Մարիա-Թերեզա Վալտեր

Մարիա-Թերեզա Վալտեր (ֆր.՝ Marie-Thérèse Walter, հուլիսի 13, 1909(1909-07-13)^[1], Le Perreux-sur-Marne^[1] - հոկտեմբերի 19, 1977(1977-10-19)^[1], Անթիբ^[1]), ֆրանսիացի նկարչուհի, պարուսույց։

Մարիա-Թերեզա Վալտեր ֆր.՝ Marie-Thérèse Walter
Ծնվել է	հուլիսի 13, 1909(1909-07-13)[1]
Ծննդավայր	Le Perreux-sur-Marne[1]
Մահացել է	հոկտեմբերի 19, 1977(1977-10-19)[1] (68 տարեկան)
Մահվան վայր	Անթիբ[1]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	պարուսույց, նկարչուհի և մոդել
Երեխաներ	Maya Widmaier-Picasso?

Պաբլո Պիկասոյի ֆրանսուհի սիրուհին և բնորդուհին, Պիկասոյի աղջկա՝ Մայնի մայրը։

Նրանց հարաբերությունները սկիզբ առան, երբ Մարի-Թերեզան 17 տարեկան էր, Պիկասոն 45 տարեկան էր և դեռևս ապրում էր իր առաջին կնոջ, բալետի պարուհի, ռուսական ծագում ունեցող Օլգա Խոխլովայի հետ։ Վերջինիս հետ Պիկասոյի հարաբերություններն ավարտվեցին, երբ Պիկասոյի կյանքում հայտնվեց Դորա Մաարը։

Վալտերը պատկերված է Պիկասոյի «Երազ» (1932), «Մերկացածը, կանաչ տերևները և կուրծքը» (1932) և «Լայնեզր գլխարկով և մորթե օձիքով կինը» (1937) նկարներում։

Կենսագրություն

Մարիա-Թերեզան ծնվել է Լե-Պերե-սյուր-Մարնում՝ Ֆրանսիայում։

Կյանք Պիկասոյի հետ (1927—1940)

1927 թվականի հունվարի 8-ին Փարիզում՝ Լաֆայետ պատկերասրահի առաջ, Մարիա-Թերեզան առաջին անգամ հանդիպեց Պիկասոյին։ Հերբերտ Տ. Շվարցը նրանց առաջին հանդիպումը համարում է 1925 թվականը (Փարիզ, Սեն-Լազար կայարան), այն դեպքում, երբ Մարկեգոր Հեստին նրանց հանդիպումը համարում է 1928 թվականի հունվարի 8-ը։ Այդ ժամանակ Պիկասոն ամուսնացած էր Օլգա Խոխլովայի հետ, նրանք 5 տարեկան տղա ունեին։ Նա և 17-ամյա Վալտերը կնոջից ծածուկ սիրային կապ սկսեցին, որը գաղտնի մնաց մինչև 1935 թվականը։ 1927 թվականից Վալտերն ապրել է այնտեղ, որտեղ Պիկասոյի ընտանիքն էր (Ռյու լյա Բոետի):Այդ բնակարանը նրան էր հատկացրել ընկեր և արտ-դիլեր Պոլ Ռոզենբերգը, որը ևս ապրում էր մոտակայքում։ 1930 թվականից Վալտերը ապրել է Պիկասոյի տան դիմաց՝ Ռյու լա Բոետիյում, տուն 44^[2]։

1930 թվականի հուլիսին Պիկասոն ամրոց է գնել Բոյսելոուպում՝ Նորմանդիայում՝ ժիզորից ոչ հեռու, որը նա հիմնականում օգտագործել է որպես քանդակների ստեղծման ստուդիա։ Մարիա-Թերեզան աննկատ հետևել է Պիկասոյի ընտանիքին, դարձել նրա բնորդուհին, նկարների ու քանդակների մուսան^[3]։

1935 թվականին Մարիա-Թերեզան հղիացել է։ Երբ Պիկասոյի ընկերը Օլգային ասել է, որ նրա ամուսինը վաղուց սիրուհի ունի և վերջինս հղի է, նա որդու՝ Պաուլոյի հետ լքել է Պիկասոյին և տեղափոխվել Ֆրանսիայի հարավ։ Պիկասոն և Օլգան այդպես էլ չեն բաժանվել, քանի ու Պիկասոն չէր ուզում հավասար բաժանել սեփականությունը, որը ամրագրված էր ֆրանսիական օրենսդրությամբ:Նրանք առանձին ապրեցին մինչև Օլգայի մահը՝ 1955 թվականը։

1935 սեպտեմբերի 5-ին ծնվել է Պիկասոյի և Մարիա-Թերեզայի աղջիկը՝ Մարիա դե լա Կոնսեպսյոնը (Մայա)։ Մարիա-Թերեզան և Մայան Պիկասոյի հետ ապրել են Ժյուան լե Պենեում՝ Ֆրանսիայի հարավում, 1936 թվականի մարտի 25-ից մինչև մայիսի 14-ը, ապա՝ Վերսալից 25 կմ հեռու գտնվող Լե Տրեմբլե սյուր Մոլդրեում:Այստեղ Պիկասոն հանգստյան օրերին և առավոտյան խաղացել է աղջկա հետ։ Մայան եղել է նրա որոշ նկարների մոդելը, այդ թվում՝ «Մայան տիկնիկով» նկարինը (1938)։

Մարիա-Թերեզան սկսել է խանդել Պիկասոյին, երբ նա սիրահարվել է սյուռեալիստ-լուսանկարիչ, բնորդուհի Դորա Մաարին։ Մի անգամ, երբ Պիկասոն նկարելիս է եղել «Գեռնիկան», Մարիա-Թերեզան և Մաարը հանդիպել են իրար Պիկասոյի ստուդիայում։ Հետագայում Պիկասոն ասել է, որ ինքը շատ գոհ է եղել ստեղծված իրավիճակից, և երբ իրեն առաջարկել են ընտրել իրենցից մեկին, Պիկասոն ասել է, որ իրենք իրենց մեջ պարզեն, և այդ ժամանակ երկու կանանց միջև սկսվել է համառ պայքար։ Պիկասոն այդ պահը նկարագրել է որպես «լավագույն հիշողություններից մեկը»^[4]։

Իր կտավներում Պիկասոն Դորային պատկերում է որպես տառապող թխահեր կին, օրինակ «Սգավոր կինը», Մարիա-Թերեզային ընդհակառակը՝ որպես վառ շիկահեր^[5]։

Հետագա կյանք և մահ

1940 թվականին Մարիա-Թերեզան և Մայան տեղափոխվում են Փարիզ՝ Անրի 4-րդ բուլվար, տուն 1 (Լե Տրեմբլե սյուր Մոլդրեյի տունը զբաղեցված էր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ)։

Պիկասոն ֆինանսապես աջակցում էր Մարիա-Թերեզային և Մայային, բայց երբեք չամուսնացավ նրա հետ։

1977 թվականին հոկտեմբերի 20-ին՝ Պիկասոյի մահվանից 4 տարի անց, Մարիա-Թերեզան ինքնասպանություն գործեց Ժյուան լե Պենում^[6]։ Նրա աղջիկը ՝ Մայան ուներ երեք երեխա։ Մայայի տղաներից մեկը՝ Օլիվյե Վիդմայեր Պիկասոն, հրապարակել է իր հայտնի պապի կենսագրությունը «Պիկասո, Իրական ընտանեկան պատմություն»^[7]։ Մայայի աղջիկը՝ Դիանա Վիդմայեր Պիկասոն 2003 թվականից աշխատում է իր պապի քանդակների 2000 էջանոց կատալոգի վրա՝ եռաչափ մոդելավորումով^{[8][9][10][11]}։

Ծանոթագրություններ

1. Fichier des personnes décédées
2. «famsf.org, "Picasso: The Women Behind the Artist"». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
3. The daily beast.com, Paul Laster "Picasso's Greatest Muse", The love affair of Pablo Picasso and Marie-Thérèse Walter forms a captivating new exhibit at Gagosian Gallery, curated in part by the couple’s granddaughter" 04.16.11
4. Kandel, Susan (1994). «"Picasso and the Weeping Women"». Frieze. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 29-ին.
5. «Sothebys, Simon Shaw, "Reign of the Blonde Muse: An Interview with Diana Widmaier-Picasso", 17 Oct 2012». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
6. New york times, Holland Cotter, "Picasso in Lust and Ambition", Oct. 23, 2008
7. Riding, Alan (2004 թ․ դեկտեմբերի 9). «A Grandson Casts A Kind Eye On Picasso». The New York Times.
8. Konigsberg, Eric (June 13–20, 2011). «Granddaughter (The Talk of the Town)». The New Yorker. էջ 46.
9. M. Sheets, Hilarie (2005 թ․ փետրվար). «Picasso on Picasso». ART news. էջ 68–70.
10. Kelly, Crow (2014 թ․ հուլիսի 19). «Picasso's Determined Granddaughter Catalogs His Sculptures». Wall Street Journal.
11. Delson, Susan (2015 թ․ սեպտեմբերի 3). «MoMA Explores Picasso in the Round». The Wall Street Journal.

Գրականություն

• Picasso, Olivier Widmaier. PICASSO: The Real Family Story. Prestel Publ. 2004. 320 p. 3-7913-3149-3 (биография)

Արտաքին հղումներ

• Marie-Thérèse Walter at Picasso.tamu.edu(չաշխատող հղում)
• Picasso's 106 Million $ Muse Արխիվացված 2011-09-26 Wayback Machine - slideshow by The First Post