Գենդերային դեր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Գենդերային դեր, սոցիալական նորմերի ամբողջություն, որը որոշում է, թե վարքագծի որ տեսակներն են համարվում ընդունելի, հարմար կամ ցանկալի անձի համար՝ կախված նրա՝ տղամարդ, կին կամ այլ գենդերային պատկանելությունից։ Անձի վարքագծի անհամապատասխանությունը գենդերային դերի հետ կոչվում է գենդերային անհամապատասխանություն։ Տարբեր մշակույթներում գենդերային դերերի քանակը և կոնկրետ բովանդակությունը զգալիորեն տարբերվում են, սակայն կան նաև լայն միջմշակութային նմանություններ[⇨]:
Տարբեր երկրների կանայք և տղամարդիկ ոչ ավանդական գենդերային դերերում |
Գիտության մեջ չկա միասնական կարծիք այն մասին, թե որքանով են գենդերային դերերը և դրանց տատանումները որոշվում կենսաբանությամբ և որ սոցիալական նախագծում[⇨]: Գենդերային դերերի ծագման խիստ կենսաբանական տեսությունները, մասնավորապես էվոլյուցիոն հոգեբանությունը չեն հաստատվում էմպիրիկ տվյալներով [⇨]։ Ընդհանուր առմամբ, առկա գիտական ապացույցները ցույց են տալիս, որ գենդերային զարգացման վրա ազդում են ոչ միայն կենսաբանական գործոնները, այլև ճանաչողական և սոցիալական գործոնները [⇨]:
Գենդերային դերերը կարող են դրական դեր խաղալ մարդու ինքնագնահատականի համար այն դեպքում, եթե գենդերային տիպիկ վարքագիծը նրա համար բնական է և համապատասխանում է նրա ինքնազգացողությանը։ Եթե դա այդպես չէ, ապա գենդերային դերերը և շրջակա միջավայրի նորմատիվ ճնշումը դառնում են սթրեսի աղբյուր [⇨]։