Էլիել Սաարինեն

Էլիել Սաարինեն (ֆիններեն՝ Gottlieb Eliel Saarinen, օգոստոսի 20, 1873(1873-08-20)^{[1][2][3][…]}, Rantasalmi, Հարավային Սավո, Ֆինլանդիա^[3] - հուլիսի 1, 1950(1950-07-01)^[1][3][4], Bloomfield Hills, Օկլենդ շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ^[5][3]), ֆինն ճարտարապետ և դիզայներ, ազգային ռոմանտիզմի հիմնադիրը ֆիննական ճարտարապետության մեջ։

Էլիել Սաարինեն ֆիններեն՝ Gottlieb Eliel Saarinen
Ի ծնե	ֆիններեն՝ Gottlieb Eliel Saarinen
Ծնվել է	օգոստոսի 20, 1873(1873-08-20)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Rantasalmi, Հարավային Սավո, Ֆինլանդիա[3]
Մահացել է	հուլիսի 1, 1950(1950-07-01)[1][3][4] (76 տարեկան)
Վախճանի վայր	Bloomfield Hills, Օկլենդ շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ[5][3]
Ոճ(եր)	մոդեռն, ար-դեկո, ինտերնացիոնալ ոճ և յուգենդստիլ
Կրթություն	Հելսինկիի պոլիտեխնիկական համալսարան և Former Real Lyceum?
Աշխատավայր	Միչիգանի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Հելսինկի կենտրոնական կայարան
Պարգևներ	[6] [7] Ճարտարապետների ամերիկյան ինստիտուտի ոսկե մեդալ Թագավորական ոսկե մեդալ Կարլսրուեի տեխնոլոգիական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Քեմբրիջի համալսարանի պատվավոր դոկտոր և Ճարտարապետների ամերիկյան ինստիտուտի անդամ
Eliel Saarinen Վիքիպահեստում

Էրո Սաարինենի հայրը։

Կենսագրություն

Մանկության մի մասը անցկացրել է Սանկտ Պետերբուրգ նահանգի Գատչինայի մոտ գտնվող Շպանկովո գյուղում, որտեղ նրա հայրը՝ Յուխա Սաարինենը, ծառայել է որպես լյութերական ծխական համայնքի ղեկավար։ Սովորել է Գատչինայի պրոգիմնազիայում։ 1893-1897 թվականներին սովորել է Հելսինգֆորսի (Հելսինկի) համալսարանում (գեղանկարչություն) և Պոլիտեխնիկական ինստիտուտում (ճարտարապետություն)։ 1903-1923 թվականներին ապրել է Հելսինկիի հարևանությամբ գտնվող իր սեփական Վիտրես առանձնատանը՝ ճարտարապետական բյուրոյի իր գործընկերներ Արմաս Լինդգրենի և Գերման Գեզելիուսի հետ։ Սաարինենն ամուսնացել է երկու անգամ, 1904 թվականին երկրորդ անգամ ամուսնացել է Գեզելլիուսի քրոջ՝ Լոյեի հետ։ Այս ամուսնությունից ունեցել է երկու երեխա, աղջիկը՝ Եվա-Լիզան, որդին՝ Էրոն, ով հետագայում դարձավ ամերիկյան ամենահայտնի ճարտարապետը։ 1923 թվականին ընտանիքի հետ արտագաղթել է ԱՄՆ։

Սաարինենի նշանավոր գործը Հելսինկիի կայարանի շենքն է (1904-1914), այլ կառույցներից են՝ ֆիննական տաղավարը, Հելսինկիի Կենտրոնական կայարանը (1904–14) (1900) Փարիզի համաշխարհային ցուցահանդեսում, ստուդիա (1902) Վիտրեսկում (երկուսն էլ՝ Հերման Գեզելիուսի, Արմաս Լինդգրենի հետ), Ազգային թանգարանը (1902) Հելսինկիում։ 1923 թվականից աշխատել է ԱՄՆ-ում, 1937-ից՝ որդու՝ Էրո Սաարինենի հետ (եկեղեցի Միննեապոլիսում, 1950, Միննեսոթա նահանգ)։ Սաարինենի վաղ շրջանի քաղաքաշինական չիրականացված նախագծերը (հատկապես «Մեծ Հելսինգֆորս» նախագիծը, 1915-1918) զգալի ազդեցություն են ունեցել սկանդինավյան երկրների 1940-50-ական թվականներին քաղաքաշինության տեսության ու պրակտիկայի վրա։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Kansallisbiografia (фин.) / M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349
3. https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eliel-saarinen/
4. Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
5. Sanna A. (unspecified title) — ISBN 978-88-6637-024-6, 978-88-6637-023-9, 978-88-6637-025-3
6. Castrén C. Korkeimpien suomalaisten kunniamerkkien haltijat 1918–1969 (фин.) — Tietosanakirja-osakeyhtiö, 1970. — P. 31.
7. Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 492. — ISBN 978-951-37-7005-1

Արտաքին հղումներ

• Էլիել Սաարինեն

Էլիել Սաարինեն էջը Վիքիպահեստում

• Ֆինլանդիայի ճարտարապետության թանգարան Արխիվացված 2017-03-06 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 106)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլիել Սաարինեն» հոդվածին։