![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Inkunabel.ValMax.finis.detail.jpg/640px-Inkunabel.ValMax.finis.detail.jpg&w=640&q=50)
Հիշատակարան
տեքստ ձեռագիր կամ հնաոճ տպագիր գրքի վերջին էջում / From Wikipedia, the free encyclopedia
Հիշատակարան, ձեռագիր բնագրերի վերջում և ազատ տեղերում արված արձանագրություն։
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Inkunabel.ValMax.finis.detail.jpg/640px-Inkunabel.ValMax.finis.detail.jpg)
Հիշատակարանում ներկայացված են տվյալ ձեռագրի ստեղծման հանգամանքները, հաճախ նաև՝ տվյալ ժամանակաշրջանի անցուդարձերը, կենսագրական տեղեկություններ ձեռագիրն արտագրողի, կազմողի, ծաղկողի, պատվիրատուի և այլոց մասին։ Հիշատակարան են թողել ձեռագրեր ընդօրինակող գրիչները, մանրանկարիչները, կազմողները, ստացողները և բոլոր նրանք, ովքեր այս կամ այն կերպ առնչվել են տվյալ ձեռագրին։ Հիշատակարաններն ստեղծվել են վիմագիր արձանագրությունների օրինակով ու հետնությամբ և տարածվել հատկապես հնագույն քրիստոնյա ժողովուրդների՝ հույների, հայերի, ասորիների շրջանում։ Հիշատակարաններն ամենից ավելի զարգացել ու ծավալվել են հայ իրականության մեջ՝ ձեռք բերելով յուրահատուկ պատմագրական տեսակի արժեք։
Հայ ձեռագրական հիշատակարանը, սկիզբ առնելով V դարի և մեծ վերելք ապրելով XIII—XV դարերում, հարատևել է մինչև XVIII դար։ Պատմական հավաստի վավերագրեր լինելով հանդերձ՝ հայկական ձեռագրերի հիշատակարաններն արտահայտել են նաև ժամանակի գեղարվեստական ճաշակն ու մտածողությունը, անգամ՝ հարստացրել միջնադարի հայ պոեզիան ու արձակը։