անվանումը թարգմանվում է որպես «հացահատիկի գյուղ»։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Յուվյասկուլյա | |||
| ֆիններեն՝ Jyväskylän kaupunki | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Ֆինլանդիա | ||
| Համայնք | Կենտրոնական Ֆինլանդիա | ||
| Հիմնադրված է | 1837 թ. | ||
| Մակերես | 1171,03 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 90 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | ֆիններեն[1][2] | ||
| Բնակչություն | ▲147 856 մարդ (փետրվարի 29, 2024)[3] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+2 և UTC+3 | ||
| Փոստային դասիչ | 40014 - 40740 | ||
| Պաշտոնական կայք | jyvaskyla.fi(ֆին.)(անգլ.) | ||
| |||
Ունի 128,2 հազար բնակչություն[6]։
Քաղաքը գտնվում է Տամպերեից 147 կմ դեպի հյուսիս-արևելք և 270 կմ Հելսինկիից հյուսիս, Պյայանե և Կեյտելե լճերի մոտ։
Հիմնադրվել է Նիկոլայ 1-ին կայսրի հրամանով 1837 թվականի մարտի 22-ին։
Հասարակական կարծիքի հարցումների համաձայն 2012 թվականին Յուվյասկուլյան Ֆինլանդիայի քաղաքացիների շրջանում գրավել է երրորդ տեղը ապրելու գրավչության առումով[7]։
Կրթություն
Յուվյասկուլյան հայտնի է որպես Ֆինլանդիայի Աթենք։
1858 թվականին այստեղ բացվել է առաջին ֆիննալեզու լիցեյը, որը համարվել է միջին բարձր մակարդակի առաջին ֆիննալեզու ուսումնական հաստատությունը։ 1863 թվականին բացվել է ֆիննական լեզվի ուսուցիչների պատրաստման առաջին ուսումնարանը, 1864 թվականին՝ առաջին ֆիննալեզու դպրոցը աղջիկների համար, 1914 թվականին՝ Ֆինլանդիայում առաջին ամառային համալսարանը։
1966 թվականից գործում է Ֆինլանդիայի խոշոր համալսարաններից մեկը՝ Յուվյասկուլյայի համալսարանը, որտեղ սովորում է մոտ 16 հազար ուսանող։ Համալսարանում կա յոթ ֆակուլտետ, այդ թվում երկրում միակ ֆիզիկական կուլտուրայի ֆակուլտետը։
Բոլոր ուսումնական հաստատություններում սովորում է ընդամենը 40 հազար մարդ։
Տրանսպորտ
Քաղաքով են անցնում E75 և E63 ավտոմայրուղիները։
Յուվյասկուլյայի երկաթուղային կայարանը միացած է միջազգային կայարանի հետ։
Կայարանից գնացքները շարժվում են դեպի ֆինլանդիայի Հելսինկի, Տամպերե, Տուրկու, Վաասա և այլ քաղաքներ։
Քաղաքի կենտրոնից դեպի հյուսիս գտնվող Տիկակոսկի շրջանում գտնվում է Յուվյասկուլյայի օդանավակայանը, որն իրականացնում է կանոնավոր ուղիղ չվերթեր դեպի Հելսինկիի և Կայանիի օդանավակայաններ։
Սպորտ
- «Յուվյասկուլյա» — ֆուտբոլային ակումբ
- ՅՈՒՊ — հոկեյի ակումբ
Տեսարժան վայրեր
Քաղաքում գտնվում են Ալվար Աալտոյի նախագծերով կառուցված շենքեր։ Քաղաքում անց է կացվում Ֆինլանդիայի ռալլին։
Քույր քաղաքներ
Բանկա Բիստրիկա, Սլովակիա (2006)[8]
Դեբրեցեն, Հունգարիա (1970)[9][10][11][…]
Էնչյոփինգ, Շվեդիա (1947)
Էսբյերգ, Դանիա (1947)[9][11]- Էսքիլիստունա, Շվեդիա (1947)[11]
Ծինին, Չինաստան (2018)[11]- Կունմին, Չինաստան (սեպտեմբերի 18, 2008)[9][11][12][…]
Մինտուրնո, Իտալիա- Մուդանցզյան, Չինաստան (1988)[9][11]
Յարոսլավլ, Ռուսաստան (1966)[9][11]
Նիիձա, Ճապոնիա (1997)[9][11]
Պոզնան, Լեհաստան (1974)[9][11][13]
Պոտսդամ, Գերմանիա (1985)[9][11]
Սթավանգեր, Նորվեգիա (1947)[9][11][14]
Տառտու, Էստոնիա (1991)[9][11][15]
Ֆյարդաբիգդ, Իսլանդիա (1958)[9][11]
.svg){kind=small}
Հայտնի բնակիչներ և Յուվյասկուլյայում ծնվածներ
- Արի Ահոնեն — Ֆինլանդիայի հոկեյիստ դարպասապահ
- Ֆերրի Գրաֆ — Ավստրիացի երգչուհի (ներկայումս բնակվում է Յուվյասկուլյայում)
- Յուհա Կանկունեն — ավտոարշավորդ, ռալիի աշխարհի քառակի չեմպիոն
- Օտտո Կուուսինեն — Ֆինն քաղաքական գործիչը, 1892-1900 թվականներին սովորել է Յուվյասկուլյայի լիցեյում
- Օլլի Մյայատտյա — Ֆինն հոկեյիստ, NHL Pittsburgh Penguins ակումբի պաշտպան, օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր
- Սոֆի Օկսանեն — 1977 թվականին այստեղ ծնված էստոնացի-ֆինն դրամատուրգ (հայրը՝ ֆինն, մայրը` էստոնացի), որի «Մաքրագործում» վեպը և նույնանուն պիեսը թարգմանվել են աշխարհի 28 լեզուներով, այդ թվում` ռուսերեն
- Յանի Սոյնինեն — Ֆինն ցատկորդ, օլիմպիական չեմպիոն
- Ռայմո Սումմանեն — Ֆինն հոկեյիստ և մարզիչ
Կլիմա
Յուվյասկուլյա քաղաքում կլիման չափավոր մայրցամաքային է ծովային հատկանիշներով։ Ձմեռը երկար է, համեմատաբար մեղմ։ Ամառը կարճ է և զով։ Միջին տարեկան ջերմաստիճանը +3.3 °C է։ Տարեկան տեղումները կազմում են 643 մմ։
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
Արտաքին հղումներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
