Հաշվարկման երկուական համակարգ

Հաշվարկման երկուական համակարգ` հաշվարկման դիրքային համակարգ է, կիրառվում է ժամանակակից համակարգիչներում և էլեկտրոնային սարքավորումներում Առաջին անգամ երկուական համակարգի մասին 1679 թ. գրել է Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցն իր Explication de l'Arithmétique Binaire աշխատության մեջ^[1]։

Թվերի գրառումը

Երկուական համակարգում թվերը գրվում են երկու նշանի միջոցով։ Դրանք են` 0-ն և 1-ը։ Բնական թվերը գրվում են հետևյալ կերպ՝

• Միանիշ թվեր՝ 1
• Երկնիշ թվեր՝ 10 և 11
• Եռանիշ թվեր՝ 100, 101,110 և 111
• Քառանիշ թվեր՝ 1000, 1001, 1010, 1011, 1100, 1110, 1101 և 1111
• Հնգանիշ թվեր՝ 10000, 10001, 10010, 10011 և այլն։

Այլ համակարգերով գրառված թվերից տարբերելու համար երկուական թիվը գրվում է աջից ներքևում տեղադրվող ցուցիչով, օրինակ՝ 1101₂=13₁₀։ Երբեմն այդ նույն դերը կատարում է նախածանցը՝ 0b1101։
Երկուական համակարգում թվի նշանները կարդացվում են հերթով, օրինակ՝ 1101-ը կարդացվում է՝ "մեկ, մեկ, զրո, մեկ"

Ծանոթագրություններ

1. Leibniz G., Explication de l'Arithmétique Binaire, Die Mathematische Schriften, ed. C. Gerhardt, Berlin 1879, vol.7, p.223; Engl. transl.

Տե'ս նաև`

• Հաշվարկման տասնվեցական համակարգ

~