Գրավիտացիոն ոսպնյակ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Գրավիտացիոն ոսպնյակ, նյութի (օրինակ՝ գալակտիկաների կուտակումների) այնպիսի բաշխում հեռավոր աղբյուրի և դիտորդի միջև, որն ունակ է շեղելու աղբյուրից դեպի դիտորդը եկող լույսը։ Գրավիտացիոն ոսպնյակներով ստացված շեղման չափը կանխատեսվում է Ալբերտ Այնշտայնի հարաբերականության ընդհանուր տեսությամբ[1]։ Դասական ֆիզիկան նույնպես կանխատեսում է լույսի շեղումը, սակայն ընդամենը ընդհանուր հարաբերականության տեսությամբ կանխատեսվածի կեսի չափ[2]։
Չնայած երբեմն համարվում է, որ Օրեստ Խվոլսոնը (1924) կամ Ֆրանտիշեկ Կլինն (1936) են առաջին անգամ այս էֆեկտի մասին հրատարակել, այն սովորաբար վերագրվում է Այնշտայնին, որը 1936 թվականին այդ թեմայով հայտնի հոդված է հրապարակել։
1937 թվականին Ֆրից Ցվիկին գրեց, որ այս էֆեկտը կարող է գալակտիկաների կուտակումներին թույլ տալ գործելու որպես գրավիտացիոն ոսպնյակներ։ Միայն 1979 թվականին էֆեկտը հաստատվեց այսպես կոչված SBS 0957+561 կրկնակի քվազարի դիտումներով։