Արծվիկ Հարությունյան

Արծվիկ Մնացականի (Մացակի) Հարությունյան (դեկտեմբերի 22, 1929(1929-12-22), Էջմիածնի շրջան), հայ խորհրդային բամբակագործ, գյուղատնտեսական արտադրության առաջավոր։ Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1951)^[1]։

Արծվիկ Հարությունյան
Ծնվել է	դեկտեմբերի 22, 1929(1929-12-22) (94 տարեկան)
Ծննդավայր	Էջմիածնի շրջան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մասնագիտություն	գիտնական
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և մրցանակներ	և ԺՏՆՑ մեդալներ

Կենսագրություն

Արծվիկ Մնացականի Հարությունյանը ծնվել է 1929 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Հայկական ԽՍՀ Էջմիածնի շրջանի Շահումյան գյուղում (այժմ՝ ՀՀ Արմավիրի մարզ)^[2] աշխատավոր գյուղացու ընտանիքում^[3]։

Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Շահումյան գյուղի դպրոցում, որն ավարտել է 1946 թվականին։ Եղել է կոմերիտմիության անդամ^[3]։ Դեռ դպրոցական տարիներին Հարությունյանը մասնակցում էր տեղի կոլտնտեսության աշխատանքներին՝ արձակուրդների ընթացքում զբաղվում էր այգեգործությամբ և բամբակագործությամբ՝ օգնելով ծնողներին^[3][2]։ 1946 թվականին դպրոցն ավարտելուց հետո Հարությունյանն աշխատանքի է անցել Շաումյանի կոլտնտեսության բամբակագործական օղակում։ Գերակատարելով սահմանված արտադրական պլանները և ցույց տալով իր լավագույն կողմերը՝ 1946 թվականին Հարությունյանը նշանակվել է բամբակագործության օղակի օղակավար։ Հետևելով բամբակի աճեցման ագրոտեխնիկական կանոններին՝ Հարությունյանի օղակը ժամանակին է օգտագործել պարարտանյութը, աշխատանքներ է իրականացրել հողի փխրեցման և ոռոգման ուղղությամբ, ինչպես նաև հատուկ ուշադրություն է դարձրել մեկ հեկտար հողատարածքի համար բույսերի անհրաժեշտ քանակի ապահովմանը։ 1950 թվականից սկսած 6 հեկտար տարածքի վրա մշակվող բամբակի յուրաքանչյուր հեկտարից Հարությունյանի ղեկավարած օղակը ստացել է ռեկորդային բերք՝ 73,4 ցենտներ բարձրորակ բամբակ^[4]։

ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1951 թվականի հուլիսի 25-ի հրամանագրով, ոռոգելի հողերում 1950 թվականին բամբակի բարձր բերք ստանալու, կոլտնտեսության կողմից բոլոր տեսակի գյուղատնտեսական մթերքների մատակարարման պայմանագրերը և ՄՏԿ-ների աշխատանքի դիմաց բնամթերային վճարումները կատարելու և 1951 թվականի գարնանացանի համար բոլոր մշակաբույսերի սերմերը ապահովելու համար Արծվիկ Հարությունյանին շնորհվել է Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում՝ նրան հանձնելով Լենինի շքանշան և Մուրճ ու մանգաղ ոսկե մեդալ^{[Նշում 1][5]}։

Հետագա տարիներին Հարությունյանի օղակը շարունակել է բամբակի բարձր բերք ստանալ և հաղթել բամբակագործների մրցություններում։ 1958 թվականի փետրվարի 18-21-ը Արծվիկ Հարությունյանը մասնակցել է Բամբակագործների համամիութենական համաժողովին^[6]։ Նույն թվականին ընդունվել է ԽՄԿԿ շարքերը^[7]։ 1959 թվականին Հարությունյանի ղեկավարությամբ օղակը հերթական անգամ գերակատարել է բամբակի բերքի պետությանը հանձնելու նախատեսված պլանները^[6]։ Բարձր արդյունքների հասնելու համար Հարությունյանը պարգևատրվել է «Աշխատանքային արիության համար» և «Աշխատանքային ձեռքբերումների համար» մեդալներով, ինչպես նաև ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ-ի ոսկե և արծաթե մեդալներով^[8]։

Արծվիկ Մնացականի Հարությունյանը նաև ակտիվ հասարակական գործունեություն է ծավալել։ Ընտրվել է ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի IV-V գումարումների պատգամավոր Շահումյանի թիվ 193 ընտրատարածքից^[9]։ ՀԿԿ Կենտկոմի 23-րդ (1961) և 24-րդ (1964) պլենումներում Արծվիկ Հարությունյանն ընտրվել է ՀԿԿ Կենտկոմի անդամության թեկնածու^[2]։ Եղել է Հայաստանի կոմերիտմիության Կենտկոմի անդամության թեկնածու, Հայաստանի կոմերիտմիության Էջմիածնի շրջանային կոմիտեի անդամ^[7]։ Հարությունյանը եղել է նաև ԽՍՀՄ խաղաղության կոմիտեի անդամ^[10], ԽՄԿԿ XXII համագումարի պատվիրակ^[11]։

Պարգևներ

• Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1951 թվականի հուլիսի 25-ի հրամանագիր, Լենինի շքանշան և Մուրճ ու մանգաղ մեդալ)՝ 1950 թվականին բամբակի բարձր բերք ստանալու, կոլտնտեսության կողմից բոլոր տեսակի գյուղատնտեսական մթերքների մատակարարման պայմանագրերը և ՄՏԿ-ների աշխատանքի դիմաց բնամթերային վճարումները կատարելու և 1951 թվականի գարնանացանի համար բոլոր մշակաբույսերի սերմերը ապահովելու համար^[5]։
• Մեդալ «Աշխատանքային արիության համար» (03/07/1960)^[5][8]։
• «Աշխատանքային արժանիքների համար» մեդալ^[8]։
• ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ-ի ոսկե մեդալ^[8]։
• ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ-ի արծաթե մեդալ^[8]։

Նշումներ

1. ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրում նշվում է «Մացակովնա» հայրանունը։

Ծանոթագրություններ

1. Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / Виктор Амазаспович Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 666. — 688 с.
2. Авагян, 2004, էջ 82
3. Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 100
4. Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 100—101
5.  Արծվիկ Հարությունյան «Երկրի հերոսներ» կայքում
6. Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 102
7. Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 103
8. Авагян, 2004, էջ 83
9. Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 99—100
10. Авагян, 2004, էջ 82—83
11. XXII съезд Коммунистической Партии Советского Союза. Стенографический отчет. — М.: Госолитиздат, 1962. — Т. 3. — С. 371. — 592 с.

Գրականություն

• Авагян С. Арутюнян Арцвик Мнацакановна // Известные армяне в сельском хозяйстве = Գյուղատնտեսության հայ նշանավորները. — Ер.: «Зангак-97», 2004. — Т. 2. — С. 82—83. — 248 с.
• Саакян В. М., Геворкян В. А. Арутюнян Арцвик Мнацакановна // Герои Социалистического Труда Армении = Հայաստանի սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1960. — С. 99—103. — 325 с.

Արտաքին հղումներ

•  Арцвик Мнацакановна Арутюнян «Երկրի հերոսներ» կայքում