Կոլի Սիբեր

Կոլի Սիբեր^[6] (անգլ.՝ Colley Cibber, նոյեմբերի 6 (16), 1671^{[1][2][3][…]}, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն - դեկտեմբերի 11, 1757(1757-12-11)^[3][4], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), անգլիացի դերասան և «դերասան-մենեջեր», դրամատուրգ և բանաստեղծ-դափնեկիր։

Կոլի Սիբեր
Ծնվել է	նոյեմբերի 6 (16), 1671[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 11, 1757(1757-12-11)[3][4] (86 տարեկան)
Վախճանի վայր	Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, բանաստեղծ, գրող և թատրոնի դերասան
Լեզու	անգլերեն
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Կրթություն	Գրանթամի Քինգի դպրոց
Ամուսին	Catherine Cibber?
Զավակներ	Theophilus Cibber?, Catharine Cibber?[5] և Charlotte Charke?
Colley Cibber Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Իր գունագեղ «Կոլի Սիբերի կյանքի գովաբանությունը» գրքում (անգլ.՝ Apology for the Life of Colley Cibber, 1740) նա անեկդոտային և նույնիսկ քաոսային ոճով նկարագրել է իր անձնական կյանքը։ Նա Դրուրի Լեյնում գրել է 25 պիես իր դերասանական կազմակերպության համար, որոնց կեսը վերցվել է տարբեր աղբյուրներից, ինչը, ի թիվս այլոց, հանգեցրել է Ռոբերտ Լոուին և Ալեքսանդր Փոփին քննադատելու նրա «դժբախտ հաշմանդամությունը»՝ որպես «խաչված Մոլիերի և դժբախտ Շեքսպիրի»։ Նա առաջին հերթին իրեն համարել է դերասան և մեծ հաջողություն է ունեցել հանրահայտ կատակերգական «ֆոպերում» այն ժամանակ, երբ ողբերգական դերասանի ամպլուայում նա համառ էր, բայց շատ ավելի ծաղրելի։

Հանդուգն Սիբերը, լինելով էքստրովերտ անհատականություն, չի հարմարվել իր ժամանակակիցներից շատերի հետ, և նրան հաճախ մեղադրել են անճաշակ թատերական բեմադրությունների, բիզնեսի վարման ստվերային մեթոդների, ինչպես նաև սոցիալական և քաղաքական անսկզբունքայնության մեջ, որը, ինչպես համարվել է, շրջանցելով շատ ավելի լավ պոետների, բերել է նրան դափնեկրի կոչում։ Գրական շրջանակներում այս կոչման դեմ բողոքն այնքան մեծ է եղել, որ Սիբերի ժառանգորդ Ուիլյամ Ուայթհեդը ստիպված է եղել իր հասցեին լսել շատ տհաճ բաներ միայն նրա համար, որ զբաղեցրել է բանաստեղծ–դափնեկրի տեղը։ Վերջինս նույնիսկ սկսել է ստեղծագործություններ հրատարակել կեղծանուններով, որոնք հանրության և քննադատների կողմից արժանացել են ջերմ ընդունելության՝ չիմանալով, որ դրանց հեղինակը ծաղրանքի և անտաղանդության մեջ մեղադրելու իրենց սիրելի օբյեկտն է^[7]։

Նա հասել է իր ամոթալի փառքի գագաթնակետին, երբ դարձել է գլխավոր հերոս՝ գլխավոր տխմար (the head Dunce), Պոուպի սատիրական «The Dunciad» պոեմում։

Սիբերի բանաստեղծական ստեղծագործությունները ծաղրանքի են ենթարկվել նրա ժամանակաշրջանում և հիշվել են միայն այն բանի համար, որ վատն են եղել։ Բրիտանական թատրոնի պատմության մեջ նրա նշանակությունը հիմնված է այն բանի վրա, որ նա եղել է անհայտ դերասան-մենեջերների երկար շարքում առաջիններից մեկը՝ նրա երկու կատակերգությունների հանդեպ հետաքրքրության՝ որպես ճաշակի զարգացման աղբյուրի, 18-րդ դարասկզբի գաղափարախոսության և պատմական աղբյուր հանդիսացող նրա ինքնակենսագրականի արժեքավորության համար։

Մատենագրություն

• Ashley, L. R. N. (1965), Colley Cibber, New York: Twayne
• Barker, R. H. (1939), Mr Cibber of Drury Lane, New York: Columbia University Press
• Cibber, Colley (1966a) [first published 1740, ed. 1889], Lowe, Robert W (ed.), An Apology for the Life of Colley Cibber, vol. 1, New York: AMS Press, Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 11-ին, Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 18-ին
• Cibber, Colley (1966b) [first published 1740, ed. 1889], Lowe, Robert W (ed.), An Apology for the Life of Colley Cibber, vol. 2, New York: AMS Press, Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 11-ին, Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 18-ին
• Hazlitt, William (1845) [first published 1819], Lectures on the English Comic Writers, New York: Wiley and Putnam
• Highfill, Philip Jr; Burnim, Kalman A.; Langhans, Edward (1975), «Cibber, Colley», Biographical Dictionary of Actors, Actresses, Musicians, Dancers, Managers and Other Stage Personnel in London, 1660–1800, vol. 3, Carbondale, Illinois: Southern Illinois University Press, էջեր 213–238, ISBN 0-8093-0692-1
• Koon, Helene (1986), Colley Cibber: A Biography, Lexington, Kentucky: University Press of Kentucky, ISBN 0-8131-1551-5
• Lewis, D. B. Wyndham; Lee, Charles, eds. (1984) [first published 1930], The Stuffed Owl: An Anthology of Bad Verse, Everyman Ltd, ISBN 0-460-01186-3
• Milhous, Judith (1979), Thomas Betterton and the Management of Lincoln's Inn Fields 1695–1708, Carbondale, Illinois: Southern Illinois University Press, ISBN 0-8093-0906-8
• Pope, Alexander (2003), Price, Martin (ed.), The Rape of the Lock and Other Poems, New York: Signet Classic, ISBN 0-451-52877-8
• Sullivan, Maureen (1973), Colley Cibber: Three Sentimental Comedies, New Haven and London: Yale University Press, ISBN 0-300-01532-1

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
3. Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
4. Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
5. Lundy D. R. The Peerage
6. Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 87
7. Венгерова З. А. (1890–1907). «Вайтгид, Вильям». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոլի Սիբեր» հոդվածին։